ایالات متحده امیدوار است قدرت چین را مهار کند: تجارت آزاد، به روایت داد و ستد دوسوی اقیانوس آرام

 

^{مارتین بولار برگردان منوچهر مرزبانیان}

^{در آغاز ماه اکتبر، معاون وزیر دارائی چین در میان شگفتی همگان اعلام داشت که عهدنامه تجارت آزاد میان کشورهای دوسوی اقیانوس آرام «بدون چین ناتمام است». واشنگتن تاکنون این میثاق را مانند سلاحی برای مهار غول آسیائی به کار گرفته. پکن با ترجیح تدارک همپیمانی خاص خود، از این داد و ستدها کنار کشیده. بسیار محتمل است که دو پایتخت به موازات هم تحول یابند.}

^{آقای ”نارندا مودی“، نخست وزیر جدید هند، روز ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۴ با رد توافقنامه دست پرورده خبرگان ”سازمان جهانی تجارت“ در باره فرآورده های کشاورزی، آگهی فوت چرخه مذاکرات تجاری ”دور دوحه“ را که دیری رو به مرگ بود به جهانیان اعلام داشت (۱). البته، هدف وی پیش از هر چیز تدبیری برای تولید داخلی، و ادامه پرداخت یارانه کشت غلات است. گرچه نخستین باری نیست که هند به حق ”وتو“ی خود دست یازیده، اما این امر اینک از آنرو سر و صدائی بلند کرده که مخالفت با توقعات ”سازمان جهانی تجارت“ بیش از پیش بالا گرفته، و کشورها به همگامی منافع خود علیه قدرت های بزرگ و سردسته آنها ایالات متحده به هم می پیوندند. غلطک آزادسازی داد وستد به دست انداز افتاده است.}

^{کشورهای غربی (و شرکت های چند ملیتی آنها) به قصد ضد حمله، به گزینه عهدنامه های دوجانبه داد و ستد آزاد (اتحادیه اروپا ـ کانادا؛ ایالات متحده ـ کره جنوبی، و غیره) و به ویژه با تکیه بر نواحی جغرافیائی روی آورده اند: بازار بزرگ دو سوی اقیانوس اطلس (GMT) میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا (۲)؛ مشارکت دوسوی اقیانوس آرام، میان ایالات متحده و یازده کشور آنسوی اقیانوس آرام (که به انگلیسی مشارکت ”ترانس پاسیفیک“ می گویند) … با تقسیم کره زمین به مناطق بدین شیوه، واشنگتن می تواند امیدوار باشد که دیگرانی را نیز به دلخواه خویش راه برد.}

اندیشمندان حوزه اقتصاد : ارسطو

 

^{فلسفه اقتصادی ارسطو برای حفظ ثبات، ایجاد هماهنگی و عدالت اجتماعی در یک جامعه سنت گرا مطلوب بود (تفضلی، 1381: 116). از نظر او آدمیان افرادی منزوی و تنها نیستند و فضایل انسانی را گوشه نشینان منفرد نمی توانند به حیطه عمل در آورند. ارسطو می گوید: "آدمی به طبع جانوری اجتماعی است". این سخن اتفاقی به زبان نیامده و بخشی از نظریه ای در زیست شناسی است. "جانوران اجتماعی آنچنان جانورانی اند که وجه مشترک شان فعالیت واحد است (مانند مورچگان و زنبورها)، خصوصیت آدمیان در قیاس با جانوران دیگر این است که فقط ایشان قادر به ادراک خوب و بد و عدل و ظلم و بقیه امورند و بهره مندی از این چیزهاست که خانوار و دولت را پدید می آورد (نوسباوم، 1389: 121). بنابراین انسانها نمی توانند در انزوا زندگی کنند و نتیجتا به حکم طبیعت به صورت گروهی دور هم جمع می شوند و شهرها را بوجود می آورند، بنابراین "شهر پدیده ای است طبیعی" (تفضلی، 1381: 116).   بر خلاف افلاطون که افراد و خانواده را در جامعه مستهلک می ساخت و سعادت جامعه را منظور قرار می داد، ارسطو افراد را اصل می دانست، چه هیات اجتماعیه که وجود مستقل از افراد ندارد، بدون سعادت افراد چگونه می تواند سعادتمند شود. او به اصالت فرد بیش از اصالت جمع عقیده داشت. به نظر او نفع فردی و خانوادگی قبل از نفع عمومی موجب تحرک و فعالیت اقتصادی است. او منتقد رژیم اقتصادی بود که ما امروز "سرمایه داری" می نامیم. از اقتصاد پولی تنقید می کرد و به اقتصاد طبیعی دلبسته بود. به نظر او پدر خانواده وقتی که برای رفع نیازمندی های خانواده خود تولید می کند یک عمل اقتصادی طبیعی انجام می دهد ولی کسی که می خرد برای آنکه گرانتر بفروشد قصد سوداگری و ثروتمند کردن خود را دارد. او مخالف سرسخت رباخواری بود (قدیری اصلی، 1387: 17). ارسطو پول را عنصری عقیم دانسته لذا بهره مربوط به پول قرضی را ممنوع می دانست (دادگر، 1385: 93). پول از نظرش یک وسیله مبادله بوده و وجود آن به منظور تسهیلات مبادلات در جامعه است و به خودی خود مولد نیست و ربحی که در ازای آن گرفته می شود خلاف طبیعت است. ارسطو موافق مالکیت ارضی در چارچوب خانواده بود. به نظر وی ثروت آن چیزی است که برای رفع نیازمندی ها به کار آید و زاید بر آن ثروت محسوب نمی شود (قدیری اصلی، 1387: 17).}

صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی رشد اقتصادی جهان را کاهش داد

^{صندوق بین‌المللی پول در پیش‌بینی رشد اقتصادی سه ساله خود، میزان رشد اقتصادی جهان را کاهش داده و به کمترین تخمینها رسانده است.}

^{به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، در چشم‌اندازی که صندوق بین‌المللی پول ارایه کرده، پیش‌بینی شده است که تقریبا همه جا به جز ایالات متحده آمریکا، انتظارات از رشد اقتصادی کاهش یابد.}

^{رشد اقتصادی جهان در سال 2015 میلادی 3.5 درصد خواهد بود در حالی که این پیش‌بینی در اکتبر سال گذشته میلادی، رقم 3.8 درصد عنوان شده بود. دفتر اصلی صندوق بین‌المللی پول که در واشنگتن واقع است، روز دوشنبه اعلام کرد که با اساس آماری که هر سه ماه جمع‌آوری و بر اساس آن چشم‌انداز رشدهای اقتصادی ارایه می‌شود، تخمین رشد جهانی کاهش یافته است. این صندوق همچنین میزان رشد اقتصادی جهان را در سال آینده میلادی پایین‌تر تخمین زده و 3.7 درصد عنوان کرده است. رشد سال آینده در اکتبر گذشته، 4 درصد پیش‌بینی شده بود.}

تدبیر برای بحران کسری بودجه

 

^{دولت بودجه سال 94 را با نفت 70 دلاری تنظیم کرده است و حالا میزان زیادی از این بودجه پیش از تصویب آن با کسری مواجه شده است چرا که قیمت نفت در بازار به حدود 45 دلار رسیده است که بسیار کمتر از پیش‌بینی‌های دولت در این حوزه است.}

^{از آنجا که بودجه مبنای هزینه‌کرد دولت طی یک سال قرار می‌گیرد و بودجه نوشته شده باید اجرایی شود بنابراین به نظر می‌رسد در شرایط فعلی، بهتر است که که بودجه دوباره‌نویسی شده و دولت در قالب متممی برخی از هزینه‌ای غیرضرور خود را حذف کند تا با کسری کمتری مواجه شود.}

^{دولت برای جبران کسری خود می‌تواند به راه‌حل‌هایی برای کسب درآمد بیندیشد که از جمله آن افزایش درآمد مالیاتی در بودجه و اتخاذ راه ‌و ‌روش‌های برای اخذ مالیات و جلوگیری از فرارهای مالیاتی است.}   

^{همچنین در این شرایط بهتر است که از واردات کالاهای غیرضرور به کشور نیز خودداری شود تا ارز به راحتی از کشور خارج نشود چرا که با کاهش قیمت نفت، ارز دریافتی بانک مرکزی کاهش می‌یابد و به طور حتم با کاهش واردات غیرضرور، میزان دلاری که بانک مرکزی نیز پرداخت می‌کند، کاهش خواهد یافت و تعادل بیشتری میان دخل و خرج بانک مرکزی ایجاد می‌شود.}

^{همچنین کاهش هزینه‌های دولت و کم کردن از بودجه جاری می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد؛ به‌عنوان مثال پراخت یارانه نقدی به‌صورت ماهیانه بار سنگینی بر دوش دولت به حساب می‌آید. در شرایطی که بسیاری از ثروتمندان نیز حاضر به انصراف دادن از یارانه نیستند‏‌، اگر دولت‏‌، خود اقدام به حذف پرداخت  یارانه‌ها کند می‌تواند‏‌ تا حد زیادی‏، هزینه‌های جاری خود را کاهش دهد و پس از آن خود با شناسایی کردن خانواده‌های نیازمند به یارانه‏‌، آنها را تحت پوشش یارانه قرار دهند.}

همه آنچه باید در مورد اوپک بدانید

 

^{مدیریت نفت: از زمان کشف نفت در پنسیلوانیای آمریکا در سال 1859 ، مدیریت صنعت نفت مراحل زیادی را گذرانده است. از همان ابتدا فعالیت​های حوزه نفت به دو بخش بالادستی ( اکتشاف و استخراج ) و پایین دستی ( حمل و نقل ، پالایش و بازاریابی ) تقسیم می​شد . مدیریت بخش های مختلف صنعت نفت در طول زمان در اثر عواملی مانند مزیت تکنولوژیکی، سرمایه گذاری، حقوق انحصاری، کارآفرینی، ریسک پذیری و موقعیت منطقه ای تغییر کرده است. اولین مرحله از مدیریت صنعت نفت در آمریکا شکل گرفت شد. بخش بالادستی توسط گروهی از تولید کنندگان سازمان نیافته اداره می​شد اما شرکت نفتی استاندارد، انحصار بخش پایین دستی نفت را در اختیار داشت. مرحله بعدی مدیریت صنعت نفت زمانی پیش آمد که شرکت نفتی استاندارد در صحنه بین المللی با رقیبان قدرتمندی مانند شل از بریتانیا و رویال داچ از هلند مواجه شد. هرچند تلاش شرکت استاندارد برای یک ائتلاف بین المللی ناکام ماند اما دو شرکت اروپایی در هم ادغام شدند . در مرحله سوم شرکت استاندارد به خاطر قوانین ضد انحصار در آمریکا به پنج شرکت کوچک تر تجزیه شد . چهارمین مرحله از مدیریت صنعت نفت همراه شد با تجربه کردن وابستگی شدید به نفت توسط کشورهای اروپایی در جریان جنگ جهانی اول ؛ به همین دلیل این کشورها ضرورت ایجاد صنعت نفت مستقل برای خود را احساس کردند و این موجب ایجاد شرکت های ملی نفت شد .}

 

^{مباحثی که از سال 1960 و در زمان تاسیس سازمان کشورهای صادر کننده نفت ( اوپک ) در مورد ضرورت ، تکالیف و قدرت این سازمان شکل گرفته بود ؛ هنوز هم بعد از گذشت پنجاه سال ادامه دارد. گروهی از تحلیلگران معتقدند که ونزوئلا در تاسیس این سازمان نقش اصلی را بر عهده داشت اما گروهی دیگر از تحلیلگران عقیده دارند تاسیس اوپک ریشه در مسائل ژئوپولیتیک خاورمیانه داشت. اما در این مورد که کاهش قیمت نفت اصلی ترین عامل تاسیس این سازمان بود همه توافق دارند.}

سیاست پولی چیست؟

^{سیاست ها یا پالیسی ها و یا هم تدابیری که بانک مرکزی یک کشور در قبال پول آن کشور روی دست میگیرد را سیاست پولی یا Monetary Policy میگویند.}

 

^{سیاست پولی در تمامی کشورها به دو نوع است، سیاست پولی انقباضی و سیاست پولی انبساطی.}

^{سیاست پولی انقباضی آنکه پول داخلی کشور را در بازار کم میکند، یعنی با عرضه پول خارجی، پول داخلی را از بازار جمع آوری میکند.}

^{و سیاست پولی انبساطی که پول داخلی کشور را در بازار می افزاید، یعنی با عرضه پول داخلی به بازار، موجب افزایش آن در بازار میشود.}

^{هدف از آن:
۱- تسریع رشد اقتصادی
۲- ایجاد اشتغال کامل
۳- تثبیت سطح عمومی قیمت ها
۴- ایجاد تعادل در موازنهٔ پرداخت‌های خارجی.}

کاهش تورم به هسته سخت رسید

 

  ^{رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی با تاکید بر اینکه، کاهش تورم به هسته سخت رسیده است، گفت: بانک مرکزی اقدامات خود را برای این امر آغاز و تدابیری را نیز اتخاذ کرده است.}

^{فرهاد نیلی در گفت و گو با خبرنگاران و در پاسخ به پرسش ایرنا مبنی بر اینکه برخی از کارشناسان معتقدند کاهش نرخ تورم به کف رسیده و دیگر نباید انتظار افزایش نرخ تورم را داشت، افزود: نمی توان گفت که کاهش نرخ تورم به کف رسیده بلکه به هسته سخت رسیده است.}

^{وی ادامه داد: کاهش تورم تاکنون با بهداشت مالی امکان پذیر بود و دولت تاکنون اقدامات مناسبی را در این زمینه انجام داده است.}

^{نیلی گفت: هرچند بودجه دولت با مشکلاتی مواجه شده اما این امر باعث بدهی دولت به بانک مرکزی نشد و این اتفاق مناسبی بود.}

^{رییس پژوهشکده پولی و بانکی تصریح کرد: اما از این پس علاوه بر انضباط مالی نیاز به تدابیری نیز داریم زیرا کاهش تورم تا 16 درصد با انضباط مالی و پولی امکان پذیر بود.}

^{وی ادامه داد: هم اکنون باید مدیریت کنیم که چگونه تامین مالی بنگاه ها را انجام دهیم در عین حال بتوانیم انضباط پولی را نیز حفظ کنیم و بانک مرکزی نیز در این خصوص اقداماتی را انجام داده است.}

^{نیلی از تدوین برنامه ای خاص برای کاهش روند تورم خبر داد و گفت: بسته ویژه ای در این خصوص تدوین شده که قسمت اول آن لایحه خروج از رکود بود که البته این لایحه سه قسمت یک، دو و سه ستاره داشت.}

^{وی ادامه داد: بخش سه ستاره لایحه به مجلس شورای اسلامی، قسمت دو ستاره به هیات دولت و قسمت یک ستاره به دستگاه ها ارایه شده البته بخشی از این لایحه نیز مربوط به بانک مرکزی بود که البته با افت قیمت نفت این امر نیز در حال بازنگری است.}

قیمت خودروهای داخلی دربازار - 30 دی

^{قیمت روز خودروهای داخلی به شرح زیر است:}

خودرو	قیمت کارخانه‌ای	قیمت بازار
تیبا	23 میلیون و 710 هزار تومان	24 میلیون و 200 هزار تومان
پراید SE111	19 میلیون و 940 هزار تومان	20 میلیون و 600 هزار تومان
پراید 131	19 میلیون و 720 هزار تومان	19 میلیون و 850 هزار تومان
پژو 405	29 میلیون و 34 هزار تومان	29 میلیون و 300 هزار تومان
سمند EF7	28 میلیون و 855 هزار تومان	30 میلیون تومان
پژو پارس سال	34 میلیون و 880 هزار تومان	36 میلیون و 800 هزار تومان
پژو 206 تیپ 5	34 میلیون و 114 هزار تومان	36 میلیون و 400 هزار تومان
پژو 206 تیپ 2	-	35 میلیون و 100 هزار تومان
پژو206 v8	34 میلیون و 649 هزار تومان	37 میلیون و 200 هزار تومان
لیفان 620	42 میلیون تومان	45 میلیون تومان
لیفان x60	60 میلیون تومان	62 میلیون تومان
ام وی ام 315	38 میلیون و 303 هزار تومان	38 میلیون و 400 هزار تومان
ام وی ام 110	21 میلیون و 866 هزار تومان	20میلیون و 500 هزار تومان
ام وی ام 530	43 میلیون و 282 هزار تومان	40 میلیون تومان
ام وی ام x33	63 میلیون و 170 هزار تومان	63 میلیون تومان
جک	45 میلیون تومان	48 میلیون تومان
مزدا 3	105 میلیون تومان	130 میلیون تومان
پارس تندر	38 میلیون تومان	44 میلیون و 800 هزار تومان
تندر 90 اتومات	45 میلیون تومان	56 میلیون تومان
تندر 90 E2	36 میلیون و 147 هزار تومان	44 میلیون تومان

وضعیت فاصله درآمدی خانوار در ایران؟

 

^{مرکز آمار ایران با انتشار گزارش وضعیت فاصله درآمدی خانوار در 10 استان طی سال 92 نسبت به سال 90 اعلام کرد: بیشترین کاهش ضریب جینی در خراسان جنوبی به ثبت رسید.}

مرکز آمار ایران در گزارشی به وضعیت ضریب جینی کل کشور در سال های ۹۲-۱۳۸۸ پرداخت و اعلام کرد: بر اساس نتایج طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار سال ۱۳۹۲، ضریب جینی در مناطق روستایی ۰.۳۲۴۳ در مناطق شهری ۰.۳۵۱۲ و در کل کشور ۰.۳۶۵۰ است. روند کاهشی ضریب جینی که تا سال ۹۱ وجود داشته در سال ۹۲ نیز ادامه یافته است.

سهم 10 درصد ثروتمندترین جمعیت به 10 درصد فقیرترین جمعیت در کل کشور از ۱۵.۹۷ درصد در سال ۸۸ به ۱۰.۶۸ درصد در سال ۹۲ رسیده که این کاهش خود توضیحی برای کاهش نابرابری است.

همچنین سهم 20 و 40 درصد ثروتمندترین جمعیت به سهم 20 و 40 درصد فقیرترین جمعیت در کل کشور به ترتیب از ۹ و ۴.۶۳ درصد در سال ۸۸ به ۶.۵۷ و ۳.۷۱ درصد در سال ۹۲ کاهش یافته است.

نتایج نشان می دهد که در سال ۱۳۹۲ در مناطق شهری بالاترین ضریب جینی در استان گلستان (۰.۳۶۹۲) و پایین ترین ضریب جینی در استان خراسان جنوبی ( ۰.۲۵۵۰) مشاهده می شود.

طرح بانک‌مرکزی برای اصلاح تعیین نرخ‌سود

 

^{رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی با بیان اینکه رویکرد برنامه پنجم توسعه در نحوه تعیین نرخ سود بانکی قابل دفاع نیست، گفت: در این زمینه بانک مرکزی گزارشی را تهیه و یک بار هم به شورای پول و اعتبار ارائه کرده است و تلاش می‌کند اعضای شورا را قانع کند.}

فرهاد نیلی، درخصوص رویکرد فعلی بانک مرکزی برای تعیین نرخ سود و ماده 92 قانون برنامه پنجم توسعه مبنی بر تعیین نرخ سود توسط شورای پول و اعتبار متناسب با تورم یک سال گذشته و پیش‌بینی تورم یک سال آینده، اظهارداشت: رویکرد برنامه پنجم قابل دفاع نبود، به طور طبیعی مبنای تعیین نرخ سود تورم انتظاری است و بنابراین این مبنا را باید در نظر گرفت.

وی افزود: به دلیل رکود به ویژه رکود بخش مسکن و افزایش مطالبات معوق به نظر می‌رسد درجه ایده‌آل دارایی‌های بانک‌ها کم شده و به همین دلیل بانک‌ها به دنبال رقابت برای جذب سپرده بیشتر هستند که اتفاق خوبی نیست.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی تصریح کرد: بالاخره وقتی رکود داریم، درآمد سرانه مردم کاهش یافته و با کاهش درآمد، حجم سپرده‌ها متناسب با آهنگ گذشته افزایش نمی‌یابد؛ از طرف دیگر دو سوم منابع بانک از محل وصولی اقساط تسهیلات پرداختی است و به دلیل شرایط موجود روند بازپرداخت تسهیلات کند است.

نیم صفحه اول روزنامه های امروز سه شنبه, ۳۰ دی ۱۳۹۳

 

اقتصاد مطالبه‌ای

^{ظهور اقتصاد مطالبه‌ای پرسش‌های دشواری را برای کارگران، شرکت‌ها و سیاستمداران مطرح کرده است. در اوایل قرن بیستم هنری فورد با ترکیب خطوط تولید متحرک و کارگران زیاد ساخت خودرو را بسیار ارزان‌تر و سریع‌تر کرد و بدین ترتیب اتومبیل را از وسیله‌ای لوکس به وسیله نقلیه مردم تبدیل کرد. امروزه گروه فزاینده‌ای از کارآفرینان تلاش می‌کنند همین کارها را برای خدمات انجام دهند، و قدرت کامپیوترها را با کارگران آزاد گرد هم آورند تا تجملاتی را عرضه کنند که روزگاری مخصوص ثروتمندان بوده است. اوبر (Uber) رانندگان خصوصی و هندی (Handy) نظافتچی در اختیار قرار می‌دهد. اسپون راکت (SpoonRocket) غذای رستوران‌ها را درب منزل‌تان تحویل می‌دهد. «Instacart‌» یخچال شما را پر از مواد غذایی نگه می‌دارد. در سانفرانسیسکو یک برنامه‌نویس جوان می‌تواند مانند یک شاهزاده زندگی کند.
اما این اقتصاد مطالبه‌ای از تجملات فراتر می‌رود. روی اپلیکیشن Medicast کلیک کنید و در فاصله دو ساعت یک پزشک درب منزل شماست. وکیل یا مشاور می‌خواهید؟ Axiom وکیل و Eden McCallum برایتان مشاور می‌فرستد. دیگر شرکت‌ها پاداش‌هایی را به شاغلان آزاد برای حل مسائل تحقیق و توسعه یا ارائه ایده‌های تبلیغاتی می‌دهند. و تعداد رو به رشدی از آژانس‌ها مانند Freelancer.com و Elance-oDesk مشاغل آزاد از همه نوع را ارائه می‌دهند که 3/9 میلیون کارگر را برای کار با 7/3 میلیون شرکت پیوند می‌دهد.
اقتصاد مطالبه‌ای کوچک است، اما به سرعت در حال رشد است. اوبر که در سال 2009 در سانفرانسیسکو تاسیس شد اکنون در 53 کشور فعالیت می‌کند، و فروش آن بالغ بر یک میلیارد دلار در سال 2014 فروش داشت و ارزشگذاری 40 میلیارد‌دلاری داشت. مانند خطوط تولید متحرک، ایده پیوند دادن مردم با مشاغل آزاد برای حل مشکلات‌شان ساده به نظر می‌رسد. اما مانند تولید انبوه، پیامدهای عمیق خود را از سازماندهی کار گرفته تا ماهیت قرارداد اجتماعی در جامعه کاپیتالیست دارد.}

میزگردی با حضور علی حبیب‌نیا و سیدمحمدرضا فرحی درباره بازگشت اقتصادخوانده‌ها به کشور

<sup>علی حبیب‌نیا و سیدمحمدرضا فرحی. علی حبیب‌نیا، پس از گذراندن دوره‌های لیسانس و فوق‌لیسانس در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، به انگلیس رفت و هم‌اینک در مدرسه اقتصاد لندن مشغول تحقیق و تدریس در حوزه اقتصاد‌سنجی است. سیدمحمدرضا فرحی نیز پس از گذراندن دوره کارشناسی ارشد اقتصاد در دانشگاه صنعتی شریف، به فرانسه و مدرسه اقتصاد تولوز رفت و هم‌اینک نیز مشغول گذراندن دوره دکترای اقتصاد خود در دانشگاه پومپئو فابرای بارسلوناست. در این میزگرد، که حدود یک ساعت و نیم به طول انجامید، مباحث متنوعی در مورد چگونگی استفاده از ظرفیت نخبگان اقتصاد ایرانی مطرح شد. این مباحث شامل پیش‌نیازهای کاری، موانع سیاسی و اجتماعی، ساختار بوروکراتیک موجود در ایران و... هستند.

■■■ 
 
‌این اعتقاد در برخی از مجامع علمی کشور وجود دارد که نظریه‌های اقتصادی که در مجامع برتر علمی دنیا ارائه می‌شود، کاربرد چندانی در ایران ندارد و تنها مختص کشورهای غربی و توسعه‌یافته است. به همین جهت برای این دسته از افراد، سختی‌های تحصیل در دانشگاه‌های طراز اول دنیا اهمیت چندانی ندارد. یعنی به مشکلات و مصائبی که بر برخی از تحصیلکردگان ایرانی خارج از کشور گذشته است، توجهی ندارند. شما که در دانشگاه‌های برتر اروپا تحصیلکرده‌اید (آقای فرحی در دانشگاه تولوز و دانشگاه پومپئو فابرای بارسلونا و آقای حبیب‌نیا نیز در مدرسه اقتصاد لندن) تا چه اندازه با این موضوع موافق هستید؟ به عبارت دیگر، برای ورود به این دانشگاه‌ها چه سختی‌هایی را متحمل شده‌اید؟</sup>
 

 ^{علی حبیب‌نیا: از جمله نکاتی که می‌توان در رابطه با رشته‌های اقتصاد، مدیریت، فاینانس و به طور کلی رشته‌هایی که در دانشکده‌های کسب و کار یا به اصطلاح دپارتمان‌های مالی و اقتصادی برگزار می‌شود، مورد توجه قرار داد این است که بازار کار نسبتاً خوبی برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های مذکور وجود دارد،-البته متقاضیان این‌گونه رشته‌ها نیز بسیار زیاد هستند- اما همین بازار خوب نیز نیازمند برخورداری از قابلیت‌های سخنوری و نگارش در‌خور توجه است چرا که ماهیت این‌گونه امور به‌ گونه‌ای ا‌ست که معمولاً فارغ‌التحصیلان رشته‌هایی که به آنها اشاره شد بعد از اتمام تحصیل‌شان در سطوح سیاستگذاری یا مرتبه‌های شغلی مشغول فعالیت می‌شوند که نیازمند برخورداری از توانایی‌هایی چون سخنوری و نگارش مناسب است. به اعتقاد بنده همین عوامل هستند که موجب شده پیش‌نیازهای دانشگاه‌ها برای این رشته‌ها، استاندارد بالاتری داشته باشد؛ مثلاً نمره‌های زبان و GRE بالاتری را برای متقاضیان این رشته‌ها درخواست کنند. همین سختگیری‌هایی که شما به آنها اشاره کردید و بعضاً با بی‌توجهی از سوی برخی از عوامل دستگاه‌های مختلف ایرانی مواجه می‌شود تعیین‌کننده رتبه دانشگاه‌های خارجی است. البته در رابطه با پروسه تحصیل افرادی که در داخل کشور به رشته‌های اقتصاد، مدیریت و مالی اشتغال به تحصیل دارند نیز باید گفت متاسفانه این افراد شانس آن را پیدا نمی‌کنند که در حین تحصیل یا اتمام دوره کارشناسی یا کارشناسی ارشد وارد بازار کار شوند؛}

اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی

 <sup>نشست «تاثیر تحولات بازار نفت و مذاکرات هسته‌ای بر اقتصاد ایران» در اوایل دی‌ماه جاری در تالار همایش‌های بین‌المللی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان با حضور جمعی از فعالان اقتصادی برگزار شد. در این نشست «دکتر محسن رنانی» اقتصاددان و استاد دانشگاه در موضوع نقش تحولات بازار نفت و مذاکرات هسته‌ای در اقتصاد ایران و اشکالات ساختاری اقتصاد کشور به طور مبسوط به سخنرانی پرداخت. مشروح سخنان نویسنده کتاب «اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران»‌ را در زیر می‌خوانید.

■■■
  
ایران در یک نقطه عطف تاریخی
به نظر می‌رسد روند مذاکرات هسته‌ای بین ایران و 1+5 که اکنون در جریان است و همزمانی آن با آغاز فرآیند کاهش قیمت نفت، که به گمان من یک فرآیند بلندمدت خواهد بود، در حال رقم زدن یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران است که به نظر می‌رسد نه‌تنها سرنوشت اقتصاد بلکه سرنوشت نظام اجتماعی و سیاسی را نیز تعیین خواهد کرد. آخرین تحولی که در نظام اقتصادی و بین‌الملل رخ‌ داده کاهش قیمت نفت بوده که بخش بزرگی از معادلات سیاسی داخلی و خارجی را به هم ریخته است. در ابتدای سخنم به عنوان مقدمه، تحولات نفت در دو دهه اخیر و تاثیر آن بر سرنوشت اقتصاد ایران را بررسی می‌کنیم و پس از آن به اقتصاد سیاسی مذاکرات اتمی ایران و غرب می‌پردازیم. پرسش این است که این دو تحول آینده اقتصادی ایران را چگونه رقم می‌زنند؟
من البته موضوع مناقشه اتمی را 10 سالی است که با حساسیت دنبال می‌کنم و در همین راستا نگارش کتاب «اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران» را از سال ۱۳۸۴ شروع کردم که تدوین و تکمیل آن تا اوایل سال 1387 به طول انجامید و در مهر 1387 نیز تنها پنج جلد از آن را تکثیر و برای پنج شخصیت اول کشور ارسال کردم که البته هنوز هم واکنشی -حتی در حد یک اعلام وصول- از سوی آنها دریافت نکرده‌ام. این کتاب زمانی برای مقامات ارسال شد که اواخر دوره ریاست‌جمهوری بوش بود و اوباما از سوی دموکرات‌ها کاندیدای ریاست‌جمهوری آمریکا شده بود و یکی از پیشنهادهایش مذاکره مستقیم با ایران بود. من همان زمان در این کتاب توصیه جدی کردم که صرف نظر از اینکه اوباما برنده خواهد شد یا نه، مذاکره با اوباما از سوی نظام جدی گرفته شود و حتی پیش از انتخابات آمریکا، مذاکرات آغاز شود. دلایل خودم را مفصل در آنجا توضیح داده‌ام و گفته‌ام ایران اکنون در شرایطی است که می‌تواند مذاکره را از موضع قدرت پیگیری کند. گفتم موقعیت ایران اکنون مانند زمان فتح خرمشهر در جنگ تحمیلی است. گفتم اکنون می‌توانیم با مذاکره، عبوری زیبا و محترمانه از مناقشه اتمی داشته باشیم تا پس از آن، و پیش از آنکه دیر شود با یک عزم ملی،‌ بحران‌های اقتصادی و اجتماعی کشور را حل و فصل کنیم و کشور را در مسیر توسعه قرار دهیم. و البته پیام کتاب من گوش شنوایی نیافت.</sup>

مدیریت اقتصادی به شیوۀ انگلیسی

 

 

^{موسسۀ استاندارد اندپور پیش بینی کرده است که رشد اقتصادی بریتانیا- پنجمین قدرت اقتصادی جهان- در سال جاری به 2.7% برسد. گفتنی است تولید ناخالص داخلی انگلستان در سال 2014 از فرانسه جلو زد و دومین اقتصاد اروپا را پشت سر نهاد. میزان ثروت تولید شده در سال گذشته در بریتانیا به 2.232 میلیارد رسید، در حالیکه برای فرانسویها این رقم 2.135 میلیارد یورو بوده است. پیش بینی می شود بریتانیا تا سال 2016 با سرعت بیشتری فاصلۀ خود را از کشورهای اروپایی در تولید ثروت افزایش دهد. البته بریتانیا نیز متأثر از رکود حاکم بر اقتصاد جهانی، تا سال 2020 شاهد کاهش تولید ناخالص داخلی خواهد بود با این تفاوت که اقتصاد این کشور تاکنون ظرفیت بیشتری برای مقابله با تبعات بحران از خود نشان داده است.}

شاغلان بیکار

^{اصل ۴۴ قانون اساسی نظام اقتصادی کشور را بر پایه سه بخشی دولتی، تعاونی و خصوصی قرار داده است. پس از پیروزی انقلاب و با وقوع جنگ تحمیلی فرصتی برای اجرای این اصل پیش نیامد ولی پس از جنگ تحمیلی و در کنار آن؛ تغییر شیوه نگرش دولتمردان ، خصوصی سازی یا به تعبیر اصل ۴۴، غیردولتی سازی به عنوان یک راهبرد اساسی تعیین شد. خصوصی سازی فرایندی است که طی آن دولت فعالیت های قابل واگذاری را به بخش خصوصی یا غیردولتی می سپارد. میزان فعالیت های قابل واگذاری به نقشی که دولت برای خود در اقتصاد تعریف کرده بر می گردد. هر اندازه دولت حوزه دخالت خود را بیشتر در نظر بگیرد، فعالیت های یادشده کمتر خواهند بود و بر عکس. با توجه به این، فرایند خصوصی سازی در دولت های مختلف متفاوت است. دولت با خصوصی سازی به دنبال دستیابی به اهدافی چون افزایش رقابت، بهبود کارایی، کاهش تصدی گری های غیرلازم و کاهش هزینه های دولت در بودجه است. دستیابی به این اهداف، اداره امور را برای دولت تسهیل می کند. از این رو خصوصی سازی همیشه در صدر برنامه ریزی ها بوده و در برنامه های توسعه ای نیز فصلی را به خود اختصاص داده است. بنا بر این برنامه ها باید از بخش غیر دولتی حمایت شود، نقدینگی به فعالیت های تولیدی و سرمایه گذاری این بخش هدایت شود، تنظیم بازار توسط این بخش انجام شود و در اتخاذ سیاست های پولی و مالی با این بخش تشریک مساعی شود. درک این اهمیت سبب شده که بنا بر برنامه سوم توسعه، سازمانی به نام سازمان خصوصی سازی تشکیل شده و عهده دار واگذاری ها گردد.}

دلار آزاد 16 تومان گران شد/هر اونس طلای جهانی 1281 دلار است

^{صرافان بازار ارز و سکه روز یکشنبه نرخ هر دلار آمریکا را با 16 تومان رشد نسبت به روز شنبه گذشته سه هزار و 457 تومان و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید را همانند دیروز یک میلیون و 25 هزار تومان تعیین کردند.}

^{هر یورو در بازار آزاد همانند دیروز چهار هزار و 45 تومان و هر پوند نیز با 39 تومان رشد پنج هزار و 283 تومان قیمت خورد.}

^{هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید همانند دیروز یک میلیون و 25 هزار تومان و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با دو هزار تومان افزایش یک میلیون و 20 هزار تومان به خریداران عرضه شد.}

^{همچنین هر نیم سکه با دو هزار تومان افزایش نسبت به روز مذکور 512 هزار تومان و هر ربع سکه بدون تغییر 273 هزار تومان فروخته شد.}

^{هر سکه یک گرمی همانند دیروز 173 هزار تومان خرید و فروش شد و هر گرم طلای 18 عیار با 100 تومان رشد 104 هزار تومان قیمت خورد.}

^{قیمت هر اونس طلا در بازار جهانی همانند دیروز 1281 دلار تعیین شد.}

اقتصاد ایران نامتعادل شده است؟/ دشوارهای تامین سرمایه در ایران

^{اگر بخواهیم شکل‌گیری یک شرکت مرور شود، درمی‌یابیم که نقطه تولد یک شرکت، ظهور یک ایده نو در فکر و ذهن موسسان آن است، ایده‌ای که انتظار می‌رود در بازار، تقاضا داشته باشد.}

^{بدیهی است که عملیاتی شدن یک ایده، نیازمند نقدینگی (پول) است که تامین این نقدینگی در ایران حداقل از دو مسیر (اخذ وام از بانک و انتشار سهام عادی) صورت می‌گیرد.}

^{وام‌دهندگان به شرکت، توجهی به ریسک شرکت ندارند، تحت هر شرایطی (خواه شرکت سود کند، خواه زیان) مدعی دریافت اصل و بهره پول خود هستند، اما سهامدارانی که با در اختیار قرار دادن پول خود سهام شرکت را می‌خرند و همانطوری که اشاره شد، صاحب ته‌مانده خزانه می‌شوند و اگر چیزی به آنها نرسید، حتی اعتراض آنچنانی ندارند.}

^{در اینجا است که سهامداران متحمل ریسک می‌شوند. بدیهی است که آنها انتظار بازدهی بیشتری نسبت به وام‌دهندگان داشته باشند. به عنوان مثال اگر وام‌دهندگان انتظار بازدهی ۱۷درصدی دارند، سهامداران انتظارات بازدهی بیش از ۱۷درصد، مثلا ۲۰درصد را به دلیل تحمل ریسک بیشتر طلب می‌کنند.}

اصرار دولت بر نفت 72 دلاری

 

^{رئیس سازمان مدیریت و برنامه کشور با بیان اینکه تمایلی به تغییر نرخ 72 دلاری در بودجه 94 نداریم بر عدم افزایش نرخ های مالیاتی تاکید کرد و گفت:نمی خواهیم با حذف یارانه برخی افراد،نارضایتی در جامعه ایجاد شود.}

محمدباقر نوبخت ضمن حضور در گفت وگوی ویژه خبری یکشنبه شب شبکه دوم سیما به ایراد توضیحاتی درباره لایحه بودجه94 پرداخت.

وی با بیان اینکه بودجه سال آینده بر مبنای مصارف و منابع و در چارچوب اهداف برنامه پنجم و سیاست های اقتصاد مقاومتی تنظیم شده است، گفت: از محل درآمدهای مالیاتی، نفت و واگذاری دارایی های مالی درآمدهای بودجه در نظر گرفته شده است.

* نرخ های مالیاتی سال 94 بالا نمی رود

نوبخت ادامه داد: ضرایب و نرخ های مالیاتی در سال آینده بالا نمی رود بلکه با سازوکارهای تعیین شده منابع جدید مالیاتی با شناخت از پایه مالیاتی خواهیم داشت.

خصوصی‌سازی در بستر غیررقابتی بی‌معناست

 

^{خصوصی‌سازی به مفهوم انتقال مالکیت نهادهای تولید کالا و خدمات از دولت به بخش خصوصی، از سیاست‌هایی است که در سه دهه گذشته جایگاه قابل‌توجهی در سیاست‌های اقتصادی یافته است. غالبا از چهار هدف برای برنامه‌های خصوصی‌سازی نام برده می‌شود:}

نخست؛ افزایش کارایی در تخصیص و تولید، دوم؛ تقویت بخش خصوصی در اقتصاد، سوم؛ تقویت سلامت مالی بخش عمومی و چهارم؛ رهاسازی منابع مالی بخش عمومی برای به‌کارگیری در دیگر فعالیت‌های مرتبط با برنامه‌های اجتماعی. دو هدف اول مبنای اقتصاد خرد دارند و به‌دنبال استفاده بهتر از نهاده‌ها، تولید بیشتر و خلق بازارهای کارا و مناسب سرمایه‌گذاری در اقتصاد هستند. اهداف سوم و چهارم نظام مالی بخش عمومی را مدنظر دارند و به‌دنبال استفاده هر چه بهتر از منابع محدود بخش عمومی در نیل به اهداف اجتماعی هستند.  بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که بنگاه‌ها پس از خصوصی‌سازی از سودآوری و بهره‌وری بهتری نسبت به قبل از خصوصی‌سازی برخوردار شده‌اند و در مقابل نمونه‌های زیادی نیز وجود دارد که تغییر مالکیت از دولت به بخش خصوصی به زیان بنگاه از نظر کارایی و سود منتهی شده است.