چرا فساد اقتصادی گسترش می یابد؟

^{در سال های اخیر نمونه های بیشتری از فسادهای اقتصادی در کشور مطرح شده است. اگر تا سال های فساد 123 میلیارد تومانی فاضل خداداد به عنوان رکوردار اختلاس ها بر سر زبان ها بود، در سال های اخیر رکورد فساد 3 هزار میلیارد تومانی مه آفرید امیر خسروی بلافاصله از سوی بابک زنجانی با فساد 9 هزار میلیارد تومانی شکسته شد. پس از آن از فساد 12 هزار میلیارد تومانی بانکی سخن گفته شد تا مشخص شود در سال های گذشته اتفاقاتی ناخوشاسند در فضای اقتصادی رخ داده است. برای بررسی چرایی شکل گیری این فساد ها گفتگوی کوتاهی با فرشاد مومنی، اقتصاددان انجام داده‌ایم.}

^{فساد اقتصادی چگونه طی سال های اخیر ابعاد گسترده تری به خود گرفته است؟}

^{مسئله فساد مالی یک پدیده بین رشته‌ای و یا فرا رشته‌ای است. بنابراین زمانی که بحث منشا گسترش و تعمیق آن مطرح می شود باید در حوزه های مختلف برای شناسایی آن تلاش کرد. به طور کلی گفته می‌شود از میان مجموعه عوامل شناخته شده در فسادهای اقتصادی یک سلسله متغییرهای زمینه ای وجود دارد که اساسا بستر را برای گسترش فسادهای بیشتر فراهم می کند. یکسری از این زمینه ها، ساختار نهادی است که طیف بسیار متنوعی از نیروها در آن وجود دارند البته نباید این نکته را فراموش کرد که بازی مبتنی بر فساد همانند هر بازی دیگری برندگان و بازندگانی نیز دارد. در میان عوامل زمینه‌ای مهمترین عامل، مسئله شفافیت است. در اقتصادهای رانتی، زمانی که حاکمیت به سمت یک دست شدن تمایل پیدا می‌کند، اثر این یک دست شدن این است که کانال‌های اطلاع‌رسانی یا مسدود می‌شوند و یا به صورت کاملا غیرمحسوس دست کاری می‌شوند.}

نگاهی به استقلال بانک مرکزی و تاثیر آن بر اقتصاد

^{صحنه اقتصاد و سیاست کشور این روزها شاهد بحث های گسترده ای در مورد استقلال بانک مرکزی است. جدا از اینکه آیا مصوبه مجلس موجب افزایش استقلال این نهاد خواهد شد یا اینکه آن را کاهش داد (که به اعتقاد نگارنده لزوم رای اعتماد مجلس جهت انتصاب رئیس کل بانک مرکزی به سیاسی تر شدن این نهاد پولی خواهد انجامید و نه افزایش استقلال آن) قصد داریم به این موضوع بپردازیم که اساسا اختلاف نظر بر سر لزوم یا عدم لزوم استقلال بانک مرکزی از کجا ناشی می شود؟ شاید چنین اختلافی از نحوه پاسخگویی به این سوال پیش می آید که بهتر است در عبارت پایین، در کدام جای خالی عبارت "کوتاه" و در کدامیک عبارت "بلند" قرار داده شود: ""(...) مدت را درست کنید، (...) مدت خود به خود درست خواهد شد."" پاسخ به این سوال می تواند تا حدی مشخص کننده موضع مربوط به استقلال بانک مرکزی باشد. گروهی که معتقدند با درست کردن بلند مدت، کوتاه مدت خود به خود درست خواهد شد را می توان در میان حامیان استقلال بانک مرکزی و کسانی که اولویت را به کوتاه مدت می دهند را در زمره مخالفان استقلال بانک مرکزی قرار داد. برای روشن تر شدن این ادعا، ابتدا چند پرسش در مورد بانک مرکزی و استقلال آن را مرور می کنیم.}

^{بانک مرکزی چه وظایفی بر عهده دارد؟}

^{بانک مرکزی نهادی است که مسوولیت واحد پول، عرضه پول و کنترل نرخ بهره یک کشور را بر عهده دارد. یکی از مهمترین وظایف بانک های مرکزی در سراسر دنیا کنترل نرخ تورم است که این کنترل از طریق سیاست های پولی مانند تغییر حجم پول، خرید و فروش اوراق قرضه و همچنین تعیین نرخ بهره سپرده بین بانکی انجام می شود. از آنجا که در کشورهای توسعه یافته بانک های خصوصی در تعیین نرخ بهره مختارند، بانک مرکزی تلاش می کند از طریق اعمال  سیاست های پولی و نه دستوری، نرخ بهره را در سطحی مطلوب قرار دهد تا با توجه به آن نرخ تورم هم در سطحی مطلوب قرار بگیرد. نرخ تورم مطلوب برای هر کشور متفاوت است و با توجه به شرایط اقتصاد کشور تعیین می شود.}

برنامه دولت برای بازار سرمایه

 

^{رئیس دفتر رئیس‌جمهور با بیان اینکه دولت برای بازار سرمایه برنامه دارد، گفت: نشانه‌های رونق بورس با این برنامه دولت به زودی نمایان می‌شود.}

محمد نهاوندیان گفت: با آغاز رونق اقتصادی و سودآوری برخی بنگاه‌ها که البته سهم بنگاه‌های بزرگ فعلا در چند ماهه گذشته در شکل‌گیری این رونق بیشتر بوده، خوشبختانه نگرانی‌هایی که در گذشته نسبت به وجود برخی حباب‌ها در بازار سرمایه وجود داشت، برطرف شده است.

رئیس دفتر رئیس‌جمهور افزود: در این میان البته دولت برنامه مشخصی برای رونق بازار سرمایه دارد که به نظر می‌رسد با پیاده‌سازی آن، راه برای رشد و رونق هرچه بیشتر بازار سرمایه کشور فراهم شود اما آنچه که مسلم است، تاکید دولت بر تامین مالی از طریق بازار سرمایه و ایجاد اطمینان بیشتر در مردم برای سرمایه‌گذاری و احساس امنیت در این بازار است.

وی تصریح کرد: بالطبع با پیاده‌سازی این مجموعه سیاست‌ها، ظرفیت بازار سرمایه کشور برای تامین مالی نیز بالاتر خواهد رفت و از سوی دیگر، احساس امنیتی در مردم هم با رشد شاخص‌ها به‌وجود خواهد آمد که در مجموع، اطمینان بیشتر مردم برای ورود سرمایه‌هایشان به این بازار را فراهم خواهد کرد.

2 میلیون نفر به مرز بیکاری رسیدند

 

^{آمارها می‌گوید 175 هزارنفر از جمعیت کشور به تازگی تصمیم به فعالیت اقتصادی گرفته‌اند، اما تعداد افراد در مرز بیکاری 2 میلیون نفر شده و یک میلیون و 560 هزارنفر متقاضی کار نیز زیر 30 سال سن دارند.}

نگاهی به جدیدترین آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران درباره بیکاری و وضعیت بازار کار کشور نشان می دهد همچنان بیکاری میلیونی و بازار کار با فشار جمعیت جوان بیکار زیر ۳۰ سال مواجه است.

متاسفانه آنچنان که در یکی دو دهه اخیر، از بیکاری به عنوان یک سوژه تبلیغاتی توسط دولت ها استفاده شده و وعده های فراوانی در اینباره به جوانان داده شد، عملکردها قابل توجه نبوده و از اینرو امروز صدها هزار جوان تحصیل کرده دانشگاهی پشت درهای بازار کار منتظر اشتغال هستند.

معمولا مسئله رفع بیکاری و اشتغال زایی به عنوان یک وعده از سوی دولت هایی که بر سر کار آمده اند داده شده و مقامات ارشد دولت ها همواره سعی کرده اند در زمان های مواجه شدن با مردم، حرفی برای اشتغال داشته باشند و خبر از اجرای طرحی برای رفع بیکاری بدهند.

به هر حال، انباشته شدن وعده ها و ناتوانی دولت ها در اجرای موفقیت آمیز برنامه های اشتغال زایی باعث شد تا آنقدر که جوانان به سن کار رسیده اند شانس اشتغال وجود نداشته باشد و همواره نوعی عدم تعادل بین عرضه و تقاضای نیروی کار و کمبود فرصت های شغلی پایدار در کشور وجود داشته باشد.

حرف‌های خوب اما غیرکاربردی

^{حرف خوب زدن به ویژگی پایدار برخی روشنفکران ما تبدیل شده است. حرف‌های خوب البته اشکالی ندارند جز اینکه اگر کاربردی نباشند، فایده‌یی ندارند و بعد از مدتی تکراری و خسته‌کننده می‌شوند.}

خیلی وقت‌ها هم این حرف‌های خوب و زیبا حتی درست نیستند. به این معنا روشنفکری که خواسته‌اش همیشه پیوستن ایران به جهان بوده است، چنان از هر دری سخن می‌گوید که گویی به مثال آن مصرع سعدی است که «چو بلبل روی گل بیند زبانش در حدیث آید» هرچه می‌خواهد، می‌گوید؛ از نفت تا رسانه، از سیستم آموزشی تا روابط شیعه و سنی. البته قطعا برخی از این سخنان حظی از حقیقت دارند و روشنگر و راهنما هستند. اما این‌گونه موسع و پراکنده سخنرانی کردن باعث لغزش‌های شدید و ادعاهای عجیب و غریب می‌شود. ازجمله اینکه پایین آمدن قیمت نفت سیاست دموکرات‌ها در امریکا خوانده می‌شود و نفت 20دلاری خواسته دموکرات‌ها. درحالی که اگر در دنیای جهانی شده امروز، تحلیل‌ها و خبرهای مختلف را دیده بودیم، می‌دانستیم که نفت زیر 70-60دلار کابوس امریکایی‌هاست. هرچند علی‌الظاهر مصرف‌کنندگان امریکایی از نفت ارزان سود می‌برند و رشد اقتصادی این کشور در حدود نیم‌درصد افزایش می‌یابد، اما ورشکستگی عظیمی که درانتظار صنایع پیش‌روی گاز و نفت و پتروشیمی در امریکاست، نادیده گرفته می‌شود. مسایل بین‌المللی نفت، ‌عرضه و تقاضا و بنیان‌های اقتصادی کاهش نفت نادیده گرفته می‌شود. نقش عربستان و سعی امریکا برای تغییر نقشه عربستان نادیده گرفته شده که از این دست بسیار است.

روشنفکر دانشگاهی هنگامی که به فضای عمومی می‌آید، نباید رویابافی کند. باید در حوزه تخصصش صحبت کند. با فکر و آمار و ارقام صحبت کند. اگر هم در حوزه‌های متنوع می‌خواهد اظهارنظر کند باید مبتنی بر روش مشخصی باشد. صرفا تکرار اینکه رابطه جهانی و منطقه‌یی باید شکل بگیرد، کمکی نمی‌کند. همه می‌دانند که باید جهانی شویم.

شهرنشینی چقدر خرج دارد؟

 

^{بر اساس آمار هزینه زندگی خانوارهای شهرنشین در سال 1392، به طور متوسط یک خانوار شهری 450 هزار تومان خرج هزینه‎های خوراکی و دخانی و یک میلیون و 700 هزار تومان خرج هزینه‎های غیر خوراکی می‎کند.}

بر اساس آخرین آمار مرکز آمار ایران که به هزینه و درآمد خانوارهای شهری در سال 1392 می‎پردازد، هزینه زندگی یک خانوار شهری در سال، حدودا 20 میلیون و 590 هزار تومان است. یعنی یک خانوار شهری ماهیانه یک میلیون و 710 هزار تومان هزینه می‎کند. در واقع از این میزان، 457 هزار تومان صرف هزینه‎های خوراکی و دخانی یک خانوار شهری و یک میلیون 258 هزار تومان هم صرف هزینه‎های غیر خوراکی آن‎ها می‌شود.

ریز هزینه‎های ماهیانه یک خانوار شهری در جدول زیر آمده است:

نمودار هزینه خوراکی

نیم صفحه اول روزنامه های دوشنبه, ۲۲ دی 93

 

آیا دولت قیمت بنزین را کاهش می‌دهد؟

 

^{اختصاص حجم بالایی از بودجه برای واردات بنزین و عرضه بنزین به قیمت بسیار پائین، طرح افزایش قیمت بنزین را توجیه پذیر می کرد و دولت امیدوار بود اجرای طرح سهمیه بندی به واقعی شدن قیمت و کنترل مصرف بنزین کمک کند.}

طبق قانون هدفمندکردن یارانه ها قیمت بنزین در داخل کشور باید طی 5 سال به 95 درصد قیمت فوب خلیج فارس برسد. عبارت "فوب" حاکی از قیمت جهانی یک کالا "قیمت فروش آن کالا به مقدار بسیار عمده، از طرف تولیدکننده، به صورت بدون واسطه به خریداران عمده، بدون این که عوارض گمرکی و مالیات به آن افزوده شده باشد"، است. به عبارتی ساده تر، "فوب" ارزان ترین قیمت که هر خریداری ممکن است به آن کالا در معاملات بین المللی دسترسی داشته باشد.

 مسئولان وقت مدعی بودند که قیمت یک لیتر بنزین از قیمت یک بطری آب معدنی ارزانتر است و این یعنی بی ارزش بودن بنزین که باید در آن تجدید نظر می شد. اختصاص حجم بالایی از بودجه برای واردات بنزین و عرضه بنزین به قیمت بسیار پائین، طرح افزایش قیمت بنزین را توجیه پذیر می کرد و دولت امیدوار بود اجرای طرح سهمیه بندی به واقعی شدن قیمت و کنترل مصرف بنزین کمک کند.

از سویی دیگر به عقیده طرفداران افزایش قیمت بنزین، دولت برای بنزین ارزانی که مصرف کننده ایرانی آن را هدر می دهد مجبور به پرداخت ما به التفاوت است، پس چه دلیلی وجود دارد که دولت هزینه های خود را صرف پرداخت این ما به التفاوت کند! بنابراین تنها راهی که می ماند این است که بنزین را گران کنیم یا به عبارتی قیمت آن را واقعی سازیم! برای واقعی سازی قیمت بنزین و حامل های انرژی نیز فوب خلیج فارس ملاک قرار داده شد تا مردم قدر بنزین ارزانی را که عرضه می شود، بدانند.

قیمت انواع ارز در بازار آزاد و بانک مرکزی امروز دوشنبه ۹۳/۱۰/۲۲

عنوان	نرخ امروز	نرخ روز گذشته
دلار	۳,۴۸۷	۳,۴۸۷
یورو	۴,۱۸۰	۴,۱۸۰
پوند	۵,۳۲۳	۵,۳۲۳
درهم	۹۵۹	۹۵۹
دلار کانادا	۳,۰۲۶	۳,۰۲۶
دلار استرالیا	۲,۸۷۶	۲,۸۷۶
ریال سعودی	۹۴۶	۹۴۶
لیر ترکیه	۱,۵۴۰	۱,۵۴۰
کرون سوئد	۴۳۸	۴۳۸
رینگیت مالزی	۱,۰۳۲	۱,۰۳۲
بات تایلند	۱۱۳	۱۱۳
یوان چین	۵۷۲	۵۷۲

قیمت ارز بانک مرکزی (رسمی)

عنوان	نرخ امروز	نرخ روز گذشته
دلار	۲۷,۲۹۳	۲۷,۲۹۳
پوند	۴۱,۳۷۷	۴۱,۳۷۷
یورو	۳۲,۳۲۱	۳۲,۳۲۱
فرانک سوئیس	۲۶,۹۰۹	۲۶,۹۰۹
کرون سوئد	۳,۳۸۸	۳,۳۸۸
درهم	۷,۴۳۲	۷,۴۳۲
دلار کانادا	۲۳,۰۰۰	۲۳,۰۰۰
دلار استرالیا	۲۲,۳۸۵	۲۲,۳۸۵
افغانی	۴۷۵	۴۷۵

 

قیمت طلا، سکه در بازار تهران صبح دوشنبه، 22 دی 93

 

 

 

بزرگترین اقتصادهای تاریخ

^{در طویل تاریخ بشریت امپراطوری های بزرگی در نقاط مختلفی از کره زمین تشکیل شدند که از نقطه نظر وسعت جغرافیایی، قدرت نظامی و نفوذ سیاسی بزرگترین کشورهای جهان را تشکیل میدادند، اما چه فکر میکنید در طول تاریخ بشریت روی این کره زمین، بزرگترین امپراطوری ها یا کشورهای جهان از دیدگاه اقتصادی کدام امپراطوری یا کشورها بوده اند؟}

^{در جدول های ذیل سه اقتصاد بزرگ جهان در ادوار مختلف نشان داده شده است.}

^{در جدول نخست، تولید ناخالص داخلی سه اقتصاد بزرگ جهان براساس برابری قدرت خرید به عنوان درصدی از کل جهان در ادوار مختلف از تاریخ جهان نشان داده شده است، و در جدول دومی تولید ناخالص داخلی به ازای هر نفر از سه اقتصاد بزرگ جهان به عنوان درصد از جمعیت جهان در ادوار مختلف از تاریخ نشان داده شده است.}

^{در آغاز عصر حاضر (سالهای نخست پس از میلاد)، هند بزرگترین اقتصاد جهان (با بلندترین سطح تولید ناخالص داخلی براساس برابری قدرت خرید - GDP at PPP) بود که حدود 33 درصد تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل میداد. پس از آن کشورهای چین و ایتالیا (امپراطوریهای چین و روم) قرار داشتند که این سه کشور مجموعاً بیشتر از 65 درصد تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل میدادند.
تا هزار سال هند و چین همچنان بزرگترین اقتصادهای جهان بودند، اما کشور ترکیه کنونی یا امپراطوری بازنطین یا روم شرقی جای روم را به عنوان سومین اقتصاد بزرگ جهان اشغال کرد، اما سهم اینها از مجموع تولید ناخالص داخلی جهان از 65 درصد به حدود 55 درصد کاهش یافت.
500 سال پس، ایتالیا یا روم دوباره به جایگاه سوم برگشت. در سده های بعدی کشورهای جدید اروپایی هریک سر برافراشتند، در قرن 1600، فرانسه جایگاه سوم را تصاحب کرد، اما در قرن 1800 چین جایگاه نخست را از هند و بریتانیا جایگاه سوم را از فرانسه اشغال نمودند. در دهه 1820 چین با حدود 34 درصد از سهم تولید ناخالص داخلی جهان، بزرگترین و هند با 14 درصد سهم دومین اقتصاد بزرگ جهان را تشکیل میدادند و امپراطوری بریتانیای کبیر سومین اقتصاد بزرگ جهان بود. پس از انقلاب صنعتی و پیشرفت در عرصه صنعت مدرن، اقتصاد سایر کشورها هم رشد نمود و سه اقتصاد بزرگ جهان تنها کمتر از 40 درصد از مجموع تولید جهانی را تشکیل میدادند.
در قرن بیستم، جهان یکباره تغییر کرد. در نخست آیالات متحده در جایگاه نخست قرار گرفت و چین و بریتانیا هریک در رده دوم و سوم بزرگترین اقتصادهای جهان قرار گرفتند، حدود نیم قرن بعد روسیه موقتاً جایگاه دوم را از چین گرفت و آیالات متحده و بریتانیا در جایگاه های نخستین و سومین اقتصادهای بزرگ جهان باقی ماندند. اما در آغاز قرن بیست و یکم جاپان جایگاه دومین اقتصاد بزرگ جهان را از روسیه و چین جایگاه سوم را از بریتانیا تصاحب نمودند.}

طرح نجات مالی

^{طرح نجات مالی یک اصطلاح محاوره‌ای برای دادن وام به یک شرکت یا کشور که با گرفتاری مالی جدی یا ورشکستگی مواجه شده است، می‌باشد. همچنین این اصطلاح ممکن است برای اجازه دادن به یک نهاد در حال ورشکسته شدن که بدون پخش سرایت مالی ورشکسته شود، استفاده می‌شود. یک طرح نجات مالی می‌تواند از یک فرایند عدم توانایی پرداخت دیون جلوگیری کند.}

 

^{شرح مختصر}

^{یک طرح نجات مالی می‌تواند صرفاً برای سود انجام شود، این درست مانند یک سرمایه‌گذار غارتگر می‌ماند که یک شرکت در مخمصه را به وسیله خریدن سهامش در زیرقیمت نجات می‌دهد؛ یا فرضاً برای بهبود شرایط اجتماعی، یک بشردوست ثروتمند یک شرکت فست فود بی فایده و غیرسودآور را به یک شبکه توزیع غذای غیرانتفاعی مبدل می‌سازد. ؛ شاید طرح نجات مالی یک شرکت به عنوان یک ضرورت برای اینکه از نقص‌ها و ورشکستگی‌های اجتماعی اقتصادی بیشتر جلوگیری کند، دیده شود: برای مثال، دولت ایالات متحده فرض می‌کند حمل و نقل پشتوانه‌ای است در جهت تسهیل فعالیت‌های اقتصادی برای عموم، که قدرت جغرافیای سیاسی جامعه را حفظ می‌کند. به معنای دقیق کلمه، این سیاست دولت ایالات متحده است که از بزرگترین شرکتهای آمریکایی مسئول برای حمل و نقل (خطوط هوایی، شرکتهای توزیع بنزین و ...) از ورشکستگی به وسیله یارانه دادن و دادن وام‌های با نرخ بهره پایین حمایت کند. فرض بر این است که ورشکستگی این شرکتها در مقایسه با بقیه شرکت‌ها فاجعه است. چون کالاها و خدمات آنها به وسیله دولت ضرورت‌های عمومی ثابت در جهت حفظ رفاه جامعه و بطور غیر مستقیم در حهت حفظ امنیت جامعه در نظر گرفته می‌شوند.}

تحلیل یک استاد اقتصاد از کاهش شدید قیمت نفت

 <sup>محمد طبیبیان، استاد برجسته ایرانی به بررسی اثر نوسانات قیمت نفت بر بودجه کشورهای خلیج فارس پرداخت. این کارشناس، با بررسی مقاله اکونومیست در این خصوص معتقد است که با توجه به «سهم ناچیز درآمد‌های مالیاتی از درآمد کل»، «اجرای پروژه‌های لوکس و حجیم» و همچنین «گسترش اعتراض‌های مردمی» در کشورهای منطقه، کاهش بهای نفت اثرات نامطلوبی را برای این کشورها به همراه خواهد داشت.استاد سابق موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی با بررسی اثر کاهش نفت در دهه‌های گذشته بر اقتصادهای کشورهای توسعه یافته، کاهش قیمت طلای سیاه را برای جهان مطلوب توصیف نمی‌کند. به گفته او، از 10 مورد افت شدید بهای نفت در سال‌های گذشته، 6 مورد به شروع رکود اقتصادى فراگیر، دو مورد به فعالیت‌های تروریستى بین‌المللی و دو مورد به بحران‌های سیاسی دیگر منجر شده است. 

  افزایش حجم بودجه با رشد بهای نفت
طبیبیان با بررسی مقاله مجله اکونومیست در تاریخ 20 دی ماه (10 دسامبر 2015) در خصوص بودجه سال آتی در کشورهای عرب خلیج فارس به بررسی اثر قیمت نفت در بودجه این کشور‌ها پرداخت. گزارش اکونومیست با مرورى بر تحولات بودجه این کشور‌ها نشان می‌دهد که با شروع افزایش قیمت نفت از سال ٢٠٠٧ حجم بودجه این کشور‌ها افزایش یافته و هر سالی که این افزایش‌ها در هزینه بودجه تحقق یافته، پروژه‌هایی به اجرا در آمده که  بهره‌بردارى و کارکرد یا ادامه آن پروژه‌ها نیازمند منابع هر چه بیشتر از محل در آمد‌های نفتی بوده است. در این گزارش بیان شده که این موارد علاوه بر کشورهای صادرکننده نفت خلیج‌فارس مانند عربستان، امارات، کویت و عمان  شامل سایر کشور‌هایى که خود صادرکننده نفت نبوده و به منابع همسایگان متکى هستند مانند بحرین نیز می‌‌شود. بر اساس گزارش مذکور، برای یک بودجه متعادل، عربستان نیازمند قیمت نفت معادل ١٠٤ دلار و امارات نیازمند قیمت هر بشکه حدود صد دلار است. هر میزان که قیمت نفت از این ارقام کمتر باشد این کشور‌ها متناسب با این تفاوت در سال ٢٠١٥ داراى کسری بودجه خواهند بود. طبیبیان در این یادداشت می‌‌افزاید که از بین این کشور‌ها، عربستان با برخوردارى از حدود ٩٠٠ میلیارد دلار ذخایر ارزى و در آمد ناشی از آن در وضعیتى قرار دارد که بتواند برای چند سال با این مشکل مقابله کند؛ اما ساختار‌های شکل گرفته در این کشور بازنگرى در برخى روش‌ها را اجتناب‌نا‌پذیر می‌کند.</sup>  

چرا باید نگران آینده بود؟

^{پیتر اونس می‌گوید، دولت در جامعه حک شده و در آن استقلال ریشه‌دار دارد.}

^{دولت های کارآمد با بخش خصوصی داخلی در تعامل‌سازنده هستند و رقیب بخش خصوصی نیستند. چنین دولت‌هایی می‌توانند اقتصادهای مبتنی بر بازار را راه بیندازند و در عین حال به شکست‌های بازار در توسعه اقتصادی پاسخ مناسب بدهند، هرجا که شاهد ظهور چنین دولت‌هایی باشیم، شاهد توسعه خواهیم بود. یعنی ماهیت دولت براساس ساختار درونی آن است که شکل ارتباط دولت با بخش خصوصی، شیوه تعامل آن با جهان و سرنوشت ملت‌ها را رقم می‌زند. به عبارت دیگر دولت‌ها در شکل دادن نهادهای اقتصاد بازار، رفع شکست‌های اقتصاد بازار و به جریان انداختن چرخ‌های تولید نقش فائق را دارند.}

^{دولت‌ها بر اساس ساختار، ماهیت و ایدئولوژی شان به این مسائل می‌پردازند. برخی دولت‌ها غارتگر بوده و به فکر توسعه نیستند. آنها منافع کوتاه‌مدت خود را می‌بینند. دست به زد و بند با سرمایه خارجی یا بخش خصوصی داخلی می‌زنند و دچار فساد و تباهی هستند. طبعا برای مردمشان هم حقوقی قائل نیستند. از این دولت‌ها در قاره آفریقا به وفور وجود دارد. دولت‌هایی هم هستند که توسعه گرا هستند و دولت‌هایی که در بین این دو طیف قرار می‌گیرند. مثلا اگر دولت ژاپن را الگوی مطلوب دولت توسعه گرا ببینیم. دولت برزیل غارتگر نیست، اما الگوی ژاپن را هم ندارد و بین این دو الگو قرار می‌گیرد. بنابراین دولت‌هایی که توان مدیریت توسعه اقتصادی را دارند، نقش غالب را در توسعه اقتصادی ایفا کرده‌ با دیپلماسی تجاری بین المللی بستر اقتصادی را برای بخش خصوصی و فعالان اقتصادی فراهم می آورند و نهایتا نتیجه رشد اقتصادی را برای کشور فراهم می آورند.}

مثلث نفتی کشور: نفت، بودجه، اقتصاد

^{کاهش 50‌درصدی قیمت نفت در شش ماه گذشته نه‌تنها اخبار مربوط به حوزه بودجه را تحت‌الشعاع قرار داد، بلکه بازار ارز و بازار سهام را نیز دچار نوسان کرد که رهاورد آن برای دلار صعودی و برای بازار سرمایه نزولی بود. کارشناسان و متخصصان بر این باورند با توجه به تاثیرپذیری نسبتاً زیاد بازار، اخبار مربوط به مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 و کاهش قیمت نفت، توانسته بر اقتصاد تقریباً وابسته به نفت کشور اثرات چشمگیری بگذارد. با توجه به این نکته که تقریباً 50 درصد کل بازار بورس را سهام صنایع وابسته به نفت به خود اختصاص می‌دهند، در نتیجه می‌توان افت شدید قیمت نفت را، در کنار نگرانی‌های درباره مذاکرات، از دلایل افت شاخص کل بازار بورس و افزایش نرخ دلار در روزهای گذشته دانست.}

^{علاوه بر این، لایحه پیشنهادی دولت نیز ابهاماتی را برای درآمد سال آینده کشور و همچنین وضعیت بازارهای مختلف به وجود آورده که اثرات نسبتاً محسوسی بر بازارهای ارز و بورس داشته است. با انتشار خبر مربوط به لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه سال 1394 مشخص شد سقف بودجه، با رشدی اندک به 837 هزار و 907 میلیارد تومان افزایش یافته و مجموع منابع عمومی دولت به 224 هزار و 361 میلیارد تومان، واگذاری دارایی‌های مالی به 31 هزار و 183 میلیارد تومان و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نیز به 73 هزار و 621 میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که محاسبات مربوط به درآمدهای ناشی از فروش نفت خام بر اساس بشکه‌ای 72 دلار صورت گرفته است. بنا به لایحه پیشنهادی، منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده‌های آن معادل 71 هزار میلیارد تومان بوده که تقریباً 31 درصد از کل منابع بودجه عمومی را به خود اختصاص می‌دهد. حال آنکه نفت در بازار جهانی با قیمتی زیر 60 دلار مبادله می‌شود و بنا به پیش‌بینی تحلیلگران و متخصصان حوزه انرژی، این رقم به 50 دلار نیز خواهد رسید و حتی ممکن است به 40 دلار در هر بشکه نیز برسد. حتی اگر میزان تخفیف‌هایی را که شرکت نفت به مشتریان خود ارائه می‌دهد در نظر نگیریم، با اختلافی 22‌دلاری، یا به عبارت دیگر با اختلافی تقریباً 30‌درصدی در درآمد حاصل از فروش نفت مواجه خواهیم بود و این خود به معنای کسری بودجه، فقط در حوزه درآمدهای نفتی است.} 

حوزه یورو گرفتار تورم منفی از نوع «بد» شده است

^{روزنامه فایننشیال تایمز در تحلیلی که به قلم فریدیناندو جیوگلیانو، دبیر اخبار اقتصاد جهان این روزنامه، منتشر شده، وضعیت اقتصادی اتحادیه اروپا را با توجه به تورم منفی آن بررسی کرده است.}

^{تحلیلگر فایننشیال تایمز می‌نویسد که اروپا در هفته گذشته میلادی، رکود تورم منفی را در پنج سال گذشته شکست و این نگرانی را به وجود آورد که ممکن است این اتحادیه وارد چرخه کاهش درآمدها و هزینه‌ها بشود.}

^{تا دسامبر سال گذشته میلادی، قیمت یورو در پی کاهش 50 درصدی قیمت نفت، 0.2 درصد کاهش داشته است. به عقیده تحلیلگر فایننشیال تایمز، حالا این نگرانی وجود دارد که با این اتفاقات، تورم منفی بیش از این گسترش پیدا کند: «طبق آن چه اقتصاددانان دانشگاه آکسفورد برآورد کرده‌اند، با کاهش قیمت نفت به زیر 50 دلار، دست کم 18 کشور از جمله آلمان و انگلیس، می‌توانند تورم منفی را مشاهده کنند.»}

^{جیوگلیانو نوشته است که تورم منفی بازار بورس را به لرزه درآورده است و سرمایه‌گذاران می‌دانند که اگر یک اقتصاد دچار تورم منفی شود، بسیار سخت است که از آن بتواند بیرون بیاید؛ این اتفاقی است که در ژاپن رخ داده و سیاستگذاران از سال 1999 تلاش می‌کنند از آن رهایی یابند.}

^{به عقیده تحلیلگر فایننشیال تایمز، ژاپن یک مثال برای تورم منفی «بد» است که در آن قیمت بر اثر کاهش تقاضا، سقوط می‌کنند. اگر مصرف‌کنندگان بدانند که در آینده قیمتها کمتر خواهد شد، خرید را به تعویق می‌اندازند و همین باعث کاهش بیشتر تقاضا می‌شود. اگر قیمت کالاها کاهش یابد، درآمد اسمی نیز شروع به کاهش می‌کند و این اتفاق، جبران بدهی‌ها را سخت‌تر می‌کند. بنابراین ممکن است موجی از اعلام ورشکستگی‌ها رخ دهد و فاجعه‌ای را به وجود بیاورد.}

دلارفروش ها کدام رئیس جمهور را می پسندند

^{اینجا پول را با پول معامله می‌کنند. از کار و کاسبی راضی‌اند. بعضی‌های‌شان سابقه ٣٠ ساله دارند. می‌گفت از سال ١٣٦٠ تا به حال اینجا می‌ایستم. روزی ١٢ ساعت کار می‌کنم اما این سال‌ها، سال‌های اخیر کارم کمی زیادتر شده است. بعضی وقت‌ها پنج صبح هم می‌آمدیم و بعضی وقت‌ها روزهای تعطیل. اگر نبودیم از قیمت عقب می‌افتادیم. اسمش را نمی‌گوید.}

 

 ^{نه او و نه همکارانش. وقتی از نام‌شان می‌پرسی رو برمی‌گردانند و دیگر سوالی را جواب نمی‌دهند. می‌گویند ماموری؟ چکار به کار ما داری؟
آنهایی که اسم گفته‌اند هم وقتی می‌فهمند سوژه تهیه گزارش شده‌اند قول اخلاقی می‌گیرند برای عدم ذکر نام‌شان. به قول خودشان قول «زنانه».
٦٢ سالی دارد. همین جا کنار خیابان می‌ایستد. بساطی ندارد. توی جیبش ابزار کارش را جا داده است. اگر دلار بیشتری بخواهید باید چند کوچه‌یی با او پایین‌تر بروید.
بین راه زنگ می‌زند و در منطقه‌یی خلوت پول را از کسی دیگر می‌گیرد و پول می‌دهد.
 می‌گوید از سال ٦٠ کنار خیابان می‌ایستد. از زمانی که نوسان قیمت ارز بالا رفت. از درآمدش راضی است. می‌گوید بعد از ٣٠ سال کار، خانه سه طبقه‌یی دارد با دو مستاجر و یک خودرو که زیر پای پسرش است. از بیکاری پسرش می‌نالد و در حالی که سر تکان می‌دهد می‌گوید کاش کاری بود، نه حاضر است با خودم کار کند و نه کاری برایش پیدا می‌شود. صبح تا شب بنزین لیتری هزار تومان می‌سوزاند و در خیابان جولان می‌دهد.}

پراید یک میلیون تومان ارزان شد/ کاهش قیمت برخی خودروهای داخلی

^{قیمت برخی خودروهای داخلی با کمی تفاوت نسبت به آغاز فصل زمستان با شیب ملایم کاهش یافته است که در این میان پراید حدود یک میلیون تومان کاهش قیمت داشت.}

^{بازار خودروهای داخلی در حال حاضر کمی تکان خورده است اما تمایل مردم به سمت خودروهای دست دوم بوده و همچنان منتظر کاهش قیمت‌ها هستند.}

^{گفتنی است طی هفته گذشته برخی خودروهای داخلی با کاهش قیمت روبه رو بودند.}

^{بر اساس این گزارش، پژو 206 تیپ دو با قیمت 34میلیون، تیپ 5 با قیمت 37 میلیون، سورن 36 میلیون و 600 هزار تومان، سمند سفید LX با قیمت 31 میلیون تومان، V8 با قیمت 37 میلیون و 400 هزار، رانا 32 میلیون و 600 هزار تومان، پژو 405 با قیمت 29 میلیون و600 هزار تومان، پژو پارس TU5 41 میلیون، پارس سفید دوگانه سوز 38 میلیون و 600 هزار تومان، معامله شد. همچنین در گروه خودروسازی سایپا، پراید 131 نقره ای با قیمت 20 میلیون و200 هزار تومان، پراید 111 به قیمت 20 میلیون و 500 هزار تومان، 132 با قیمت 20 میلیون 100 هزار تومان و تیبا 24 میلیون و 100 هزار تومان به فروش می رسد. گفتنی است تولید وانت با رشد 53 درصدی روبه رو بوده است. تولید خودرو تجاری سبک(وانت) در گروه خودروسازی سایپا در 9ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه با 53درصد رشد همراه بوده است و توانسته بالاترین میزان رشد تولید و فروش را در 9 ماهه سال جاری از آن خود کند. براساس این گزارش تولید 9ماهه سال93، 38028 دستگاه بوده که در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته با تولید 24839 دستگاه به رشد 53 درصدی دست یابد. علاوه براین در آذرماه امسال 4522 دستگاه تولید شد که نسبت به مدت مشابه با تولید 3121 دستگاه به رشد 44 درصدی رسید.}

ضرورت پیشگیری بجای مچ گیری

^{مجموعه ی کوچکی از یک رستوران محلی در یکی از ییلاقات مشهد(شاندیز) فعالیت خود را آغاز می کند.}

 

<sup>به سرعت برق و باد رشد می کند. حجم وسیعی ازتبلیغات تلویزیونی، رسانه های مکتوب، فضاسازی شهری و ... را اشغال می کند. در نقاط مختلف ایران پرچم فعالیت خود را علم می کند. حتی فعالیت های فرامرزی و بین المللی دارد. تیم فوتبال راه اندازی می کند. عده ی زیادی از جوانان کشور را جذب می کند. جریان خرید و فروش سهام راه می اندازد. قرعه کشی می کند، مرتب به مردم تخفیف و جایزه می دهد. بخش قابل توجهی از مردم تمام داشته های خود را در سبد آن ها می گذارند. هر شب قبل از برنامه های پرطرفدار تلویزیونی مردم به دیدن برند و مجموعه ی فعالیت های آن ها عادت کرده اند. 

حال به یکباره سخن از فعالیت های غیر قانونی این مجموعه به گوش می رسد. برای رسانه ها محدودیت تبلیغ این مجموعه ایجاد می گردد. و کار به جایی می رسد که سخنگوی قوه ی قضاییه در پاسخ به خبرنگاری که در رابطه با این مجموعه سوال می کند این گونه پاسخ می دهد:

«پدیده ی شاندیز شرکتی است که سهام دارانی دارد و بیشتر نگرانی قوه قضائیه، از پیشامدهای احتمالی برای مردم است. این شرکت توانسته است با تبلیغات، سهام خود را به قیمت هنگفتی بفروشد و نگران این هستیم که در آینده برای مردم مشکلات جدی پیش آید.»</sup>

قیمت طلا، سکه و ارز در بازار تهران صبح یکشنبه، 21 دی 93