جنگ ارزی چیست و به چه کار می آید؟

^{«جنگ ارزی» اصطلاحی است که بیانگر تلاش کشورها برای تضعیف پول‌هایشان است تا به این وسیله بتوانند تورم در داخل و مزیت تجاری در صادرات به نسبت شرکای تجاریشان را به دست بیاورند. در حقیقت یعنی جنگی که سلاح آن پول کشورها و نه تجهیزات نظامی آنها است.}

 

 کاهش ارزش مدیریت شده پول البته با سقوط ارزش‌های لجام گسیخته و ناشی از بحران‌های سیاسی، جنگ‌ها و تحریم‌ها متفاوت است. در مورد جنگ ارزی، بانک‌مرکزی با ابزارهای در دست خود که از اصلی‌ترین آنها کاهش نرخ بهره یا چاپ پول است، ارزش پول خود را تا رسیدن به سطح مورد نظرش کاهش می‌دهد و پس از رسیدن به اهداف خود نیز این کار را متوقف می‌کند؛ اما در مورد بحران‌های سیاسی و اجتماعی از جمله جنگ‌ها و تحریم‌ها، شوک ارزی رخ می‌دهد و مدیریت پول از دست بانک‌مرکزی خارج می‌شود و تمام دغدغه بانک‌مرکزی آن است که با هر ابزاری این روند را متوقف کند که لزوما هم نمی تواند در کوتاه‌مدت پیروز باشد. از نمونه این نوع کاهش ارزش پول نیز می‌توان به سقوط ارزش روبل روسیه در چند ماه اخیر در پی بحران اوکراین و سقوط ارزش ریال ایران در پی تشدید تحریم‌ها و کاهش درآمد نفتی اشاره کرد.

 

جنگ ارزی اخیر دنیا از سال 2008 و در پی بحران مالی در آمریکا شروع شد و کشورها به کاهش ارزش پول‌های خودبه عنوان راهی برای خروج از رکود و اشتغالزایی نگاه می‌کردند. اگرچه به‌نظر می‌رسد که اقتصاد دنیا بسیار رو به بهبودی بوده و عبور از روزهای تاریک چند سال قبل گذشته است، اما شروع سال 2014 مقارن شده است با شروع مرحله جدیدی از جنگ ارزی و تلاش اقتصادها برای دستکاری ارزش پول‌هایشان. این دستکاری‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. یکی آن دسته که کشورهای مختلف دخالت بانک‌مرکزی آنها را پذیرفته‌اند و شکایتی نسبت به آن ندارند. بارزترین ارزهای این گروه، ین ژاپن و فرانک سوئیس هستند. ین ژاپن در اثر برنامه خرید اوراق قرضه‌ای مشابه فدرال رزرو آمریکا در حال کاهش ارزش است و فرانک سوئیس نیز به‌طور مصنوعی در اثر دخالت مستقیم بانک‌مرکزی این کشور برای نگه داشتن کف 1.2 فرانک سوئیس در برابر یورو، کاهش ارزش داده شده است. خصوصیت مهم این دو بانک آن است که به‌طور علنی برنامه دخالت در بازار ارز و کاهش ارزش ارزهای خود را در جریان دارند و دیگر کشورها نیز این موضوع را پذیرفته‌اند و در ضمن وضعیت اقتصادی این دو کشور به شکلی نیست که برای خروج از این برنامه‌ها تحت فشار باشند و به نوعی رفتار آنها توجیه شده است.

دور دوم جنگ ارزان‌فروشی نفت

 

^{پادشاه جدید عربستان باصدور دستوراتی عرضه نفت با تخفیف‌های ویژه و تاریخی را در دستور کار قرار داد تا پس از ماه‌ها شعله دور دوم جنگ ارزان فروشی نفت در بین کشورهای عربی روشن شود و نفت کماکان ارزان بماند.}

یکی از مهمترین چالش های پیش روی تولید نفت از ذخایر نا متعارف و به اصطلاح "شیل اویل‌ها" در آمریکا حفاری تعداد قابل توجه ای چاه توسعه ای در طول سال است.

بر اساس برآوردهایی که کارشناسان انرژی انجام داده اند برای حفظ و نگهداشت ظرفیت تولید یک میلیون بشکه در روز از منطقه داکوتای شمالی در ایالات متحده آمریکا باید سالانه ۲۵۰۰ حلقه چاه جدید حفاری شود این در حالی است که برای نگهداشت این میزان توان تولید در ایران و یا عراق نیاز به حفر۶۰ حلقه چاه است.

به عبارت دیگر، تولید از چاه های منابع غیرمتعارف بطور متوسط در سال اول حدود ۶۵ درصد و در سال دوم حدود ۳۵ درصد کاهش می یابد و در سال سوم نیز ۱۵ درصد و در ادامه به طور متوسط سالانه ۱۰ درصد از توان تولید چاه کاسته خواهد شد.

در این بین آمارهای هم نشان می دهد تعداد چاه های مورد نیاز برای حفاری در میادین غیر متعارف نفت آمریکا از حدود ۶ هزارحلقه چاه در سال ۲۰۰۹ میلادی به ۱۶ هزار حلقه در سال ۲۰۱۴ افزایش یافته است و پیش بینی می شود از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ میلادی میزان چاه های مورد نیاز برای حفاری تقریبا یک روند ثابت در محدوده ۱۶ هزار حلقه چاه در سال برسد.

اقتصاددانان «جنگ سرد»

 

^{پرویز صداقت}

^{در دوران طولانی جنگ سرد که در پی تشکیل دو اردوگاه سرمایه‌داری و اقمار شوروی سابق آغاز شد، برخی نیز حضور در یکی از دو جبهه‌ی متخاصم را برگزیدند. آنان گمان می‌کردند جهان تنها و تنها عرصه‌ی نبرد این دو اردوگاه است و}

^{در این دوراهه، لاجرم باید یک مسیر را برگزید. دهه‌ی 1980، اما، پایان دوران جنگ سرد بود، چنان‌که برخی آن را «پایان تاریخ» تعبیر کردند؛ چرا که گمان می‌کردند سرزمین موعود خود را یافته‌اند.  
اکنون دو دهه از آغازِ «پایان تاریخ» می‌گذرد. جهان چهره‌ای دیگر به خود گرفته است. سرمایه‌داری که از دهه‌ی 1970 در تلاش برای کاستن  از رکود به ایدئولوژی و سیاست‌های نولیبرالی تمسک جست و اقتصاد را به حال خود رها کرد تا عرصه‌ی جولان سرمایه‌های سوداگرانه شود، بر تفاوت‌های طبقاتی درون جامعه‌ی خود افزود و ازاین رو رکود اقتصادی خود را هرچه شدیدتر کرد.
روسیه و کشورهای اقماری‌اش، با اصلاحات شوک‌درمانی، مسیر بازاری‌شدن همه چیز را برگزیدند و پی‌آمد آن روی کار آمدن الیگارشی‌های مالی مافیاییِ بود و هر چه ضعیف تر شدن جامعه‌ی نوپای مدنی.}

پایان طولانی ترین جنگ تاریخ آمریکا و آینده مبهم افغانستان

<sup>طولانی ترین جنگ تاریخ آمریکا به پایان رسید. با حضور تعداد اندکی از مقامات افغان و خارجی (آمریکا و حامیان ناتوی آن) در یک محفل کوچک و خاموش، پرچم نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت (آیساف) پائین آورده شد و در جای آن پرچم ماموریت پشتیبانی مصمم (Operation Resolute Support - ORS) که وظیفه آن کمک، مشوره دهی و نظارت از نیروهای امنیتی افغان در امر مبارزه با دهشت فگنی و شورشیان طالب پس از سال 2014 میباشد، برافراشته شد.

سخنگوی طالبان، پایان ماموریت ناتو و آیساف را ماموریت شکست نامید. اما پرسش کلیدی هنوز هم بی پاسخ مانده که طولانی ترین جنگ تاریخ آمریکا، چه دستاوردی برای افغانستان داشته و آینده افغانستان با افزایش ناامنی، بلاتکلیفی اقتصادی و بی ثباتی سیاسی چگونه خواهد بود؟

شکی نیست که افغانستان نسبت به دوره رژیم خونخوار طالبان، در حالت بسیار خوبتر با استاندارد زندگی بالاتری قرار دارد. میلیاردها دالر کمک های خارجی، همکاریهای تخنیکی و فداکاری هزاران تن طی این جنگهای وحشیانه، راه را برای یک افغانستان مرفه اما شکننده هموار ساخته است. میلیون ها دختر حالا به مکتب میروند، صدها هزار افغان هم به دانشگاهها و موسسات تحصیلات عالی میروند، افغانستان دارای یک حکومت، پارلمان، قوه قضائیه و جامعه مدنی فعال است و حضور زنان هم در همه حوزه های زندگی گسترده است. سفارت این کشور در بیش از 140 کشور جهان تاسیس شده و تقریباً با تمامی ملل جهان روابط دپلوماتیک را برقرار ساخته است. افغانستان دیگر کشور منزوی، تحریم شده و محکوم تحت تسلط رژیم طالبان نیست.</sup>

استاد اقتصاد دانشگاه بولونیا مطرح کرد؛ تجارت‌ آزاد سد راه جنگ

 

هرقدر رابطه تجاری و مراودات بازرگانی میان دو کشور بیشتر باشد، به همان میزان نیز احتمال بروز درگیری و اختلاف کمتر می‌شود چراکه یکی از ارکان اصلی هر تجارتی امنیت بازار‌ها و عدم ریسک است و با مروری بر میزان سهم کشورها از تجارت جهانی به این نکته پی خواهیم برد. ازسوی دیگر با نگاهی به اقتصاد ایران در می‌یابیم که با وجود دارا بودن موقعیت جغرافیایی خاص همچنین مزیت‌های رقابتی، سهم ما از این خوان گسترده بسیار ناچیز است. پرسش این است؛ چه چیزی راه تجارت آزاد در ایران را مسدود کرده است؟ چرا ایران نتوانسته مانند ترکیه و مالزی سهم زیادی از این بازار داشته باشد. این‌گونه مسایل و پرسش‌هایی از این قبیل محور گفت‌وگو با دکتر علیرضا نقوی است.

علیرضا نقوی در حال حاضر دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه بولونیا در ایتالیا و استاد مهمان در دانشگاه جان هاپکینز است. وی همچنین مشاور در سازمان جهانی‌ مالکیت فکری (ویپو) بوده است. نقوی در سال ۲۰۰۰ مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه کنستانز (آلمان) و دکترای اقتصاد خود را در سال۲۰۰۴ از دانشگاه دوبلین (ایرلند) دریافت کرده است. او در سال‌های ۲۰۰۳-۲۰۰۵ در دانشگاه اقتصاد پاریس (فرانسه) فوق دکترای خود را در مرکز پژوهش‌های سیاست‌گذاری‌های اقتصادی گذرانده است. وی در دانشگاه‌های زیادی ازجمله دانشگاه اقتصاد برگن (نروژ)، دانشگاه کوب (ژاپن)، دانشگاه نیو ساوت ولز (استرالیا)، دانشگاه لیل (فرانسه) و دانشگاه سینیکا (تایوان) پژوهشگر مهمان بوده است. وی در مجلات و نشریات علمی‌ بین‌المللی مقاله‌های زیادی چاپ کرده است. زمینه‌های پژوهشی او شامل تجارت بین‌الملل و مهاجرت، نوآوری و حقوق مالکیت معنوی و اقتصاد سیاسی و توسعه است. او همچنین در سال‌های ۲۰۰۹-۲۰۱۲ یک پروژه بزرگ پژوهش در کمیسیون اروپا در رابطه با جهانی‌ شدن شبکه‌های نوآوری را مدیریت کرده است که شامل ۷ کشور اروپایی‌ و چهار کشور نو ظهور بود.

اقتصادهای نوظهور

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{کاهش سریع در بازارهای نوظهور نه‌تنها آغاز یک رکود بلکه نقطه عطفی برای اقتصاد جهان است. هنگامی که یک قهرمان پرش متوجه کاهش سرعت خود می‌شود مدتی طول می‌کشد تا بفهمد آیا موقتاً از وضعیت مناسب خارج شده یا اینکه برای همیشه برتری خود را از دست داده است. پس از یک دهه رشد سریع که در آن کشورهای نوظهور پیشتاز شکوفایی جهانی بودند و سپس به اقتصاد جهانی برای رویارویی با بحران مالی کمک کردند اکنون سرعت رشد آنها کاهش یافته است. اگر چین بتواند هدف 5/7 درصدی رشد اقتصادی خود برای سال 2013 را محقق سازد بسیار خوش‌شانس خواهد بود. این درصد به مراتب با آنچه این کشور برای دهه 2000 انتظار داشت فاصله دارد. رشد اقتصادی هند (حدود پنج درصد) و روسیه و برزیل (حدود 5/2 درصد) حتی نصف رشد آنها در دوران شکوفایی اقتصادی نیست. این رشد در مقایسه با رکود جهان ثروتمند خوب است اما کمترین میزان در طول یک دهه برای اقتصادهای نوظهور است‌.}

آیا جنگ به دلایل اقتصادی پایان یافت ؟

^{موهای لخت و سفیدی دارد. از جملات ساده ای استفاده می کند ولی گاهی بریده حرف می زند. استاد جامعه شناس، جمله ای معروف دارد:« دو گروه زندگی عادی نمی توانند بکنند. یکی آنهایی که تجربه شکست های عشقی را داشته باشند و دیگر کسانی که به جنگ رفته باشند.»}

 ^{در میان جمع سیاستمداران و فرهنگیان ایران کهنه سربازان جنگ حضوری جدی دارند. هر دو گروه نیز به گفته جامعه شناس شهیر و براساس اصول عادی مردم شهرنشین، زندگی عادی ندارند. آنهایی که در دفاع هشت ساله ایران حضور داشته اند، متفاوت از دیگران زندگی می کنند. از سربازهای پشت خاکریزها گرفته تا پشتیبانان پشت جبهه ها همگی در یک دسته بندی جایی می گیرند، آنها بازماندگان زندگی هشت ساله در میان غبار جنوب اند که در هوای صاف تهران هنوز فضای مناسبی برای تنفس پیدا نکرده اند. غبار جنوب، نه در دهه 60 که در دهه 90 گرد خاکستری روی موهای سر این گروه کشیده است. همگی به سنی رسیده اند که برای هم نسلان کارمندشان به معنای بازنشستگی است ولی بازماندگان دفاع هشت ساله، حتی در دهه پنجم، ششم و هفتم زندگی خود نیز نشانی از روزهای گذشته دارند. آنها سخت قانع می شوند. کهنه سربازان چه در جبهه و چه در پشت جبهه، نبردی را داره کردند که با شاخص های اقتصادی به سختی پیش می رفت ولی شاید تنها همین کهنه سربازان چنین توانی داشتند.}

زندگی در کره شمالی چگونه است؟

 

^{کیم‌جونگ اون، دیکتاتور کره شمالی، می‌تواند با خشونت صحبت کند؛ اما او یکی از ضعیف‎ترین و ویرانه‎ترین اقتصادهای جهان را اداره می‎کند. در واقع، نمایشگری نظامی کره شمالی و تهدید به جنگ هسته‌ای معمولاً زمانی روی می‌دهد که ملت این کشور عاجزانه در پی کمک‎های غذایی یا دیگر اشکال کمک‎های اقتصادی است. استفان هاگارد، استاد دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیه‌گو و متخصص مسائل کره شمالی می‎گوید: «هر زمان که اهالی کره شمالی در حال فریاد و بدرفتاری هستند، ماجرایی در حال وقوع است که آنها از آن ناخشنود هستند.»}

افغانستان و مسیر گام به گام توسعه

 

^{واقعیت که بر همه مُبرهن بوده و هیچ کسی نمی تواند از آن چشم پوشی نماید، توسعه نیافتگی افغانستان است. برخی کشورها به صورت نامتوازن به توسعه دست یازیده اند، بدین معنا که به توسعه اقتصادی دست یافته اما به توسعه سیاسی و فرهنگی دست نیافته اند یا برعکس. افغانستان به صورت کلی توسعه نیافته باقی مانده است. به لحاظ اقتصادی، سیاسی و فرهنگی توسعه نیافته است و در حالی که دیگر کشورها به خصوص کشورهای اروپایی و غربی به پیشرفت های خوبی دست یافته است، چالش های عدیدة در برابرش خود نمایی می نماید.}

راه خروج / طرح خروج نظامیان از اقتصاد چین

^{طرح خروج نظامیان از اقتصاد چین تا حد زیادی با موفقیت همراه بود}

 

 

 

 

 

 

پیش از اعلامیه پرزیدنت «جیانگ زمین» برای خروج PLA (ارتش آزادی‌بخش خلق) از اقتصاد در سال 1998، حضور نیروهای نظامی چالش عمده‌ای برای اقتصاد ملی این کشور محسوب می‌شد. در سال 1993، نشریه اکونومیست تخمین زده بود اقدامات اقتصادی PLA نزدیک به شش میلیارد دلار درآمد سالانه به همراه دارد. در حوالی سال 1997، برآورد می‌شد فعالیت‌های تجاری PLA، بالغ بر سه درصد از GDP این کشور و نزدیک به سه میلیارد دلار در سال است. اگر چه این در مقایسه با سال‌های قبل یک کاهش محسوب می‌شد، می‌توان این موضوع را عمدتاً ناشی از برداشتن برخی از امتیازات خاص تجاری دانست. در سال 1995، حسابرسی نزدیک به 9 هزار تشکیلات اقتصادی از حدود 700 میلیون دلار سود اعلام‌نشده پرده برداشت.

جنگ ایدئولوژی، جنگ اقتصاد / پیامدهای اقتصادی جنگ سرد

 

 

 

 

 

 

 

^{جنگ سرد تاثیر ژرفی بر جنبه‌های مختلف جامعه آمریکا در طول قرن بیستم داشت. تنش میان دو قدرت بزرگ، آمریکا و شوروی، پس از جنگ جهانی دوم به تنشی جهانی بدل شد. تفاوت اساسی و آشکار جنگ سرد با دیگر جنگ‌ها این بود که جنگ سرد صرفاً شامل درگیری‌ها و مداخله‌های نظامی نمی‌شد بلکه جنگ‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی را نیز در‌بر می‌گرفت. جنگ‌های کره و ویتنام نمونه‌های بارز مداخله نظامی توسط آمریکایی‌ها به نام مبارزه با گسترش کمونیسم هستند. با این حال، این درگیری‌ها به اندازه درگیری‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی دوران جنگ سرد بر سیاست داخلی و خارجی آمریکا اثرگذار نبوده‌اند.}

جنگ، صلح و نظریه بازی‌ها

^{کاربرد نظریه بازی‌ها در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل}

 

 

 

 

 

^{استفاده از نظریه بازی‌ها در زمینه علوم سیاسی در قالب حوزه‌های مشترکی از قبیل توزیع عادلانه، اقتصاد سیاسی، انتخاب عمومی، چانه‌زنی جنگ، نظریه سیاست اثباتی و نظریه انتخاب عمومی متمرکز شده است. در هرکدام از این حوزه‌ها، محققان مدل‌های تئوری بازی‌هایی را مطرح کرده‌اند که در آن مدل بازیکنان اغلب در قالب رای‌دهندگان، دولت‌ها، گروه‌های خاص ذی‌نفع و سیاستمداران نشان داده می‌شوند.}

جنگ کم‌هزینه - پیامدهای اقتصادی جنگ کره

 

 

 

 

 

 

^{بر اساس گزارش منتشر شده توسط مرکز تحقیقات کنگره ایالات متحده درباره هزینه‌های جنگ‌های بزرگ ایالات متحده، جنگ کره که از سال 1950 تا 1953 به طول انجامید، با دلار سال 1953 حدود 30 میلیارد و با دلار سال 2011 حدود 341 میلیارد دلار برای این کشور هزینه داشته است که بسیار کمتر از هزینه‌های جنگ دوم جهانی محسوب می‌شود و به همین میزان نیز، اثر کمتری بر اقتصاد این کشور داشته است. همانند وضعیت جنگ جهانی، جنگ کره نیز از طریق افزایش هزینه‌های دولت، باعث بالا رفتن تولید ناخالص ملی ایالات متحده شد}

اوضاع ملک پس از جنگ ۸ساله

در سال ۱۳۶۷، پس از پایان جنگ تحمیلی، انتظار می رفت روند نزولی فعالیت های ساختمانی متوقف شده و بهبود یابد. ولی در این سال رکود حاکم بر فعالیت های ساختمانی و مسکن با شدت بیشتری ادامه یافت، به طوری که آمار پروانه های ساختمانی صادرشده توسط شهرداری ها و کمیته های مربوط به ساختمان های شروع شده و تکمیل شده نشان دهنده کاهش بود.