آمار اقتصادی روز ایران (هفته اول مهر 93 )

^{44درصد؛ رشد تجارت غیر نفتی}

^{12.5درصد؛ رشدتعدادچک برگشتی درمرداد93}

^{60میلیارد؛معاملات بورس انرژی}

^{480 هزار فقره؛ پرداخت وام ازدواج}

^{80 درصد؛مصرف آب دردسترس درایران}

^{1500000 نفر؛ متقاصیان دریافت وام ازدواج}

^{2 برابر؛ صادرات میعانات گازی}

^{113هزارمیلیاردریال؛اعطای تسهیلات بانکی}

^{3.3درصد؛نرخ رشداقتصادی کشاورزی دربهار93}

رشد اقتصادی چگونه حاصل می‌شود

^{طبق یک نسخه مدرن از افسانه‌ای کهن، یک سرمایه‌گذار می‌خواهد تا در ازای پرداخت یک سنت برای خانه اول صفحه شطرنج، دو سنت برای خانه دوم و چهار تا برای خانه سوم و به همین ترتیب، تا آخر به وی داده شود. اگر این فرد فقط از خانه‌های سفید شطرنج استفاده کند، یک سنت اولیه پس از 31 بار جابه‌جایی مبلغی به میزان 5/21 میلیون دلار در خانه آخر شطرنج نصیبش می‌کند. جالب آنکه اگر از تمامی خانه‌های سیاه و سفید شطرنج استفاده کند این رقم به 92 هزار تریلیون دلار می‌رسد. افراد به‌طور معقولی در انجام تخمین‌های مبتنی بر جمع خوب عمل می‌کنند ولی برای عملیاتی که به دفعات تکرار ضرب بستگی دارد، ما همیشه سرعت رشد را دست کم می‌گیریم. در نتیجه فراموش می‌کنیم که نرخ متوسط رشد در اقتصاد چقدر اهمیت دارد. برای یک سرمایه‌گذار انتخاب بین اینکه پول او در هر خانه از صفحه شطرنج دو برابر می‌شود، یا یک خانه در میان، از هر قسمت دیگر قرارداد مهم‌تر است. چه فرقی می‌کند که پول پرداختی شما به دلار، پوند یا پزو باشد؟ برای یک کشور هم اینکه درآمدش از نسلی به نسلی بعد دوبرابر شود یا یک نسل در میان، مهم‌تر از هر مساله اقتصادی دیگر است.}

برای افزایش رشد اقتصادی حضور خارجی‌ها لازم است؟

^{بررسی عوامل تعیین‌کننده و رابطه بین سرمایه‌گذاری خارجی و رشد اقتصادی}

 

 

 

 

 

 

همواره در افکار عمومی مردم این تفکر وجود دارد که در صورتی که خارجی‌ها در یک کشور حضور فعالی داشته باشند، چه به صورت گردشگر و چه به صورت فعال اقتصادی، اوضاع اقتصادی خوب است و معضلاتی همچون تورم، رکود، بیکاری و مشکلاتی از این دست از اقتصاد کشور رخت برخواهد بست. حال باید دید این دیدگاه عامیانه تا چه حد از نظر تئوری اقتصادی صحیح است و آیا اصولاً علم اقتصاد این موضوع را رد می‌کند یا می‌پذیرد؟

مدل قطب‌های توسعه

گونار میردال⁽¹⁾ سوئدی، از جمله افرادی است که علت توسعه نیافتگی مالک عقب‌مانده را در «عوامل خارجی» جستجو می‌کند. آنچه او را بر آن داشت تا نظریه مربوط به «قطب‌های توسعه⁽²⁾ و آثار انتشار» را عرضه کند، این بود که تئوری‌های مرسوم در تجارت خارجی، مشکل کشورهای توسعه نیافته را حل نکرد. او صریحاً در این خصوص و در کنفرانس سالیانه بانک ملی مصر در سال 1956 بیان کرد:⁽³⁾ «آن تئوری اقتصاد که به ما به ارث رسیده است می‌گوید، نابرابری‌های آن چنان زیاد نیست و رو به رشد نیز نمی‌باشد. در حالی که تئوری مزبور به هیچ‌وجه توضیحی درباره علت وجودی نابرابری‌های موجود در سطح بین‌المللی و روند رشد آن‌ها به‌دست نمی‌دهد». این مسئله باعث شد تا میردال به انتقاد از تئوری‌های مرسوم تجارت بین‌الملل بپرازد و نظریه‌اش را درباره «قطب‌های توسعه و آثار انتشار» بیان نماید.

میردال در این‌باره در کتاب خود به صراحت می‌گوید:⁽⁴⁾ «حرف من در این کتاب شرح این نکته است که، به‌طور معمول هیچ‌گونه گرایشی به برقراری تعادل به‌طور خودکار، در سیستم اجتماعی وجود ندارد. زیرا یک سیستم اجتماعی به خودی خود هیچ‌گونه تعادلی را بین نیروها برقرار نمی‌کند. بلکه، برعکس، سیستم اجتماعی مایل است تا از وضعیت تعادل دور شود. پس معمولاً یک تغییر را نباید در شمار تغییرات میرا نامید، بلکه آن را باید تغییرات تقویت‌کننده نام گذارد.

رشد اقتصادی کشور در فصل اول سال ۹۳ به ۴.۶ درصد رسید

 بر اساس محاسبات مقدماتی و اولیه اداره حساب‌های اقتصادی این بانک، تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت پایه و به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۸۳ در فصل اول سال ۱۳۹۳  به ۴۸۰۴۹۱ میلیارد ریال رسید که نسبت به رقم مشابه فصل اول سال ۱۳۹۲ به میزان ۴.۶ درصد رشد نشان می‌دهد.

برای دریافت خلاصه گزارش تحولات اقتصادی ایران در بخش واقعی در سه ماهه اول سال ۱۳۹۳ اینجا را کلیک کنید.

برای دریافت گزارش نکاتی در خصوص رشد اقتصادی در فصل اول سال ۱۳۹۳ اینجا را کلیک کنید.

رابطه مبادله و اثرات آن بر توسعه

 

 

رائول پربیش رئیس اسبق «کمیسیون اقتصادی امریکای لاتین» (ECLA) به صورت مشترک با هانس نظریه‌ای با عنوان «زوال رابطه مبادله به زیان کشورهای توسعه نیافته» را در دهه 1960 مطرح نمودند. پربیش نظرات خود را در گزارشی در چارچوب سازمان ملل متحد ارائه کرده است.⁽¹⁾ اگرچه، زوال‌پذیری رابطه مبادله به زیان کشورهای درحال توسعه، از همان زمان مطرح شد، اما این بحث همچنان به قوت خود باقی است و در طول زمان نظریه مبادله نابرابر بسط یافته است.⁽²⁾ شواهد تجربی نیز تا حدودی دال بر تأیید نظر پربیش است.

داستان کره جنوبی : از فقر مطلق تا تبدیل شدن به اقتصادی توسعه‌یافته

 

 

 

 

 

 

 

 

کره جنوبی اقتصادی بازار‌محور دارد که از نظر ارزش تولید ناخالص داخلی اسمی در جایگاه 15 دنیا و از نظر سرانه تولید ناخالص داخلی در جایگاه 12 دنیا قرار دارد. این کشور به دلیل رشد اقتصادی و اجرای برنامه‌های توسعه‌ای یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین اقتصادهای گروه 20 در دنیاست. کره جنوبی دارای اقتصادی توسعه‌یافته و بازارهای مالی و اقتصادی توسعه‌یافته است و سرانه درآمد مردم در این کشور بالاتر از دیگر کشورهای قاره آسیاست. در سال گذشته سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی کره جنوبی را به عنوان یکی از پر‌درآمدترین اقتصادهای این منطقه معرفی کرده بود. کره جنوبی یکی از اعضای ببرهای آسیایی است و تنها کشور توسعه‌یافته دنیاست که در گروه کشورهای «11 کشور بعدی یا Next eleven» قرار گرفته است.

کتاب شناسی توسعه / معرفی کتاب در باب توسعه

 

 

 

 

 

 

 

توسعه یعنی آزادی؛ آمارتیا سن، ترجمه محمدسعید نوری نائینی؛ نشر نی؛ 1385
آمارتیا سن، برنده جایزه نوبل در رشته اقتصاد در سال ۱۹۹۸، در این کتاب رویکردی نوین به توسعه را به مفهوم گسترش آزادی‌های اساسی ارائه می‌کند. نویسنده بر آن است که از دیدگاهی جامع‌نگر فرایند توسعه را بررسی و نقش عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در آن کندوکاو کند. او هدف نهایی توسعه را رسیدن به آزادی ترسم می‌کند و آزادی را به‌عنوان سنجه‌ای برای کیفیت زندگی انسان‌ها نشان می‌دهد. کتاب «توسعه یعنی آزادی» طی یک دهه اخیر شاید مهم‌ترین کتاب در این حوزه باشد.

کارآفرینی، دانش و رشد اقتصادی؛ پوتنوس برونرهلم، ترجمه افشین حیدرپور؛ معاونت پژوهشهای اقتصادی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ 1389

نگاهی به اقتصادهای نوظهور در قاره آفریقا

^{اقتصادهای در حال رشد کشورهای آفریقایی در مرحله رشد پر‌رونق و پایدار و آماده برای پذیرش سرمایه‌گذاران هستند. در اینجا نگاهی به 10 کشور جذاب آفریقایی برای سرمایه‌گذاران می‌اندازیم.}

 

^{جمهوری دموکراتیک کنگو
مدت مدیدی است که منطقه شرقی جمهوری دموکراتیک کنگو گرفتار اعتراضات و خشونت‌های وحشتناکی است. اما این کشور همچنان در حال آماده‌سازی خود برای دستیابی به رشد پایدار اقتصادی است. رشد تولید ناخالص ملی از 2/7 درصد در سال 2012 تا پایان سال 2013 به 5/8 رسید و انتظار می‌رود تا پایان سال 2014 میلادی به 7/8 درصد برسد.}

کیفیت رشد اقتصادی ایران / رتبه 47 جهان به ایران رسید

^{صندوق بین المللی پول «کیفیت رشد اقتصادی ایران» در دوره 2005 تا 2011 را متوسط به بالا ارزیابی کرد و اعلام کرد ایران بین 93 کشور درحال توسعه رتبه 47 را از این نظر بدست آورده است.}

صندوق بین المللی پول در گزارشی به بررسی اثرات رشد اقتصادی کشورهای درحال توسعه جهان در افزایش سطح رفاه اجتماعی مردم پرداخته است.

این نهاد بین المللی شاخصی را به نام «شاخص کیفیت رشد» ارائه کرده و بر اساس نمره ای که به کشورها داده است آن ها را رده بندی کرده است.

درس‌هایی که می‌توان از سنگاپور آموخت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نویسندگان مقاله معتقدند سنگاپور این رشد را مسوولانه مدیریت کرده است؛ این یک روایت تاریخی است که بینش‌هایی را برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار فراهم می‌کند.

^{هنگامی که سنگاپور در ماه آگوست سال ۱۹۶۵ به استقلال رسید، با چالش‌هایی پیش‌بینی‌نشده، چندوجهی، تهدیدآمیز و بی‌سابقه مواجه بود. اینکه سنگاپوری‌ها چگونه با این چالش‌های ناگهانی به شکلی موثر و انعطاف‌پذیر مقابله کردند درسی ارزشمند برای دیگر شهرها و کشورهای جهان فراهم می‌کند که با محدودیت‌های آزاردهنده در دنیای با منابع بسیار کمیاب مواجه هستند.}

چین مدرن

^{اصلاح قوانین سرمایه‌گذاری کلید توسعه اقتصادی چین}

 

 

 

 

 

 

 

^{سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی عاملی بسیار مهم در افزایش نرخ رشد اقتصادی و صنعتی و ارتقای فرصت‌های شغلی در هر کشوری است. این عامل در کشورهایی که در مسیر صنعتی شدن حرکت می‌کنند و برای توسعه زیرساخت‌های شهری و صنعتی نیازمند سرمایه‌های خارجی هستند اهمیت بیشتری دارد. اهمیت این مساله به اندازه‌ای است که هر‌ساله سیاست‌های مختلفی از طرف دولت‌ها و مقامات مسوول برای تقویت فضای سرمایه‌گذاری در کشور و جذب سرمایه‌های خارجی تدوین می‌شود که برخی کارآمد هستند و برخی دیگر توانایی جذب سرمایه‌ها را ندارند.}

تجربه موفق مالزی در اتخاذ سیاست‌های توسعه

دلایل موفقیت مالزی در روند توسعه را در مواردی همچون اصلاح ساختار مدیریت توسعه اقتصادی و نظارت دولت، راهبرد توسعه صادرات، خصوصی‌سازی، سرمایه‌گذاری خارجی و بسیج منابع داخلی، الگو قرار دادن ژاپن و کره‌جنوبی و تعامل فعال با سایر کشورهای جهان می‌توان جستجو کرد. از سوی دیگر، با توجه به توسعه اقتصادی حاصل شده و نیز رشد طبقه متوسط در این کشور، فرایند توسعه سیاسی و دموکراسی به عنوان عامل تداوم بخش توسعه اقتصادی، در حال تعمیق و گسترش می‌باشد. مالزی تا پیش از سال 1970، کشوری فقیر محسوب می‌شد و بیش از 49 درصد مردم در‌ فقر مطلق به سر می‌بردند. این کشور در آن زمان، به طور عمده مواد خام و کشاورزی شامل قلع، نفت، کائوچو، و روغن نخل تولید می‌کرد. درآمد سرانه‌ مالزی در زمان استقلال حدود 250 دلار و سهم تولیدات صنعتی در صادرات‌اش، ناچیز و در حد 13 درصد بود.

دولت الکترونیک و نقش آن در توسعه

 ^{توجه به آمار و رشد گرایش اقتصاد جهان به تجارت الکترونیک وجود مولفه های مکمل آن مثل بانکداری الکترونیک و دولت الکترونیک یک ضرورت انکارناپذیر است.}

^{مقدمتا به سه نکته اشاره می شود.}

^{۱) یکی از مباحثی کلانی که در حال حاضر اقتصاد ایران با آن روبه رو است واگذاری فعالیت های اقتصادی و کاهش تصدی گری دولت در تولید و اداره بنگاه های اقتصادی ( اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی) است. در این راستا نقش تجارت و دولت الکترونیک غیر قابل انکار است.}

توسعه ابزارهای مالی و رشد اقتصادی

^{آیا بدون اصلاح ساختار مالی توسعه ابزارهای مالی امکان‌پذیر است؟}

^{ساده‌ترین تعریف برای ابزارهای مالی سبدی از انواع اشکال سرمایه است که اولاً قابل مبادله بوده و ثانیاً هریک از آنها دارای ویژگی‌ها و ساختار منحصربه‌فرد هستند. امروزه تنوع ابزارهای مالی به اندازه‌ای زیاد است که سبب بهینگی جریان سرمایه بین سرمایه‌گذاران در اقصی نقاط دنیا شده است. با این ‌وجود توسعه ابزارهای مالی به دلیل اهمیت فزاینده آنها در رشد و توسعه اقتصادی یکی از موضوعاتی است که مباحثات و منازعات فراوانی را بین اقتصاددانان له و علیه آن به‌وجود آورده است. در این یادداشت ضمن بررسی امکان توسعه این ابزارها در ساختارهای مالی مختلف، تاثیر توسعه ابزارهای مالی بر اقتصاد کلان به طور عام و رشد اقتصادی به طور خاص مورد مداقه قرار خواهد گرفت.}

تاثیر امنیت بنادر بر اقتصاد جهان

^{بیش از ۹۰ درصد کالاهای ضروری برای ایجاد و رشد اقتصاد مدرن جهان از طریق مسیرهای دریایی منتقل می‌شوند.}

^{این کالاهای ضروری می‌توانند شامل کالاهای تولید شده و یا مواد خامی همچون زغال‌سنگ، نفت، محصولات کشاورزی همچون دانه‌های روغنی و غلات باشند.}

^{حمل و نقل این کالاها از طریق دریا مزایای هزینه‌ای و حجمی بیشتر نسبت به حمل‌ونقل هوایی دارد.
براساس گزارش بانک‌جهانی، هزینه حمل هوایی کالا ۱۲ تا ۱۶ برابر حمل‌ونقل دریایی آنان می‌باشد.}  

^{حمل ونقل دریایی اغلب تنها گزینه اقتصادی برای برخی شرکت‌ها در هنگام بالا بودن حجم کالا می‌باشد.}

شاخص پیچیدگی اقتصادی و ارتباط آن با رشد اقتصادی

از سال ۲۰۰۶ گروهی از استادان و محققان دانشگاه های هاروارد و موسسه فناوری ماساچوست (MIT) آمریکا از مرکز توسعه بین المللی هاروارد و آزمایشگاه رسانه MIT به رهبری ریکاردو هاسمن و سزار هیدالگو با همکاری هم شروع به تحقیقات گسترده ای در زمینه رشد اقتصادی بر اساس ایده «فضای محصولات» و پیچیدگی اقتصادی کردند. این گروه نتایج بررسی های خود را از سال ۲۰۰۷ در مجلات علمی منتشر کردند [۱]. با توجه به موفقیت ایده آنها در توصیف دلیل اختلاف رشد اقتصادی کشورهای مختلف و همبستگی با میزان درآمد سالانه کشورها، این گروه کار خود را گسترش دادند و در سال ۲۰۱۱ اولین اطلس پیچیدگی اقتصادی جهان را منتشر کردند.

بررسی رابطه آموزش عالی و رشد اقتصادی در گفت‌وگو با سیدعلی مدنی‌زاده

افزایش قابل‌توجه نهادها و موسسات آموزش عالی و بالا رفتن تعداد دانشجویان و فارغ‌التحصیلان نظام آموزشی و اقتصادی که قدرت جذب این تعداد نیروی متخصص در بازار کار وجود ندارد یکی از مشکلات کنونی اقتصاد ایران است. آن هم در حالی که تئوری‌های اقتصادی نشان می‌دهد توسعه آموزش عالی باعث افزایش رشد اقتصادی و بهبود رفاه خواهد شد. مسائل موجود در این رابطه را با سیدعلی مدنی‌زاده استاد اقتصاد دانشگاه شریف و دانش‌آموخته دانشگاه شیکاگو مطرح کردیم تا به آسیب‌شناسی این بحث بپردازیم. مدنی‌زاده علاوه بر لزوم اجرای نظام آموزشی عالی غیررایگان در کنار فراهم آوردن وام و بورسیه تحصیلی از لزوم عدم دخالت در اقتصاد نیز به عنوان الزامات بهبود نظام آموزشی به جهت ارسال سیگنال‌های درست نام می‌برد.

اثرگذاری بیمه بر رشد اقتصادی

«آلفرد مارشال» اقتصاددان مشهور در کتاب «اصول علم اقتصاد» (۱۹۸۰م.) می­نویسد: «بیمه بهایی است که برای رهایی از عدم اطمینان می­پردازیم.» در میان مباحث مربوط به تولید و سرمایه‌گذاری شاید هیچ یک به پیچیدگی مسأله‌ی نااطمینانی و راهکارهای غلبه بر آن نباشد. در واقع با وجود دنیای سرشار از نااطمینانی و ریسک، هرگونه سرمایه‌گذاری امری غیر عقلایی می­نماید مگر آن که با استفاد از ابزارهای مختلفی بتوان این نااطمینانی را کاهش داد و یا لااقل تبعات آن را در میان افراد بیش‌تری توزیع نمود.

مناظره بزرگ درباره نوآوری: رشد اقتصادی

در این زمان است که تلفن‌های هوشمند، ابررایانه‌ها، فناوری نانو،‌ درمان ژنتیک و سلول‌های بنیادی به عرصه آمدند. دولت‌ها، دانشگاه‌ها و بنگاه‌ها در مجموع حدود 4/1 تریلیون دلار در سال برای تحقیق و توسعه خرج می‌کنند که بیشتر از هر زمان دیگر در طول تاریخ است. با وجود این هیچ اختراعی اخیراً حتی نصف اختراعی که تصویر آن را بر جلد آورده‌ایم مفید نبوده است. توالت فرنگی زندگی میلیون‌ها نفر را متحول کرده است. بهداشت نوین که حاصل مغزهای اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 بود به دنبال خود اتومبیل، هواپیما، تلفن، رادیو و آنتی‌بیوتیک‌ها را آورد. علم نوین نتوانسته است اختراعی با این وسعت تاثیرگذاری بسازد و به همین دلیل است که برخی صاحب‌نظران ادعا می‌کنند روند نوآوری کند شده است.