پرتره‌ای از برده‌داری در قرن بیست‌ویکم بلیط بردگی؛ 275 یورو!

 

^{حنیف مسیح، بیش از شانزده سال به عنوان برده در یک کارخانۀ آجرسازی در پاکستان کار کرده است. پس از آن یک نهاد خیریۀ بهای رهایی او را پرداخت و آزادش کرد. اگرچه او همچنان در فقر شدید زندگی می‌کند، اما با این وجود هم یکی از خوش‌شانس‌ها به حساب می‌آید.
به گزارش فرارو به نقل از اشپیگل؛ روزی که حنیف مسیح 28 ساله، پس از آنکه بیش نیمی از عمر خود را به بردگی گذارانده، قرار است آزاد شود، حسابی موهایش را روغن مالی می‌کند. او دوست دارد تا در این روز مهم، خوشتیپ به نظر برسد.
 
او در حیاط کارخانۀ آجرسازی‌ای که سالهای طولانی در آن کار کرده، ایستاده است. این کارخانه که وسعتی برابر با یک زمین فوتبال دارد، در کاسور واقع شده است. کاسور در پنجاه کیلومتری جنوب لاهور در نزدیکی مرز هند قرار است.
 
مسیح به دو مردی که روی دو صندلی پلاستیکی پشت میز نشسته و در حال به سرانجام رساندن معامله‌ای آزادی او هستند، نگاه می‌کند. با اینکه یک صندلی دیگر هم هست، اما مسیح بدون اینکه حرفی بزند کنار آن ایستاده است، چنانکه گویی این اتفاقات ربطی به او ندارد. او مدتهاست جایگاه خود را می‌داند، و جرئت نشستن ندارد.
 
یکی از آن دو مرد، یونس فائوجی است. او مدیر کارخانه‌ای است که مالک قالب‌های آجرسازی، فرغون‌ها و البته مسیح است. مرد دیگر شهزاد کامران است. او امروز آمده تا آزادی مسیح را بخرد.
 
فائوجی، ریش پرپشتی دارد. لباسی کثیف به تن و کلاهی پشمی به سر دارد. بشکنی می‌زند و از خدمتکارش می‌خواهد که دفترچه حساب، که یک دفتر رسید است، خط کش، خودکار و ماشین حساب برایش بیاورد. می‌پرسد: "و؟ پول که همراهتان هست؟"}

سرمایه گذاری و سوالهای کلیدی قبل از آن

^{سرمایه گذاری چیزی نیست که مختص میلیاردرها و ثروتمندان بزرگ باشد. هر کسی که هزینه ی زندگی خود و اطرافیانش را تامین می کند، طبیعتاً به فکر سرمایه گذاری هم هست. به امید اینکه بتواند بهترین استفاده را از دارایی و سرمایه و خلاصه دستاوردهای زحماتش داشته باشد.}

^{در فضاهای اقتصادی مثل فضای اقتصادی حاکم بر کشور ما که نوسانات اقتصادی زیاد است، دغدغه ی سرمایه گذاری هم برای ما جدی تر است. تغییر ناگهانی نرخ طلا یا ارز یا مسکن یا هر پارامتر اقتصادی دیگر، ممکن است به سرعت میزان دارایی های ما را کاهش دهد. همچنانکه کسانی هستند که با همین تغییرات، برای خود سرمایه های بزرگی دست و پا کرده اند.}

^{زمانی که نرخ تورم و میزان نوسانات شاخص های اقتصادی بالاست، عموم مردم احساس خوبی به نگهداری پول نقد ندارند و به دنبال گزینه هایی برای سرمایه گذاری هستند تا بتوانند پول ها و دارایی های خود را به شکلی مولد تر و ماندگارتر، تبدیل کنند.}

مسیر پیش روی اقتصاد ایران

 

^{محمد هادی مهدویان/ اقتصاددان}

 

^{نقش نظام مالی کشور در توسعه بخش واقعی از دیرباز مورد تایید و تاکید اقتصاددانان قرار داشته است. در دهه‌های اخیر موضوع رابطه بین بخش مالی و بخش واقعی اقتصاد از بابت خدمات‌رسانی، عملیات تامین مالی، مدیریت ریسک، ارزیابی و نظارت و پایش بیش از پیش مورد تاکید واقع شده است. علاوه بر آن این مطلب نیز مورد اجماع قرار دارد که توسعه بخش مالی، همانند گذشته، بعنوان یک امر تبعی بدنبال توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها محقق نمی‌شود، بلکه شرایط و اقتضائات عصر امکان توسعه اقتصادی و صنعتی را بدون استعانت و برخورداری از یک بخش مالی پویا، فعال، و انعطاف‌پذیر، غیرممکن ساخته است. بعبارت دیگر امروزه طراحی و معماری ساختار مطلوب بخش مالی و بانکی با توجه به مبانی نظری قوی و تجارب ارزشمند سایر کشورها در این زمینه نقطه عطف گذار کشورها به مرحله توسعه اقتصادی ارزیابی می‌شود.}

^{نظام مالی کشورها از پنج مولفه عمده نظام بانکی، بورس اوراق بهادار، نظام بیمه‌ای، نظام پرداخت و تسویه، و بالاخره سایر نهادهای مالی بازار تشکیل شده است. این ساختار و اجزاء و عناصر آن بلحاظ ماموریت، ساختار، تنظیم و مقررات، و نظارت و پایش و نقش مورد نظر در زمینه تجهیز و تخصیص منابع، انتخاب و غربالگری پروژه‌ها، مدیریت ریسک، و حاکمیت شرکتی آنچنان پراهمیت بنظر می‌رسد که هر گونه شکاف و گسست در این مجموعه یا مقررات نامناسب در زمینه آن می‌تواند آثار و پیآمدهای گرانبار برای بخش واقعی اقتصاد بدنبال داشته باشد. در گزارش وضعیتی مورد نظر مبانی نظری و نیز تجارب گران‌بهای سایر کشورها در مورد نقش و جایگاه بخش مالی در توسعه بخش واقعی و الگوها و مدل‌های متداول از نظر ساختار، ابزار، تنظیم مقررات و نظارت و پایش مورد بررسی واقع می‌شود و ضعف‌ها و شکاف‌های عمده نظام مالی کشور با یک نظام مطلوب مورد تحلیل واقع خواهد شد.}

تلفیق روانشناسی و اقتصاد / نگاهی به شاخه اقتصاد رفتاری

 

 

^{اقتصاد رفتاری آن‌چنان که بزرگان این شاخه از علم اقتصاد مدعی هستند قدرت تشریح اقتصاد را به واسطه اصول روانشناسانه، که به‌ زعم آنان واقعی‌تر است، بالاتر می‌برد. به دیگر سخن هسته اصلی اقتصاد رفتاری مبتنی بر این رویکرد است که با داشتن دیدی روانشناسانه به انسان، فروضی که اقتصاددان در مورد انسان در نظر می‌گیرد بسی واقعی‌تر از فروض کلاسیک اقتصادی است که تنها مبتنی بر انسان عقلایی بیشینه‌ساز سود است. با وجود فروض واقعی‌تر از انسان، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های اقتصادی بهتر شده و در نتیجه سیاستگذاری‌های بهتری نیز می‌توان انجام داد. بحث در اقتصاد رفتاری ابداً این نیست که تمامی روش‌ها در جریان رایج اقتصادی که مبتنی بر بیشینه‌سازی، تعادل و کارایی است، باید رد شود. در واقع اقتصاددانان رفتاری از این روش‌ها استفاده می‌کنند، زیرا این روش‌ها یک قالب نظری را شکل می‌دهند که در آن می‌توان تقریباً هر رفتار اقتصادی را تحلیل کرد و در عین حال به پیش‌بینی‌های قابل رد که علمی‌ترین نوع پیش‌بینی است، دست زد. برای داشتن تصویری بهتر از شاخه اقتصاد رفتاری، مقاله ذیل با تمرکز بر فصل اول کتاب Advances in Behavioral Economics به رشته تحریر در آمده است. مطالعه این کتاب برای محققان آکادمیکی که روی اقتصاد رفتاری کار می‌کنند، می‌تواند بسیار سودمند باشد.} 

^{در واقع تا نیمه قرن بیستم نیز اقتصاددانان به پایه‌های روانشناسانه نظر داشتند؛ ‌ایروینگ فیشر و ویلفرد‌و پارتو در مورد‌ اینکه مردم چگونه احساس و فکر می‌کنند به بحث پرداختند و بعدها کینز نظریه مصرف خود را با فصولی از روانشناسی توجیه کرد. اما پس از ‌این بود که مباحث روانشناسانه از آثار اقتصادی ناپدید شد و بسیاری از سرفصل‌های اقتصاد چون مطلوبیت تنزیل‌شده با نرخ ثابت، انتخاب بین‌دوره‌ای، مدل‌های مرتبط با فضای نااطمینانی و‌... به عنوان نُرم‌های علمی ‌و فارغ از آزمون روانشناسانه از سوی اقتصاددانان پذیرفته شد. با این وصف، اقتصاد رفتاری وارد حوزه‌ای می‌شود که از منظر اقتصاددانان داده شده (Given) و چه بسا بدیهی (Axiom) است، اما از دید اقتصاد رفتاری اصولاً فروض بدیهی وجود ندارد مگر آنکه شواهدی (Evidence) دال بر آن وجود داشته باشد.}

جبر جغرافیایی

^{اعداد اثبات می کنند، رنج اهالی سیستان و بلوچستان واقعیت دارد}

 

^{استان های مرزی ایران هنوز به سمت توسعه نرفته اند}

^{تقریبا تمامی مواهب زندگی عادی در شرقی ترین استان ایران به کمترین حد می رسد. ساکنان سرزمین حاشیه ای، نه از درآمدهای نفتی و نه از امکانات زیرساختی بهره ای دارند، که حتی از مواهب الهی مانند بارندگی نیز محروم افتاده اند. درحالی که در گیلان سالیانه 532 میلی لیتر باران بر سر ملت می بارد، در سیستان و بلوچستان مردم در بهترین حالت تنها ریزش 2 میلی لیتر باران سالیانه را تجربه می کنند. گزارش ها نشان می دهد محروم ترین استان ایران، لقب کم آب ترین، کم باران ترین، کم درآمدترین و کم کارترین را نیز به خود اختصاص داده است.}

^{نزدیک به یکسال قبل یکی از روزنامه های اصلاح طلب، گزارشی در «کافه» نشینی مردم یکی از محروم ترین استان های کشور منتشر کرده بود. اصلی ترین تعارضی که روزنامه و نویسنده آن را به وضعیت «کافی شاپ» های استان سیستان و بلوچستان علاقه مند کرده بود، تعارضی تاریخی در دل این استان کشور بود. مردمی که به گفته آمارهای بیشترین تعدادشان زیرخط فقر و تنها اندکی از آنها روی خط فقر زندگی می کنند، در دل مصیبت های روزانه شان فرصتی هم برای حضور در کافی شاپ ها پیدا می کنند.}

تحلیل علل کاهش قیمت نفت و تدابیر اقتصادی متناسب

 

 

^{قیمت نفت در حال حاضر بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌گردد. لذا این فرضیه که گفته شود هنوز شرکت‌های بزرگ نفتی هستند که مستقیما در تعیین قیمت نفت اثر گذار هستند قابل پذیرش نیست اما می توان پذیرفت کسانی هستند که با تغییر دادن عرضه و تقاضای جاری و مورد انتظار نفت خام، بر عوامل موثر بر تعیین قیمت این محصول اثر گذار باشند.  
بر این اساس نقش بازار در تعیین قیمت نفت غیر قابل انکار بوده و در این خصوص عرضه و تقاضا محور تعیین نقش بازار در تعیین قیمت نفت است.  
در بازار نفت قیمت جاری نفت تابعی از قیمت مورد انتظار آن در آینده است. لذا اگر انتظار این باشد که ماه آینده عرضه نفت کم می شود، هرچند میزان عرضه جاری آن تغییر نکرده باشد لکن قیمت جاری نفت افزایش می یابد. 
در بازارهای متعارف زمانی که به دلیل عواملی همچون وجود مازاد عرضه، قیمت کاهش می یابد، منطقا عرضه می بایست کم گردد تا قیمت افزایش یابد. لکن در بازار نفت از آنجا که بودجه عمده عرضه کنندگان آن وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارد، ایشان برای جبران کسری بودجه خود علی رغم کاهش قیمت اقدام به عرضه مجدد نفت می نمایند که این رفتار ایشان موجب تشدید روند کاهش قیمت خواهد شد. 
تاکید می گردد قیمت نفت بیشتر تابع قیمت انتظاری می باشد که این قیمت نیز، خود تابع عرضه و تقاضای انتظاری خواهد بود.}

^{عوامل موثر در کاهش قیمت از جهت میزان عرضه:}

^{- تولید نفت غیر متعارف در امریکا در سال 2014 به 3/5 میلیون بشکه در روز رسیده است. این یعنی 800 هزار بشکه افزایش عرضه نسبت به وضعیت مشابه در سال 2013 و این در حالی است که در سال 2010 تولید نفت از ذخایر غیر متعارف حداکثر 1 میلیون بشکه در روز بوده است. 
این یک عامل بسیار جدی است. زیرا این میزان تولید انتظار استمرار تولید را در ماه های آتی ایجاد می کند و این انتظار نشان می دهد که در آینده مازاد عرضه موجب کاهش قیمت نفت می شود. اثر این انتظار کاهش قیمت در آینده، کاهش قیمت نفت جاری خواهد یافت. این افزایش تولید در ذخایر غیر متعارف امریکا حاصل دست یابی شتاب دار این کشور به تکنولوژی تولید از این منابع نفتی است که پیش بینی می شود این تولید تا یک میلیون دیگر نیز افزایش پیدا کند.} 

ریل‌گذاری برای توسعه در اتاق بازرگانی

 

^{مسعود خوانساری، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی تهران}

^{پیشینه اتاق بازرگانی در ایران که اولین‌بار با عنوان مجلس وکلای تجار در سال 1263 خورشیدی و توسط تجار معروف و خوشنام زمان خود نظیر حاج محمدحسن امین‌الضرب تشکیل شد نشان می‌دهد مهم‌ترین رویکرد این افراد در سازماندهی این تشکل مردم‌نهاد ساماندهی نیروهای موثر اجتماعی به منظور رفع عقب‌ماندگی‌های کشور و تاثیرگذاری بر روابط حکومت و مردم جهت نیل به پیشرفت و توسعه بوده است. این رویکرد نه تنها در بستر تاریخ اقتصادی کشور ما بلکه در ابتدای شکل‌گیری اولین اتاق بازرگانی که در سال 1599 میلادی در فرانسه تاسیس شد نیز مشهود است.}

^{به این روی حفظ هویت این نهاد و کارکرد مطلوب آن وقتی متجلی می‌شود که شتاب دادن به رشد شاخص‏های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، افزایش رقابت‏پذیری کسب‌وکارهای داخلی در سطح ملی، منطق ه‏ای و بین‏ المللی، ارتقای جایگاه اقتصادی و اجتماعی فعالان اقتصادی کشور، بخش خصوصی و به‌خصوص کارآفرینان و اعضای اتاق و توانمند ساختن منابع انسانی جامعه و ساختارهای اقتصادی آن مهم‌ترین دغدغه‌های این نهاد باشد.}

بررسی رشد درآمد گروه‌های خدماتی در ایران

^{برای بررسی زیربخش‌های مهم خدماتی مذکور از منظر رشد درآمد، نمودار 3 طراحی شد که در محور افقی آن پیش‌بینی متوسط رشد درآمد خدمات در آمریکا در بین سال‌های 2012 تا 2017 و در محور عمودی آن، میزان متوسط رشد درآمد خدمات درایران بین سال‌های 1386 تا 1390 قرار دارد و بر این اساس به خدمات مورد بررسی مختصات نسبت داده شده است.}

^{تحلیل زیربخش‌های خدمات از منظر رشد درآمد در ایران و آمریکا}

^{در نمودار 3 نیز مانند مرحلة قبل، خط 45 درجه رسم می‌گردد تا معیاری برای بررسی خدمات باشد؛ چرا که اگر نقطة متناظر با خدمتی زیر این محور باشد، بدین معناست که پیش‌بینی رشد درآمدِ آن خدمت در آمریکا بیش از میزان رشد درآمدِ آن در ایران است و باید بدان بیشتر توجه شود و برای رسیدن به استانداردهای آمریکا، سرمایه‌گذاری بیشتری در آن خدمت لازم است و اگر نقطه‌ی متناظر با خدمتی بالاتر از خط 45 درجه باشد بدین معناست که پیش‌بینی رشد درآمدِ آن خدمت در آمریکا کمتر از میزان رشد درآمدِ آن در ایران است و بایستی در آن خدمت سرمایه‌گذاری کمتری کرد که البته توجه بیشتر به خدمات پایین‌تر از خط 45 درجه موجب کاهش خود به خودی سهم خدمات بالاتر از خط می‌گردد. تمام 9 خدمتی که در نمودار 1 وارد شده بودند را در نمودار مذکور نیز وارد می‌نماییم.}

نفت؟ رفت!

^{بد دردی است این طلای سیاه! یعنی از اول بد دردی بوده. از همان یک قرن پیش که چاه شماره ۱ مسجد سلیمان حفر شد و یک مایع سیاه بد بو از آن بیرون زد که هیچ فایده ای نداشت جز اینکه سردرد به جان کارگرها بیندازد، تا امروز که با هر اتفاقی که در چهار گوشه این جهان خاکی بیفتد، مدام قیمتش بالا و پایین می شود و همه حساب و کتاب ها را به هم می ریزد.}

^{البته نمی خواهیم در این مقاله چیزی از ارزش های این سیاه پول آفرین کم کنیم اما باید قبول کرد که سال هاست نمی توان به نفت به عنوان منبع تامین ارزی، منبع اصلی بودجه، منبع تنظیم بازار، منبع تعیین مالیات گمرکی، منبع تامین توازن ژئوپلیتیک و هزاران منبع دیگر که اقتصاد ما را تا خرخره به خودش وابسته کرده نگاه کرد اما جدای از این مسائل چه اتفاقی افتاده که قیمت نفت اینطور افسارگسیخته در حال کاهش است؟ از کی این اتفاق شروع شده؟ کی قرار است ختم شود؟}

^{تقریبا از سه ماه قبل از روزی که شما این متن را می خوانید، نفت حال و روز خوبی ندارد. نفتی که در ماه ژوئن حول و حوش ۱۲۰ دلار معامله می شد، حالا به ۶۰ دلار کاهش پیدا کرده. اما چه عواملی باعث این اتفاق شده؟ برای پاسخ به این سوال باید ده ها عامل مختلف را در نظر گرفت و دید که هر کدام روی هر دیگری چه تاثیری می گذارند و بعد هر کدام چه تاثیری روی قیمت نفت می گذارند.}

آنچه برای موفقیت در کسب و کار به آن نیاز دارید و کمتر کسی به آن اشاره می کند

 ^{تفاوت اصلی میان ورزشکاران موفق و دیگر ورزشکاران ارتباطی به استعداد و شانس ندارد. در مورد کسب و کار نیز چنین قانونی صادق است.}

 

 

^{همه افراد آرزوها و رویاهایی دارند اما تنها تعداد کمی از افراد آنقدر برای رسیدن به آرزوهایشان تلاش و جدیت به خرج می دهند تا در نهایت آن ها را محقق می سازند. تلاش برای رسیدن به هر هدفی با سختی هایی نیز همراه است، روزهایی که خستگی و کسالت به سراغ فرد می آیند و او را برای ادامه راه دچار تردید می کنند. وبسایت اقتصادی بیزنس اینسایدر (BusinessInsider) در یادداشتی که توسط جیمز کلر نوشته شده به پدیده دلسرد شدن افراد برای دنبال کردن رویاهای اقتصادی پرداخته و نوشته که افراد بسیاری با انگیزه و شور و شوق فراوان کسب و کاری را آغاز می کنند اما پس از مدتی از ادامه راه دلسرد و حتی منصرف می شوند.}

^{اما برای اینکه چنین اتفاقی در زندگی کاری فرد رخ ندهد، چه باید کرد؟ جیمز کلر می نویسد که روزی از مربی باشگاه بدنسازی است پرسیده که تفاوت اساسی میان ورزشکاران موفق و دیگر ورزشکاران چیست. مربی باشگاه ابتدا مواردی مانند استعداد، شانس و ژنتیک را برشمرده و اما سپس به موردی اشاره کرده که از نظر آقای کلر اهمیت بسیاری دارد. مربی بدنساز گفته برای اینکه یک فرد به ورزشکاری موفق تبدیل شود، باید با  کسالت آور بودن تکرار روزانه تمرینات ورزشی کنار بیاید. این نکته ای است که به اعتقاد آقای نویسنده، کمتر به آن توجه می شود. بیشتر افرادی که در مورد موفقیت در کسب و کار صحبت می کنند، از شور و شوق نسبت به کار و لذت بردن از فعالیت اقتصادی صحبت می کنند. تاکید بر لذت بردن از کار به حدی رواج یافته که افراد تصور می کنند برای مثال استیو جابز، موسس و مدیر شرکت اپل، زمانی که زنده بود هر روز با خوشحالی و رضایت در شرکت اپل حاضر می شد و هنگام کار کردن به او واقعا خوش می گذشت. به همین خاطر فردی که تلاش می کند از استیو جابز الگو بگیرد، اگر در زمان انجام امور اقتصادی روزانه احساس خستگی و بی حوصلگی می کند، تصور می کند که احتمالا در راه اشتباهی گام برداشته و هرگز به موفقیتی مثال زدنی دست نمی یابد. اما حقیقت این است که افراد بسیار موفق نیز در مواقعی با مشکلاتی از جمله بی انگیزگی و خستگی مواجه می شود اما تفاوت اصلی این افراد با دیگران این است که اجازه نمی دهند احساس کسالت باعث شود که از اهدافشان دور شوند. در واقع هر کسی می تواند زمانی که از انگیزه و شوق قابل توجهی برخوردار است، پرتلاش باشد.}

آیا نابرابری درآمد به زیان رشد اقتصادی هست؟

<sup>روز گذشته سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، یک نهاد بین المللی اقتصادی کشورهای توسعه یافته، نتایج یک بررسی کلی را منتشر ساخت که در آن استدلال شده است که افزایش نابرابری عایداتی برای رشد اقتصادی کشورها زیانبار است، چون نتایج آموزشی بدی را همراه است. فدریکو کینگانو، یک اقتصاددان این نهاد، سطح نابرابری عواید، رشد اقتصادی و آموزش و پرورش را در میان همه 34 کشورهای عضو این نهاد مقایسه میکند و نشان میدهد که نابرابری درآمد برای رشد اقتصادی و آموزشی بسیار زیانبار است، به ویژه برای خانواده های کم درآمد چون از دیگران عقب میمانند.

این مقاله جدید، نخست هزینه نابرابری درآمد را از نظر تولید ناخالص داخلی یا تمامی کالاها و خدمات تولید شده درین کشورها میسنجد. کینگانو اثرات تغییرات در نابرابری درآمد را از سالهای 1985 تا 2005 بر رشد اقتصادی سالهای 1990 تا 2010 مطالعه میکند. درین مقطع زمانی، نابرابری در تمامی این کشورها بجز سه کشور، افزایش یافته است. در سه کشور متباقی کاهش نابرابری اقتصادی منجر به رشد اقتصادی شده است. نمایه 1 حاصل مطالعه نخست را نشان میدهد.</sup>
 

آوار برداری از اقتصاد ایران

 

^{عباسعلی قصایی/ رئیس انجمن صنایع چینی در این مقاله کوتاه به برخی اقدامات دولت در زمینه خروج از رکود می پردازد.}

^{دولت یازدهم با ارائه بســته خروج غیرتورمی از رکود و همچنین لایحه حمایت از تولید، عزم و ارادۀ خود را برای بهبود شرایط اقتصادی نشان داده اما قابل انکار نیست که این دولت همچنان مشغول آواربرداری است و ساخت وساز اقتصادی را آغاز نکرده است. در همین مدت یکساله اما، دولت از طریق چند مصوبه مهم، توانسته بسیاری از آیین نامه های دست و پا گیر گذشته در دستگاههای اجرایی را اصلاح و امور اداری، تدارکات و سایر مسائل تولید را روانتر کند، در نتیجه شــرایط کار برای تولیدکنندگان نسبت به گذشته کمی روانتر شــده است. مهمترین برنامه فعلی اما، برونرفت از رکود بدون افزایش تورم اســت. آرزویی که تحقق آن به زمان احتیاج دارد و مسلما به سرعت نمیتوان به آن دست یافت. چندی پیش اعلام شد که کشــور الاقل روی کاغذ و بر اساس آمار، شرایط رکود را پشت سر گذاشته و نرخ رشد از حالت منفی خارج شده است. این حرف بی راه نیست اما هنوز تا رســیدن به رشد مثبت ملموس راه درازی در پیش اســت. اصولا برای برونرفت از رکود و رونق گرفتن اقتصاد، بایستگی نقدینگی در جامعه اضافه شود، اما گو اینکه این کار دوای درد رکود اســت، اما در عین حال تشــدیدکننده تورم نیز هست. پس ما چگونه میتوانیم بدون آنکه تورمی داشته باشیم، راه خروج از رکــود را بیابیم؟ برای تحقق این امر، تنها یک راه وجود دارد. ما باید نقدینگی الزم برای رونق گرفتن اقتصــاد را به بخش تولید تزریق کنیم. راهکاری که برای اجرایی کــردن آن، به همراهی توامان دولت و مجلس نیاز است.}

^{یکی از راههای خــروج غیرتورمی از رکود، اعطای وامهای قرض الحسنه یا کم بهره به واحدهای تولیدی است. وامهایی که بازپرداخت سود و بهرۀ آنها در توان واحدهای تولید آسیب پذیر و شکنندۀ امروز ما باشند.}

چرا بنگاه های اقتصادی ایرانی برای مشتری احترامی قائل نیستند؟

^{درباره بنگاه‏های اقتصادی دو نوع هنجار وجود دارد. اولین هنجار، هنجار اجتماعی است که افراد طبق باور متناسب با اجتماع در این مورد و در مواجهه با این هنجار تصمیم می‎گیرند. هنجار بعدی هنجارهایی است که بازار تعیین کننده آن است. هنجار بازار که بر عملکرد شرکت‏ها حاکم است بر اساس تعیین بیشترین میزان سود است. درباره  هنجار بازار سه نکته حائز اهمیت و البته مرتبط وجود دارد. اولا رفتار با مشتریان و مشتری مداری در هنجار بازار خیلی اهمیت دارد. اینکه بنگاه اقتصاد می‏خواهد چقدر برای مشتریان خود تسهیلات ارائه بدهد و رضایت انها را جلب کند. نگاه بنگاه اقتصادی به مشتریان خود به چه صورت است؟ آیا مشتری محوری برای بنگاه اصل است یا نه؟}

^{دوم اینکه بنگاه های اقتصادی با کارکنان خود چگونه برخورد می‏کند؟ آیا نگاه بنگاه به کارکنان خود دقیقا مثل سود و هنجار حاکم بر بازار است یا مناسبات انسانی را مد نظر قرار می ‏دهند؟ مثلا به خدماتی مثل اقلام، بیمه تکمیلی و بیمه درمانی که شرکت‏ها برای کارکنان خود به عنوان خدمات ارائه می ‏دهند توجه کنید. این نمی‏ تواند بر پایه مناسبات سوددهی باشد اما به طور غیرمستقیم به همبستگی سازمانی کمک می‏ کند. سومین مسئله در هنجار بازار سهامداران هستند. باید به این توجه کرد که هنجار بازار با سهامداران خود چگونه رفتار می‏کند؟}

پایان اقتصاد دولتی کاستروها

 

^{آشتی واشنگتن- هاوانا بعد از 5 دهه خصومت و دشمنی جهان را غافلگیر کرد. جزیره ای که 52 سال پیش وارد بازی دو قدرت بزرگ نظام دو قطبی آن زمان شد، امروز تصمیم دارد از ساختارهای فرسوده و کهنۀ سوسیالیستی- کمونیستی فاصله گرفته و تحول تازه ای در اقتصاد دولتی اش ایجاد کند.}

^{اما جدای از دلایل سیاسی، ابعاد و زوایای اقتصادی این مصالحه چیست؟ کوبا به لحاظ اقتصادی در چه وضعیتی به سر می برد؟ و آیا این کشور قادر خواهد بود گامهای اساسی در آزادسازی اقتصاد از دست دولت بردارد؟ آنچه در ادامه می خوانید، چکیده ای است از چند مقالۀ خارجی با موضوع وضعیت اقتصادی کوبا که به مناسبت از سرگیری روابط کوبا و ایالات متحده آمریکا طی روزهای اخیر منتشر شده و تصویری از وضعیت کنونی اقتصاد کوبا ارائه می دهد:}

^{کوبا در وضعیت بدی به سر می برد. اقتصاد این کشور سوسیالیستی؛ از نوع کاملاً دولتی و دارای پیچیده ترین نظام بوروکراتیک جهان است. اندکی درآمد توریسم و فروش نیشکر و صادرات توتون و تنباکو، مهمترین سبد درآمد دولت را تشکیل می دهد و البته تعداد بسیار محدودی از واحدهایی که تنها نام "بخش خصوصی " را یدک می کشند. اما این همۀ ماجرا نیست؛ 11 میلیون کوبایی متأثر از تحریم های غرب 52 سال است که تحت شرایط سختی زندگی می کنند و در واقع اگر جان کندی نتوانست در نهایت حکومت کاستروها را ساقط کند اما تحریم های کشورش دیگر چیزی از اقتصاد کوبا باقی نگذاشته است.}

شفافیت بودجه و نقش حسابداری دولتی

^{در گزارشگری مالی بخش دولتی، بودجه نقشی اساسی دارد و گزارش عملکرد بودجه با هدف پاسخگویی دولتها تهیه می­شود. شفافیت برای این گزارش یک ویژگی کیفی است. یعنی اطلاعات به‌گونه­ای ارائه شود که بتوان با مشاهده آن به عملکرد واقعی دولت پی‌برد و فعالیتهای مختلف دولت را ارزیابی کرد.}

^{میزان پاسخگویی از دیرباز تحت تاثیر فشار برای پاسخ‌خواهی بوده است. هر اندازه ملت، مجلس، مطبوعات و مجامع حرفه­ای پاسخدهی بهتری را خواهان باشند، دولت نیز در ارائه مطلوبتر اطلاعات و در نتیجه شفاف ­سازی فعالیت هایش کوشاتر خواهد بود. امروزه جهانی­سازی و تاثیری که کشورها از وضعیت مالی برون مرزی خود می­گیرند مجامع بین‌المللی را نیز به گروه پاسخ­خواهان اضافه کرده است.}

^{سازمانهای بین‌المللی با اعمال سیاستهای تنبیهی و تشویقی (به‌خصوص در اعطای وامها) می­کوشند دولتها را موظف به ارائه اطلاعات درست و دقیق از فعالیتهای مالی‌شان سازند. در این زمینه بیشترین تاکید روی پیروی از الگوهای هماهنگ بین­المللی گزارشگری مالی دولت وجود دارد. پیاده­کردن این الگوها نیز به نوبه خود وابستگی کامل به وضعیت حسابداری دولتی هر کشور به عنوان سیستم اطلاعات حسابداری دولت دارد. مشکلا‌تی که در ایران برای شفافیت بودجه‌ای مطرح می­شود همان مشکلاتی است که سالها سیستم حسابداری دولتی با آن دست به گریبان بوده است، یعنی کمبود نیروهای متخصص مالی، نبود انگیزه ملی برای پاسخ­خواهی و متقابلا‌ً فرهنگ پاسخگویی مسئولان، قوانین ناکارامد و نداشتن استانداردهای حسابداری دولتی. در این مقاله کوشش شده است سیستمهای هماهنگ بین­المللی معرفی و فواید و کاربردهای آنها تشریح شود}

شفافیت به اقتصاد ایران باز می گردد؟

 

^{ادام اسمیت اقتصاددان کلاسیک معتقد بود که"سود شخصى محرک اساسى فعالیت هاى إنسان است و منافع طبیعى هرکس إیجاب مى کند که به دنبال حداکثر سود باشد، پس اگر إنسان ازاد باشد منافع اجتماعى که حاصل جمع منافع فردى است ، تأمین خواهد شد."}

 

 ^{صندوق بین المللى پول(IMF) و سازمان توسعه و همکارى اقتصادى(OECD) در سال 2001 حاکمیت شرکتی را چنین تعریف مى کند:"ساختار روابط و مسئولیتها در بین گروه سهامداران، أعضاء هیّئت مدیره و مدیر عامل، براى ترویج بهتر عملکرد، جهت دستیابى به أهداف شرکت"}

^{تعاریف گسترده تر براى حاکمیت شرکتی نشان مى دهد که؛ "شرکتها در برابر کل جامعه، نسل هاى اینده و محیط زیست مسئولیت دارند."}

^{سیستم حاکمیت شرکتی موانع و اهرم هاى تعادل درون سازمانی و برون سازمانی است که تضمین مى کند شرکتها مسئولیت خود را نسبت به اجتماع انجام مى دهند و در تمام زمینه هاى فعالیت تجاری بصورت مسئولانه عمل مى کنند.}

^{سیستم حاکمیت شرکتی در ایران ، بیشتر سیستم درون سازمانى(رابطه اى) است. دولت نقش پررنگى در مالکیت شرکتها دارد و به علت همراستایی مالکیت و مدیریت و نبودن سیستم کنترل ، از قدرت سوء استفاده مى شود.همچنین با توجه به اینکه قانون تجارت حاضر پاسخگوى روابط تجاری موجود نیست، عدم شفافیت و در نتیجه افزایش سوء استفاده هاى مالى و یا ناکارامدى این گونه شرکتها را شاهد هستیم.}

^{ادام اسمیت اقتصاددان کلاسیک معتقد بود که"سود شخصى محرک اساسى فعالیت هاى إنسان است و منافع طبیعى هرکس إیجاب مى کند که به دنبال حداکثر سود باشد، پس اگر إنسان ازاد باشد منافع اجتماعى که حاصل جمع منافع فردى است ، تأمین خواهد شد."}

^{با این تعریف بخش خصوصى مى تواند به عنوان بازوى توانمند اقتصادى در جامعه مطرح باشد، ولى انچه در تعاریف اقتصاددانان دیده نمى شود جایگاه اخلاق انسانى است.این که إنسان تنها یک مغز متفکر اقتصادى نیست، إنسان مجموعه ای ست از مادیات و معنویات(جسم و جان) که رفتار اقتصادى و اجتماعى آش منتج از این مجموعه أفکار مادى و إحساسات معنوى است.}

غلبه بر تعصب در برابر ریسک

 

 

 

^{مدیران میانیِ ریسک‌گریز، که از روی عادت تصمیمات سرمایه‌گذاری را اتخاذ می‌کنند، می‌توانند قالب ریسک کل شرکت را تغییر ‌دهند. وجود یک دیدگاه کلی نسبت بهریسک در شرکت می‌تواند کمک کننده باشد. در این جا آزمونی کوتاه در مورد اشتیاق شما نسبت به ریسک وجود دارد. تیم سرمایه‌گذاری شما، شما را با دو حالت مختلف یک پروژه روبرو ساخته است: شما هم می‌توانید 20 میلیون دلار را با سود مورد انتظار 30 میلیون دلار در سه سال سرمایه‌گذاری کنید، هم می‌توانید 40 میلیون دلار را با سود مورد انتظار 100 میلیون دلار در پنج سال (و کاهشی بیشتر در درآمدها در سال‌های اولیه) سرمایه‌گذاری کنید.}

^{در هر حالت احتمال این که پروژه با شکست مواجه شود و هیچ چیز عاید نشود یکسان است. شما کدام یک را انتخاب می‌کنید؟}

^{بیشتر گزارش‌ها در مورد اقتصادهای رفتاری نسبت به اطمینان بیش از حد هشدار می‌دهد که تعصب در رفتار انسان ممکن است سبب شود تا مدیران در احتمال موفقیت یک پروژه اغراق کنند و عیب‌های آن را به حداقل برسانند (1). مطمئنا چنین تعصباتی در بحران مالی بیشتر مورد بحث قرار می‌گیرد.} 

نروژ، نفتی اما توسعه‌یافته ؛ چرا؟!

 

 

^{ادبیات توسعه، گویای رابطه‌ای ناامیدکننده بین بسیاری از کشورهای دارای منابع طبیعی همچون نفت با وضعیت توسعه اقتصادی بوده‌ است. بدین معنی که این کشورها عموما دارای رشد اقتصادی کمتر از سایر کشورها هستند و بهره‌مندی از منابع طبیعی و صادرات آنها، اثر منفی بر شاخص‌های کلان اقتصادی داشته است. اما دیدگاه دیگری نیز وجود دارد که در بعضی از کشورها، افزایش درآمد حاصل از منابع طبیعی باعث افزایش رشد اقتصادی و درآمد سرانه شده است. کشور نروژ در این چارچوب قرار می‌گیرد. رشد اقتصادی این کشور، حتی از اکثر کشورهای توسعه‌یافته دیگر نیز بیشتر است.}

^{پرسش اصلی اینست‌ که چرا وضعیت‌های متفاوت و سرنوشت‌های گوناگون در خصوص رابطه منابع طبیعی (نفتی) با رشد اقتصادی کشورها وجود دارد؟ ریشه‌های وجه تمایز کشور نروژ با سایر کشورهای نفتی به چه عواملی بازگشت دارد؟ پاسخ به پرسش‌های مزبور را باید در چند نکته اساسی ذیل در کشور نروژ جستجو کرد:}

^{1-سابقه تاریخی منابع نفتی در نروژ}

^{منابع نفتی فلات قاره نروژ در دهه 1960 با فعالیت شرکت نفتی فیلیپس کشف و تولید نفت از سال 1971 آغاز شد. شرکت دولتی استات اویل به‌همراه سایر شرکت‌های خصوصی نقش اصلی را در بهره‌برداری از منابع نفتی داشته‌اند.}

کدام روش در کاهش خرید و فروش مواد مخدر موثرتر است؟ روش اقتصادی یا روش غیراقتصادی!

 

 

 

^{در اینجا با توجه به احتمال شناسایی یا عدم شناسایی فروشنده از سوی دولت، می‌توان ریسک فروشنده را محاسبه کرد. این ریسک به این صورت محاسبه می‌شود که فروشنده با دانستن احتمال شناسایی (P) یا عدم شناسایی (1-P) خود از سوی دولت، در دو حالت درآمد انتظاری‌اش را محاسبه می‌کند: نخست؛ در حالت فروش مواد مخدر و دوم؛ در حالت عدم فروش مواد مخدر. مثلاً اگر احتمال شناسایی فروشنده مواد مخدر از سوی دولت 30 درصد باشد، آنگاه درآمد انتظاری فروشنده در حالتی که اقدام به فروش مواد مخدر کند، عبارت است از Y-0.3F. همچنین درآمد انتظاری فروشنده در حالتی که اقدام به فروش مواد مخدر نکند، عبارت است از صفر. به تفاوت میان درآمد فرد در این دو حالت، ریسک ورود به بازی گفته می‌شود.}

^{اقتصاددانان فعال در زمینه جرم و مواد مخدر
در زمینه اقتصاد مواد مخدر، اقتصاددانانی نظیر میلتون فریدمن و همچنین دیوید فریدمن نظراتی دارند. همچنین در زمینه اقتصاد جرم نیز اقتصاددانانی مانند گری بکر اقدام به نظریه‌پردازی کرده‌اند. تحلیل‌های دیوید فریدمن مبتنی بر شاخه اقتصاد و حقوق است و تحلیل‌های گری بکر نیز مبتنی بر اقتصاد خرد است.}

ساختار تورم در اقتصاد ایران

 

^{درک مساله تورم در بلندمدت بسیار ساده است؛ در بلندمدت رشد نقدینگی باعث رشد سطح عمومی قیمت‌ها (یا تورم) می‌شود. اما درک پویایی‌های تورم در کوتاه‌مدت بسیار پیچیده و برای اقتصادهای باز که سطح بالایی از تجارت خارجی با سایر کشورهای جهان دارند این پیچیدگی‌ها شدیدتر است. در اقتصاد ایران نیز تورم در بلندمدت تنها به رشد نقدینگی بستگی دارد، ولی در کوتاه‌مدت بی‌ثباتی قیمت‌ها به عوامل دیگری از جمله انتظارات و نرخ ارز بستگی دارد. به‌طور مثال در سال‌های 1379 تا 1386، رشد نقدینگی به‌طور معنی‌داری از نرخ تورم فاصله گرفت، و برخی از اقتصاددانان این پدیده را به صورت نوعی شکست ساختاری در اقتصاد ایران تحلیل کردند. اما باید به این نکته توجه داشت که در این دوره به دلیل درآمدهای سرشار نفتی ناشی از بالا بودن قیمت نفت نرخ ارز بسیار باثبات بود. ثبات در بازار ارز متعاقباً باعث شد انتظارات مثبت نسبت به شرایط اقتصاد کلان شکل بگیرد و در کوتاه‌مدت رابطه میان تورم و رشد نقدینگی را کم‌رنگ سازد. اما عدم دسترسی به منابع ارزی به دلیل اعمال تحریم‌ها توسط کشورهای غربی باعث شد ثبات در بازار ارز تحت تاثیر قرار گیرد، و همگام با جهش نرخ ارز سطح قیمت‌ها نیز در اقتصاد افزایش یابد. ذکر این نکته لازم است که این تحولات نه‌تنها عرضه ارز را در بازار کاهش داد، بلکه کاهش تولید را نیز به همراه داشت. در سال 1391 رشد اقتصادی کشور به منفی 6.8 درصد رسید و تورم در خردادماه 1392 از مرز 40 درصد گذشت.}