همه آنهایی که مالیات برارزش افزوده می دهند/ ایرانی ها همچنان معترض

 

 

 ^{اجرای قانون مالیات برارزش افزوده در ایران با مخالفت های دو گروه مواجه شد. اصناف و بازاریان پس از اجرای این قانون دست به اعتصابات گسترده زدند و حداقل یک هفته بازارهای طلای تهران، اصفهان، تبریز و مشهد تعطیل شد. در نهایت وزارت امور اقتصادی و دارایی با عقب نشینی از اجرای این طرح ادامه کار را به دورانی محول کرد که فضا برای اجرای قانون مهیا شود. مدتی بعد مردم به معترضان اجرای این قانون بدل شدند چراکه تصور می کردند، دریافت مالیات برارزش افزوده، هزینه های ناحقی را برآنها تحمیل می کند. اما براساس گزارشی که به تازگی از سوی وزارت امور اقتصادی ودارایی منتشر شده، 160 کشور دیگر جهان نیز قانون مالیات برارزش افزوده را اجرایی کرده اند.}

^{کشورهای مجری مالیات بر ارزش افزوده برحسب منطقه}

ردیف	منطقه	تعداد کشورهای مجری مالیات بر ارزش افزوده
1	آسنان(ASEAN)	7
2	آسیا	19
3	اروپا	53
4	اقیانوسیه	7
5	آمریکای جنوبی	11
6	کارائیب، آمریکای شمالی و مرکزی	19
7	آفریقا	44
جمع	160

^{براساس گزارشی که دفتر تحقیقات و سیاست های مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه کرده مشخص شده که مالیات بر ارزش افزوده بیشترین مقبولیت را در کشورهای اروپایی دارد که مهمترین دلیل آن به سیاست هماهنگ سازی سیستم مالیاتی و بهبود جریان کالاها و خدمات تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا بر می­گردد. به طوریکه اتحادیه اروپا یکی از پیش نیازهای لازم به منظور عضویت در جامعه اروپا را پذیرش مالیات بر ارزش افزوده توسط کشور مربوط در نظر گرفته است. به علاوه، انتقال از سیستم برنامه ریزی متمرکز به سیستم متکی به مکانیزم بازار نیز لزوم تغییر سیستم مالیاتی را در کشورهای اروپایی مرکزی و شرقی ایجاب کرد.}

روایت بهمن فرمان‌آرا از اقتصاد سیاسی سینما و کسب‌وکار خانوادگی‌اش: بی‌ثباتی در اقتصاد آزارم می دهد

 

^{خلاصه برخی اظهارات بهمن فرمان آرا در ادامه آمده است:}

^{درسینمای آمریکا مشغول به کار بودم که پدرم خواست برگردم و مدیریت شرکت کارخانجات پیله را بر عهده بگیرم.}

^{با شروع کارم احساس کردم وارد یک بازی سخت و پیچیده شده‌ام.}

^{شرکت خانوادگی ما سال‌ها زیان می‌داد اما سال گذشته ماشین‌آلات جدید وارد کردیم و دو سال است که شرکت سود ده شده است.}

^{زمین کارخانه امروز میلیاردها تومان ارزش دارد اما در تمام سال‌های گذشته که کارخانه به ورطه زیان‌دهی افتاده بود، هیچ‌وقت به فکر فروش کارخانه نیفتادیم.}

^{کسی که فیلم محمد رسول‌الله را به ایران آورد و درآمد زیادی هم به دست آورد، تاجر نخود و لوبیا بود.}

^{به نظر من بعد از ابلاغ اصل44 قانون اساسی، موجودیت بنیاد فارابی زیر سوال است.}

^{من فکر می‌کنم بزرگ‌ترین مشکل سینمای ایران این است که بازار آن به درستی شکل نگرفته است.}

^{از بچگی به فیلمسازی علاقه داشتم و راه خودم را انتخاب کردم اما صنعت نساجی هم دغدغه بزرگی است که هیچ‌وقت نمی‌خواهم کنارش بگذارم.}

^{کارخانجات پیله زمانی 450 کارگر داشت امروز هم  150 خانواده سر سفره‌اش نشسته‌اند و این شرکت برای من و خانواده‌ام حکم عبادتگاه را دارد.}

^{بی‌ثباتی آزاردهنده‌ترین چیزی است که در اقتصاد ما وجود دارد.}

^{کار کردن در سینما به مراتب سخت‌تر از کار کردن در اقتصاد است  البته این هم از بدشانسی‌های من است که در دو صنعت ورشکسته سینما و نساجی کار می‌کنم.}

^{آرزو می‌کنم درهای سینماهای کشور به فیلم‌های جهانی باز شود تا تماشاچیان دوباره به سالن‌ها برگردند.}

^{سینما اول باید زیرساخت خوب داشته باشد بعد بازار آن شکل می‌گیرد و بعد فیلم خوب ساخته می‌شود. ما چسبیده‌ایم به ساخت فیلم و به زیرساخت‌ها فکر نمی‌کنیم.}

^{نگاه امنیتی و سلیقه‌ای به سینما خیلی آزارم می‌دهد.}

^{من شبیه شخصیت گنج قارون نیستم اما اگر اتفاقی به رودخانه می‌افتادم و دو جوان نجاتم می‌دادند، می‌بردم‌شان کارخانه و می‌گذاشتم‌شان پای خط تولید تا  احساس خوشبختی کنند و من هم احساس رضایت خاطر می‌کردم.} 

 

مرز تمرچین کجاست و چه اهمیتی دارد

^{پایانه مرزی تمرچین دروازه اقتصادی ایران با اقلیم کردستان عراق است. دروازه ای که می تواند باتوجه به پتانسیل های اقلیم کردستان نقش مهمی در رونق اقتصادی کشور و به خصوص استان آذربایجان غربی داشته باشد. ظرفیتی که به اعتقاد کارشناسان فعالان اقتصادی ایران به خصوص بخش خصوصی باید بیشترین استفاده را از آن بکنند. هفته گذشته اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در بازدید از مرز تمرچین در جمع خبرنگاران گفت:« بعضی از گزارشات رسیده در اویل فعالیت دولت تدبیر و امید حاکی از این بود که بعضی از روزها کامیونداران مجبور بودند که 70 روز در نوبت ورود و یا خروج از کشور باشند که خوشبختانه پس از بررسی های بعمل آمده و رفع نواقصات موجود پس از یکسال یکی از منظم ترین مرزها را در مرز تمرچین پیرانشهر شاهد هستیم که روز به روز به تعداد کامیون های صادراتی و وارداتی افزوده شده است تا جائیکه روزانه تردد کامیون به حدود 800 دستگاه ارتقاء پیدا کرده است.»}

^{مرز تمرچین پیرانشهر در سال 86 به عنوان مرز مجاز رسمی زمینی شناخته شد و تنها مرز رسمی استان با کشور عراق است. این پایانه مرزی تا شهر ارومیه مرکز استان آذربایجان غربی 160 کیلومتر و تا شهر اربیل مرکز اقلیم کردستان 140 کیلیومتر فاصله دارد همچنین فاصله نزدیکترین شهرها به این مرز، پیرانشهر در ایران و چومان در عراق است که به ترتیب در 11 و 25 کیلومتر گمرک تمرچین جای گرفته اند.}

در نظرسنجی از فعالان اقتصادی عنوان شد: بانک مرکزی با پول ملی و تولید چه کرد؟

^{عملکرد بانک مرکزی یکی از موضوعاتی است که این روزها بحث داغ محافل فعالان اقتصادی است. ارائه بخشنامه شفافیت، تثبیت نوسانات نرخ ارز از مهمترین اقدامات مثبت سیف و عدم کنترل نقدینگی ، عدم جدیت در مقابله با شرکت داری بانک ‌ها، عدم پیگیری مصرانه مطالبات معوق بانکی، عدم توجه به مدیریت و هدایت نقدینگی به سمت فعالیت ‌های تولیدی و بی‌توجهی به پیمان پولی دو جانبه مهمترین اقدامات منفی سیف تاکنون بوده است.}

^{آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد که تسهیلات پرداختی بانک‌ ها در 6 ماهه سال جاری به بخش‌های اقتصادی معادل 1463هزار میلیارد ریال بوده است که در مقایسه با دوره مشابه سال 1392 (مبلغ 1046 هزار میلیارد ریال) افزایش قابل ملاحظه‌ای به میزان 40.0 درصد داشته است و این عدد یکی از نقاط مثبت عملکرد بانک مرکزی بوده است.}

^{به نظر می رسد که مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته توسط بانک مرکزی در یک سال اخیر، بیشتر از آنکه در جهت حمایت از رشد اقتصادی در کشور و تولید ملی باشد، در جهت حمایت از بانک ‌ها و افزایش سوددهی آن‌ها بوده است، چرا که در این مدت بانک مرکزی در مقابل تخلفات بانک‌ ها، تنها به توصیه و درخواست از آن‌ها اکتفا کرده است. برخورد بانک مرکزی با بانک‌های متخلف در مواردی چون نرخ سود، معوقات بانکی، شرکت داری بانک‌ها و مسائلی از این دست بیانگر این مسئله است. خبرگزاری خبرآنلاین در خصوص عملکرد بانک مرکزی در یک سال اخیر از فعالان اقتصادی نظر سنجی انجام داده است که در ادامه می خوانید.}

چرا برخی مشاغل متصدی‌ای ندارند؟

^{حسن طایی، معاون توسعه اشتغال وزارت کار و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به همراه زهرا کریمی، عضو هیات علمی دانشگاه مازندران بررسی کردند که چرا برخی مشاغل متصدی ندارند؟}

طایی در این باره می‌گوید: نیروی کار با مهارت و جوان ما، دلش می‌خواهد یک کار امن، پربازده و کم ریسک را پیدا کند و جایی مشغول به کار شود که این ویژگی‌ها را داشته باشد، اما متاسفانه اکنون این شرایط مهیا نیست و توصیه‌ ما به نیروی کار جوان و کارجو این است که یک مقدار خواسته‌های خودشان را تعدیل کنند. کریمی هم در این مورد عنوان می‌کند: تولید در کشور ما تولید سنتی است و انگار نیازی به نیروی متخصص ندارد. به همین علت ترجیح می‌دهند در واحدها افراد با میزان تحصیل پایین را با یک مزد بسیار پایین جذب کنند که البته در کنار این، مسائل فرهنگی هم ممکن است موثر باشد.

ـ خانم دکتر، اخیرا وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده که دو میلیون شغل بدون متصدی در کشور وجود دارد و البته از نگاه اقتصاددانانی مانند دکتر مسعود نیلی هم پدیده مشاغل بدون متصدی، چند سالی است که در اقتصاد ایران ظهور کرده است. از نگاه شما، علت وقوع این چنین پدیده‌ای در بازار کار ایران چه است؟
زهرا کریمی: بازار کار ما به عنوان یک کشور صادر کننده نفت، تحت تاثیر افزایش سطح رفاه و افزایش سطح تحصیلات قرار گرفته است. ما شکل خیلی افراطی این مشکل را در کشورهای کم جمعیت و بسیار ثروتمند صادر کننده نفت می‌بینیم.

آفت‌های روزنامه‌نگاری دولتی در میزگردی با حضور سعید لیلاز، علی میرزاخانی و محمد قوچانی

چرا «اکونومیست» نداریم؟ 
 

 

 

^{دعوت کردن سه دوست برای ناهار آنقدرها سخت نیست اما قانع‌‌کردن‌شان برای گفت‌وگو سخت است. سه چهره مطرح مطبوعاتی که هرکدام در حوزه‌ای سرآمد و سرشناس هستند. سعید لیلاز که نویسنده و صاحب نظری نام‌آشنا در عرصه سیاست، اقتصاد و تاریخ است؛ محمد قوچانی با نبوغی که در خلق مطبوعات مدرن ایران دارد و علی میرزاخانی که از یک دهه پیش، رسانه قدرتمند و اثر‌گذاری همچون دنیای اقتصاد را مدیریت می‌کند. با این حال هر سه حاضر می‌شوند در تجارت فردا کنار هم بنشینند و در مورد دشواری‌های نشر مطبوعات در ایران گفت‌وگو کنند. پاسخ به این سوال که چرا در ایران نشریه‌ای به ماندگاری اکونومیست نداریم؟ آن قدرها سخت نیست اما توضیحش زمان زیادی می‌خواهد تا آنجا که میزگرد در بستری تاریخی پیش می‌رود و گاهی همراه با اختلاف‌نظر است. آنجا که سعید لیلاز می‌گوید «ماده مسیر خودش را می‌رود» و علی میرزاخانی پاسخ می‌دهد «اندیشه می‌تواند به ماده تبدیل شود» و محمد قوچانی هم می‌گوید «اندیشه می‌تواند ماده را صورت‌بندی کند».ما دو ساعت گفت‌وگو می‌کنیم و در انتها این محمد قوچانی است که با تحلیلی خوشایند، پایانی خوب برای این گفت‌وگوی خانوادگی رقم می‌زند.}

خلاصه‌ای از سخنرانی مودیلیانی در جلسه اهدای جایزه نوبل

چرخه زندگی، عقل معاش فردی و ثروت ملل 
 

 

 

^{الف- نقش عقل معاش و انقلاب کینزی
مطالعه عقل معاش فردی، پس‌انداز کل و ثروت از دیر‌باز یکی از موضوعات مورد علاقه اقتصاددانان بوده است، زیرا پس‌انداز ملی منبع اصلی عرضه سرمایه است. سرمایه‌ای که یکی از عوامل مهم تولید و تعیین‌کننده بهره‌وری نیروی کار و رشد آن در طول زمان است. به دلیل همین رابطه بین پس‌انداز و بهره‌وری سرمایه است که داشتن عقل معاش به طور سنتی به منزله یک اقدام قابل ستایش فردی محسوب می‌شود که در حوزه اجتماعی نیز منافع و فواید بسیار حاصل می‌کند. در مقابل این ایده و در خلال دوره بحران بزرگ که تاثیرات بسیار زیادی بر تئوری‌های اقتصادی گذاشت، و در تفسیر نظریه مهم کینز که در کتاب نظریه عمومی مطرح کرد، یک ایده جدید در میان اقتصاددانان شکل گرفت. بر اساس این ایده، به نقش پس‌انداز در تامین سرمایه کارا با دیده ظن و تردید نگریسته شد و به عنوان متغیری معرفی شد که اثرات مخربی بر روی اقتصاد و نیز رفاه اجتماعی خواهد داشت. این دوره از اواسط دهه 1930 آغاز شد و تا اواخر دهه 1940 یا اوایل دهه 1950 ادامه یافت. عقل معاش به عنوان یک تهدید بالقوه معرفی شد زیرا یکی از عوامل موثر بر تقاضا، یعنی مصرف، را حذف می‌کرد بدون آنکه به صورت سیستماتیک یا اتوماتیک سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. چنین پدیده‌ای ممکن است منجر به تقاضای «ناکافی» شود و در نتیجه آن تولید و اشتغال به سطحی کمتر از ظرفیت اقتصاد نزول کند. چنین پیامد منفی را می‌توان به چند عامل مختلف از جمله چسبندگی دستمزدها، ترجیحات نقدینگی، ضرایب سرمایه ثابت در تولید و سرمایه‌گذاری وابسته دانست که به جای اینکه تحت تاثیر هزینه سرمایه قرار گیرد، توسط ارواح شیطانی کنترل می‌شد.} 

نوبلیست های اقتصاد در یک دهه قبل چه کسانی بودند؟

^{از سال 1969، در سیصدمین سالگرد تاسیس بانک مرکزی سوئد، این بانک تصمیم گرفت که هر سال پژوهشگران برجسته در علم اقتصاد را معرفی و به آنها جایزه نوبل اقتصاد اعطا کند. برای نخستین بار دو اقتصاددان آلمانی و نروژی این جایزه را از آن خود کردند اما در طول سالهای اخیر اما بیشتر اقتصاددانان آمریکایی بودند که این جایزه ارزشمند را به خانه بردند. هر ساله این اقتصاددانان به واسطه نوع فعالیتها و تحقیقات خود جزو گزینه های دریافت نوبل اقتصاد قرار میگیرند. در سال جاری میلادی نوبل اقتصاد به یک اقتصاددان فرانسوی بابت بررسی نحوه نظم بخشید به فعالیت بازارها اختصاص یافت.
در اینجا لیست برخی از برندگان نوبل اقتصاد در سالهای اخیر آمده است؛}
 

اقتصاددان	ملیت	سال دریافت جایزه نوبل	موضوع تحقیقات
ژان تیلور	فرانسه	2014	بررسی نحوه نظم بخشیدن به فعالیت بازارها
فرانسیس یوجین ژن فاما لارس پیتر هانسن رابرت شیلر	آمریکا	2013	تحلیل تجربی قیمت دارایی
الوین روث لوید اس. شپلی	آمریکا	2012	تئوری تخصیص‌های پایدار و شیوه طرح بازار
توماس سارجنت کریستوفر سیمز	آمریکا	2011	بررسی در خصوص رابطه علت و معلولی بین اقتصاد و ابزارهای سیاستگذاری چون نرخ بهره و هزینه‌های دولت
پیتر دایموند دیل مورتنسن کریستوفر پیساریدس	آمریکا آمریکا انگلیس	2010	تئوری ای در این خصوص که چگونه سیاست‌های اقتصادی بر بیکاری تاثیر می گذارد
الینور اوستروم اولیور ویلیامسون	آمریکا	2009	تجزیه و تحلیل مدیریت دولتی در اقتصاد
پول کروگمن	آمریکا	2008	بررسی در این خصوص که چنانچه امریکا اقداماتی گسترده و جدی برای احیای اقتصاد و نظام بانکی خود انجام ندهد ممکن است یک دهه رشد اقتصادی به خود نبیند
لئونید هارویکز اریک ماسکین راجر مایرسون	آمریکا	2007	ارائه نظریه طرح مکانیسم و نهادهای اقتصادی
ادموند فپس	آمریکا	2006	تحقیقات در خصوص سیاست‌های کوتاه و بلند‌مدت اقتصاد کلان و کمک به فهم روابط پیچیده میان دستمزدها، بیکاری و تورم
توماس شلینگ	آمریکا	2005	نظریه بازی‌ها در بررسی برخورد و مشارکت
فین کیدلند ادوارد پرسکات	آمریکا	2004	اقتصاد کلان پویا و سازگاری زمانی سیاستهای اقتصادی
کلایو دبلیو جی گرانجر رابرت اف انگلی	انگلیس آمریکا	2003	شیوه های تحلیل مجموعه های زمانی اقتصادی با ثبات فصلی وهم گرایی کلی شایسته
دانیل کانمن ورنون ال اسمیت	آمریکا	2002	الگوسازی تجربی داده های مفید در تحقیقات علوم اقتصادی
مایکل اسپنس جورج اکرلوف جوزف استیلیتز	آمریکا	2001	تجزیه و تحلیل بازارهای‌ با اطلاعات نامتقارن

 

 

اقتصاد‌د‌انی با رفتار علمی حرفه‌ای

<sup>جواد‌ صالحی اصفهانی / استاد‌ د‌انشگاه ویرجینیاتک : 

آقای پسران همیشه برای من نقش یک الگو را د‌اشت و سالی که د‌ر کنکور قبول شد‌ه بود‌م و می‌خواستم به د‌انشکد‌ه فنی بروم، از قبول بورس بانک مرکزی برای تحصیل د‌ر رشته اقتصاد‌ اکراه د‌اشتم. یاد‌م می‌آید‌ مامور آموزش بانک مرکزی، آقای پسران را به عنوان فرد‌ی که با استفاد‌ه از همین بورس، برای تحصیلات عالی از کشور خارج شد‌، مثال زد‌. که البته این کار او باعث شد‌ من هم قد‌م د‌ر همان راه بگذارم. چه همان زمان و چه زمانی که د‌کترایم را گرفتم، آقای پسران را می‌شناختم و از رفتار علمی او خیلی‌خیلی د‌رس می‌گرفتم. همچنین شانس این را نیز د‌اشتم که زمانی که آقای پسران ریاست اد‌اره تحقیقات اقتصاد‌ی بانک مرکزی را بر عهد‌ه د‌اشت و من بر روی تزم تحقیق می‌کرد‌م، حد‌ود‌ چند‌ ماه د‌ر آنجا کار کنم. آن موقع آقای پسران گفت «بیا اینجا میزت را بچین و مشغول به کار شو». من گفتم این کاری که می‌خواهم انجام د‌هم راجع به جمعیت و اقتصاد‌ است و به کار بانک مربوط نمی‌شود‌. آقای پسران گفت اشکالی ند‌ارد‌ و این روحیه علمی شما مهم است. او گفت شما اگر اقتصاد‌د‌ان هستید‌، بانک مرکزی جای شماست. این سخنان آقای پسران- به‌خصوص که من د‌انشجوی بانک مرکزی هم بود‌م- خیلی روی من اثر گذاشت.</sup>

استاد اقتصاد دانشگاه بولونیا مطرح کرد؛ تجارت‌ آزاد سد راه جنگ

 

هرقدر رابطه تجاری و مراودات بازرگانی میان دو کشور بیشتر باشد، به همان میزان نیز احتمال بروز درگیری و اختلاف کمتر می‌شود چراکه یکی از ارکان اصلی هر تجارتی امنیت بازار‌ها و عدم ریسک است و با مروری بر میزان سهم کشورها از تجارت جهانی به این نکته پی خواهیم برد. ازسوی دیگر با نگاهی به اقتصاد ایران در می‌یابیم که با وجود دارا بودن موقعیت جغرافیایی خاص همچنین مزیت‌های رقابتی، سهم ما از این خوان گسترده بسیار ناچیز است. پرسش این است؛ چه چیزی راه تجارت آزاد در ایران را مسدود کرده است؟ چرا ایران نتوانسته مانند ترکیه و مالزی سهم زیادی از این بازار داشته باشد. این‌گونه مسایل و پرسش‌هایی از این قبیل محور گفت‌وگو با دکتر علیرضا نقوی است.

علیرضا نقوی در حال حاضر دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه بولونیا در ایتالیا و استاد مهمان در دانشگاه جان هاپکینز است. وی همچنین مشاور در سازمان جهانی‌ مالکیت فکری (ویپو) بوده است. نقوی در سال ۲۰۰۰ مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه کنستانز (آلمان) و دکترای اقتصاد خود را در سال۲۰۰۴ از دانشگاه دوبلین (ایرلند) دریافت کرده است. او در سال‌های ۲۰۰۳-۲۰۰۵ در دانشگاه اقتصاد پاریس (فرانسه) فوق دکترای خود را در مرکز پژوهش‌های سیاست‌گذاری‌های اقتصادی گذرانده است. وی در دانشگاه‌های زیادی ازجمله دانشگاه اقتصاد برگن (نروژ)، دانشگاه کوب (ژاپن)، دانشگاه نیو ساوت ولز (استرالیا)، دانشگاه لیل (فرانسه) و دانشگاه سینیکا (تایوان) پژوهشگر مهمان بوده است. وی در مجلات و نشریات علمی‌ بین‌المللی مقاله‌های زیادی چاپ کرده است. زمینه‌های پژوهشی او شامل تجارت بین‌الملل و مهاجرت، نوآوری و حقوق مالکیت معنوی و اقتصاد سیاسی و توسعه است. او همچنین در سال‌های ۲۰۰۹-۲۰۱۲ یک پروژه بزرگ پژوهش در کمیسیون اروپا در رابطه با جهانی‌ شدن شبکه‌های نوآوری را مدیریت کرده است که شامل ۷ کشور اروپایی‌ و چهار کشور نو ظهور بود.

تاجگردون: اقتصاد ایران نشان داده هم با نفت هفت دلاری کار می‌کند هم نفت 120 دلاری

^{غلامرضا تاجگردون یکی از «بودجه‌ای‌ترین» نمایندگان مجلس است و اگر دو سال طول کشید تا به ریاست کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نهم برسد، احتمالاً به دلیل صبغه سیاسی اصلاح‌طلب‌اش بود که در مجلس اصولگرا چندان مورد استقبال نیست. او از قضا نماینده یکی از قطب‌های نفتی ایران یعنی گچساران است و حتی اگر سال‌ها در سازمان برنامه ‌و بودجه سابق با بودجه‌های نفتی کلنجار نرفته بود، با صنعت نفت ایران آشنایی نزدیک و محلی داشت. با این حال، سابقه طولانی ریاست سازمان‌های برنامه ‌و بودجه استانی و معاونت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در دوران ریاست‌جمهوری سیدمحمد خاتمی او را به یکی از مناسب‌ترین گزینه‌ها برای گفت‌وگو درباره اوضاع و احوال این روزهای بودجه نفتی ایران تبدیل کرده است. در این مصاحبه از تاجگردون درباره قیمت ایده‌آل نفت برای اقتصاد ایران پرسیدیم و سناریوهای درآمد نفت در صورت کاهش یا افزایش تحریم‌های بین‌المللی را بررسی کردیم. هرچند او معتقد است «اقتصاد ایران در 20، 30 سال اخیر نشان داده هم با نفت هفت، هشت‌دلاری کار می‌کند و هم با نفت 120‌دلاری و بهره‌وری آن نیز تغییر چندانی ندارد.» با رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره قیمت‌گذاری 100‌دلاری نفت در بودجه 93 و دلیل عملی نشدن این پیش‌بینی و همچنین راه‌های جلوگیری از کسری بودجه در شرایط کاهش قیمت نفت نیز گفت‌وگو کردیم. جایی که به نظر می‌رسد تاجگردون با مقامات دولتی همچون وزیر اقتصاد اختلاف‌نظر دارد و تامین کسری بودجه از محل صندوق توسعه ملی را به دور از مصلحت ملی می‌داند.}

کالاهای ایرانی به چند کشور صادر می‌شود؟

^{آمارهای گمرک از تجارت ایران در 7 ماه نخست سال جاری نشان می دهد که هم بازارهای صادراتی ایران در حال گسترده تر شدن است و هم کشورهایی که مبدا واردات هستند تعدادشان افزایش یافته است.}

^{در 7 ماه ایران به 156 کشور صادرات داشته است تا سطح روابط تجاری کشور به اندازه 158 کشور گسترده شده باشد.}

^{افزایش تعداد بازارهای هدف، این امکان را به صادرکنندگان می دهد که درصورت بهبود شریط تولید صادراتی، به افزایش پایگاه های خود در این کشورها بپردازند و در گام بعدی سطح تجارت خود را با شرکا افزایش دهند.}

^{در حال حاضر با وجود تعدد کشورهای مقصد برای کالاهای ایران اما سهم عموم این کشورها از صادرات ایران بسیار اندک است.}

^{طبق آمارهای گمرک در 7 ماه نخست امسال چین، عراق، امارات، افغانستان و هند 5 خریدار اصلی کالاهای ایرانی بوده‌اند که سهم آن ها از کل صادرات 68.73 درصد بوده است. با این حساب درآمد اصلی صادرات کالای ایران از 5 کشور به دست می آید و 152 کشور دیگر مجموعا سهم 31.27 درصدی در صادرات ایران دارند.}

^{با این وجود تنها میزان صادرات به امارات در میان این 5 کشور با افزایش مواجه شده است و 4 کشور دیگر نسبت به مدت مشابه سال گذشته خرید کمتری از ایران داشته‌اند. این موضوع که صادرات ایران با افزایش 19 درصدی مواجه شده است، نشان دهنده گسترش بازارهای ایران در سایر کشورها است که نشانه خوبی محسوب می شود.}

رییس مرکز تحقیقات علمی کشور: دانشگاه‌های ایران صرفه اقتصادی ندارند

به اعتقاد محمد ابویی اردکان، رییس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، ظرفیت خالی دانشگاه‌ها اساسا مشکل اقتصادی دانشگاه‌های امروز ایران نیست؛ مشکل اصلی کنترل مرکزی دولت بر این نهادهاست که امکان اقتصادی عمل کردن را از آنها می‌گیرد. به اعتقاد ابویی که دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران است، اگر رقابت در بازار دانشگاه‌های ایران وجود داشت، کشور ما که بهشت دانشگاه‌های معتبر جهان برای سرمایه‌گذاری است، پر می‌شد از دانشگاه‌هایی که هم محصولات باکیفیتی دارند و هم به نهادهایی سودده بدل می‌شدند.

میزان صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها در سال تحصیلی جاری نسبت به سال پیش 15درصد افزایش یافته؛ نشانه‌یی از تغییرات جمعیتی ایران که حالا وضعیت اقتصادی دانشگاه‌ها را دچار بحران کرده است. در ادامه همین روند، می‌توان هم آینده‌یی تیره را برای دانشگاه‌ها تصور کرد و هم چشم‌اندازی موفق‌تر. به نظر شما کدامیک محتمل‌تر است؟

اگر شرایط اقتصادی موجود دانشگاه‌ها را از زاویه دید رشد طبیعی ببینیم، منطقی به نظر می‌رسد در کشوری که تقاضا برای آموزش عالی در بازار آن وجود دارد، عرضه هم افزایش یابد؛ یعنی کشور برای پاسخ به تقاضایی که زمانی وجود داشته از مسیر مشخصی حرکت کرده است. از حدود 20سال پیش فشار زیادی روی دانشگاه‌ها حس شد و در نتیجه آن، طی 10سال به سرعت بر ظرفیت دانشگاه‌ها اضافه شد؛ اما از 4-3سال پیش، این ظرفیت به صورت مازاد عرضه، در حال نمایان شدن است که رویدادی طبیعی در هر سیستم اقتصادی است. اما آنچه از این پس شاهد خواهیم بود ورود دانشگاه‌های کشور به عرصه رقابت است که در نتیجه آن دانشگاه‌های بی‌کیفیت از چرخه بازار آموزش کشور حذف می‌شوند چرا که از نظر اقتصادی رقابت‌پذیر نخواهند بود.

بهترین دانشگاه های جهان برای اقتصاد

<sup>آیا میدانید که رشته اقتصاد، رشته محبوبی میان ثروتمندترین افراد جهانست و تعداد زیادی از ملیاردرهای جهان، دانش آموخته و فارغ این رشته هستند؟ ازین لحاظ این رشته یکی از محبوبترین رشته های تحصیلی در جهانست و ارزش والایی در میان سایر رشته های تحصیلی در دانشگاههای برتر جهان دارد. 
در رده بندی جدید بهترین دانشگاه های جهان که از سوی سازمان «Quacquarelli Symonds» نشر شده، برترین دانشکده های اقتصاد را نیز رده بندی نموده است.
برای آماده ساختن این فهرست، سازمان «کواک کوارلی سایمندز» پرسشنامه‌ی را از استادان، دانشجویان و دانشگاهیان سرتاسر جهان پرسیده تا بهترین جا برای تدریس و تحصیل در رشته های مختلفی از جمله اقتصاد را شناسایی نمایند.

فهرست ذیل، 30 دانشگاه برتر جهان در رشته اقتصاد را نشان میدهد.
1- دانشگاه هارورد - Harvard University - امریکا
2- دانشگاه فناوری ماساچوستس - Massachusetts Institute of Technology - امریکا
3- دانشگاه اقتصاد و علوم سیاسی لندن - London School of Economics and Political Science - بریتانیا
4- دانشگاه ستنفورد - Stanford University - امریکا
5- دانشگاه کالیفورنیا - University of California, Berkeley - امریکا
6- دانشگاه شیکاگو - University of Chicago - امریکا
7- دانشگاه پرنستون - Princeton University - امریکا
8- دانشگاه یلی - Yale University - امریکا
9- دانشگاه پنسلوانیا - University of Pennsylvania - امریکا
10- دانشگاه کمبرج - University of Cambridge - بریتانیا
11- دانشگاه کلمبیا - Columbia University - - امریکا
12- دانشگاه آکسفورد - University of Oxford - بریتانیا
13- دانشگاه نیویارک - New York University - امریکا
14- دانشگاه کلیفورنیا لاس آنجلس - University of California, Los Angeles - امریکا
15- دانشگاه نارت وست - Northwestern University - امریکا
16- دانشگاه ملی سنگاپور - National University of Singapore - سنگاپور
17- دانشگاه کالج لندن - University College London - بریتانیا
18- دانشگاه ملی آسترالیا - The Australian National University - آسترالیا
19- دانشگاه توکیو - University of Tokyo - ژاپن
20- دانشگاه بوکونی - Università Bocconi - ایتالیا
21- دانشگاه ورویک - University of Warwick - بریتانیا
22- دانشگاه کورنیل - Cornell University - - امریکا
23- دانشگاه ملبورن - The University of Melbourne - آسترالیا
24- دانشگاه موناش - Monash University - آسترالیا
25- دانشگاه دیوک - Duke University - - امریکا
26- دانشگاه مشیگن، آن آربور - University of Michigan, Ann Arbor - امریکا
27- دانشگاه تورنتو - University of Toronto - کانادا
28- دانشگاه هانگ کانگ - The University of Hong Kong - هنگ کنگ
29- دانشگاه کلیفورنیا، سان دیاگو - University of California, San Diego - امریکا
30- دانشگاه علوم و فناری</sup> هنگ کنگ^{- The Hong Kong University of Science and Technology} 
 

سعید لیلاز: بود و نبود سازمان برنامه در اقتصاد ایران بی اهمیت است

^{پس از انحلال این سازمان و تبدیل آن به دو معاونت در دولت محمد احمدی نژاد، دولت تدبیر و امید احیا سازمان را یکی از اولویت های مهم خودش اعلام کرده بود. این در حالی است که در ابتدای ترین روزهای حضور دولت حسن روحانی، زمزمه​های احیاء این سازمان به گوش می​رسید و در نهایت در 19 آبان 1393 با دستور رئیس جمهور و تصویب هیات وزیران با ادغام دو معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی و توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور احیا شد. سعید لیلاز، تحلیل گر اقتصادی بر این باور است که بود و نبود سازمان مدیریت و برنامه ریزی تفاوت چشمگیر و روشنی در سمت و سوی دولت و عملکرد کمی و کیفی اقتصاد کشور نسبت به سایر کشورهای دیگر ندارد. گفت وگوی لیلاز در خصوص جزئیات احیا سازمان برنامه با خبرگزاری خبرآنلاین را در ادامه می خوانید.}

^{احیا سازمان مدیریت و برنامه ریزی چه تاثیری بر روند حرکتی اقتصاد کشور می​گذارد؟}

^{تجربه اقتصاد و مدیریت اقتصاد ایران در 70 سالی که از تاسیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی و دوره​های کوتاه مدت انحلال این سازمان نشان می​دهد که بود و نبود سازمان مدیریت تفاوت چشمگیر و روشنی در سمت و سوی دولت و عملکرد کمی و کیفی اقتصاد کشور نسبت به سایر کشورهای دیگر ندارد. همانطور که تاریخ نشان می​دهد این سازمان بارها منحل شده است و برای چندمین بار است که منحل و بعد از گذر زمان دوباره احیا می شود.}

^{از سوی دیگر آمارها نشان می دهند که در پایان این 70 سال متوسط رشد اقتصاد ایران با متوسط رشدی که مثلا در ترکیه اتفاق افتاده تفاوت چندانی نکرده است با این تفاوت که کشور ما دارای ذخایر بی شمار نفتی است و ترکیه از این ذخایر بی نصیب است. بنابراین از دیدگاه من شرایط اقتصادی کشور حتی با وجود چنین سازمانی تغییر محسوسی نخواهد کرد و خیلی هم با کشورهای دیگر متفاوت عمل نخواهیم کرد و متوسط رشد اقتصادی کشور معادل آن چیزی بوده که در تمام دنیا به وقوع پیوسته است و شاهد رشد عجیب و غریبی نبوده ایم.}

بهترین و بدترین کشورهای دنیا برای آغاز فعالیت اقتصادی

^{گزارش سهولت انجام کار 2015 برای دوازدهمین سال متوالی در روز بیست و نهم ماه اکتبر سال 2014 میلادی توسط بانک جهانی منتشر شد. در این گزارش وضعیت قانونی کشورهای مختلف که می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای سطح فعالیت‌های بازرگانی در این کشورها باشد و محدودیت‌های موجود در مسیر توسعه فعالیت‌های کسب و کار مورد مطالعه و ارزیابی قرار می‌گیرد. گزارش سهولت انجام کار قوانینی را که روی 11 حوزه مختلف عمر فعالیت اقتصادی اثر می‌گذارد مورد ارزیابی قرار می‌دهد. این حوزه‌ها عبارتند از: آغاز فعالیت کسب و کار، دریافت مجوزهای ساختمانی، دریافت انرژی الکتریسیته برای فعالیت اقتصادی، ثبت مالکیت و دریافت اعتبارات در کنار حمایت از سرمایه‌گذاران خرد در بازار، پرداخت مالیات، تجارت برون‌مرزی، اجرای قراردادها و پرداخت بدهی‌ها و خروج از ورشکستگی.
حوزه دیگری را که در گزارش سال جاری به مجموعه فاکتورهای ارزیابی‌شده این گزارش اضافه شده است می‌توان بررسی قوانین بازار کار دانست که در رده‌بندی سال جاری جایگاهی ندارد و تنها این مطالعه برای ارزیابی وضعیت بازار کار در کشورهای مختلف انجام شده است، نه اینکه از نتایج این مطالعه در ارزیابی شاخص سهولت کسب و کار استفاده شود.}

بررسی نشانه‌های بحران اعتباری در بازارهای مالی ایران در میزگردی با حضور علی رحمانی و پویا ناظران

^{ورطه سقوط بانک‌ها} 
 

 

^{علی رحمانی و پویا ناظران درباره نشانه‌های بحران اعتباری در ایران بحث کردند/ عکس: سعید عامری}

 

^{تورم، بیکاری و رکود در بازارهای مالی از جمله معضلاتی هستند که در این سال‌ها به کرات در اقتصاد ایران شنیده‌ایم. اما چیزی که از آن کمتر یاد شده، پدیده بحران اعتباری است. اگرچه این بحران در اقتصاد جهانی در پی انفجار حباب در بازار مسکن آمریکا نمایان شد اما به شکل دیگری شواهد بحران اعتباری را می‌توان در اقتصاد ایران دید. نمونه بارز آن کاهش میزان نقدینگی در نظام بانکی و اعتباری است که در سال‌های اخیر گریبانگیر اقتصادمان شده است. به این بهانه تجارت فردا نشانه‌های بروز بحران اعتباری را در بازارهای مالی ایران با نگاهی به تجربه جهانی در بحران‌های اقتصادی آمریکا در میزگردی با حضور علی رحمانی عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا و مدیرعامل سابق شرکت بورس تهران و پویا ناظران دکترای اقتصاد با گرایش اقتصاد مالی و اقتصاد‌سنجی به بحث و بررسی گذاشت. در این میزگرد بحران اعتباری به مانور زلزله شبیه‌سازی شد که سه مرحله قبل، حین و پس از حادثه مورد بررسی قرار گرفت. به طوری که علی رحمانی بارها خطر نادیده گرفتن بحران اعتباری را هشدار داد و پویا ناظران نیز که تجربه کاری در زمینه اعتبار‌سنجی احتمالی در موسسه مودیز را دارد، تصویر تاریکی را از فضای بانکی کشور ترسیم کرد.}

کنفرانس بین‌المللی اقتصاد ایران و شرایط امروز اقتصاد در گفت‌وگو با محمدهاشم پسران

^{به آینده علم اقتصاد در ایران خوش‌بینم} 

 

 

 

 ^{سومین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد ایران که اوایل آبان ماه با تلاش انجمن بین‌المللی اقتصاد ایران (IIEA) برگزار شد، محلی شد برای گردهم آمدن تعدادی از سرشناس‌ترین اقتصاددانان ایرانی؛ به ویژه آن دسته از پژوهشگران اقتصادی ایرانی که در آمریکا مشغول فعالیت هستند. محمدهاشم پسران که هم‌اکنون ریاست انجمن را بر عهده دارد و به نوعی متولی این کنفرانس محسوب می‌شود، حضور پررنگ اقتصاددانان و پژوهشگران جوان در کنار اقتصاددانان و استادان مجرب را مایه امیدواری به آینده علم اقتصاد در ایران می‌شمارد. پروفسور پسران که این روزها مشغول تدریس در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی است در گریزی به مسائل روز اقتصاد ایران، تاکید دارد که تورم در اقتصاد ایران ساختاری است و تلاش برای کاهش تورم مانعی برای خروج از رکود اقتصادی محسوب نمی‌شود. او مهم‌ترین گفته‌هایش را به قانون جدید عزل و نصب رئیس‌کل بانک مرکزی اختصاص می‌دهد و اظهار می‌کند که شرایط عزل رئیس‌کل بانک مرکزی بسیار مهم‌تر از انتصاب اوست. پسران با ارائه پیشنهاد افزایش طول دوره تصدی ریاست بانک مرکزی به هفت سال می‌گوید هیچ‌کس نباید حق عزل رئیس‌کل را داشته باشد مگر قوه قضائیه آن هم تنها به دلیل تخلفات مالی احتمالی و نه سیاست‌های پولی. این اقتصاددان سرشناس ایرانی با معمول خواندن انتخاب رئیس‌کل توسط وزیر اقتصاد، با اختیار عزل او توسط رئیس‌جمهور مخالف است و از تجربه عزل دو رئیس‌کل در دوره دولت نهم و دهم به عنوان دلیل یاد می‌کند.}

گفت‌وگو با کیم اندرسون اقتصاددان سرشناس اقتصاد کشاورزی

مزیتِ مزیت نسبی 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{کیم اندرسون، استاد دانشگاه آدلاید استرالیا، هم‌اینک بر اساس آخرین رتبه‌بندی وب‌سایت IDEAS، نخستین اقتصاددان جهان در زمینه اقتصاد کشاورزی محسوب می‌شود. من (احسان برین) با کمک مشاور علمی هفته‌نامه «تجارت فردا» (دکتر پویا جبل‌عاملی) سوالاتی آکادمیک و کاربردی در حوزه اقتصاد کشاورزی آماده کردیم و نظرات علمی و کارشناسی این اقتصاددان برجسته را جویا شدیم. اندرسون معتقد است در تجارت باید به سمت تولید و صادرات مزیت‌های نسبی رفت و اگر در تولید کالایی مزیت نسبی وجود ندارد، به صرفه‌تر است که آن را وارد کنیم. او در این گفت‌وگو اشاره کرد که مزیت نسبی ایران در تولید میوه‌جات است و بهتر است به جای آنکه در فکر خودکفایی گندم باشد، آن را از خارج وارد و در عوض منابع خود را صرف تولید و صادرات میوه کند. شرح کامل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانیم.}

طفره رفتن برخی خودروسازان از خدمات گارانتی

^{خودروسازان این روزها در حالی از برنامه‌ریزی برای افزایش مدت گارانتی خودروها خبر می‌دهند که برخی نمایندگی‌های مجاز این شرکت‌ها از پذیرش خودروهای دارای گارانتی طفره می‌روند.}

^{ارائه خدمات پس از فروش به خریداران خودرو از مهمترین وظایف خودروسازان به شمار می‌رود، اما با وجود برنامه‌هایی که همواره در جهت بهبود ارائه این خدمات مطرح شده است، برخی نمایندگی‌های شرکت‌های خودروساز از پذیرش خودروهای دارای گارانتی و ارائه خدمات به آنها طفره می‌روند.}

^{به این ترتیب صاحبان خودروهای صفر و یا در حد صفر بابت استفاده از خدمات پس از فروش شرکت‌های خودروساز با مشکل روبرو هستند. رانا از جمله خودروهایی است که به عنوان یک خودروی ملی، این روزها با کم‌میلی نمایندگی‌ها مواجه است و چندان پذیرش نمی‌شود.}

^{حال که حدود سه سال از عرضه رانا به بازار گذشته است، در این گزارش علاوه بر نگاهی به مشکل خریداران رانا در مراجعه به نمایندگی‌های خدمات پس از فروش، به برخی معایب و مزایای این خودرو می‌پردازیم.}