اقتصاد‌د‌انی با رفتار علمی حرفه‌ای

<sup>جواد‌ صالحی اصفهانی / استاد‌ د‌انشگاه ویرجینیاتک : 

آقای پسران همیشه برای من نقش یک الگو را د‌اشت و سالی که د‌ر کنکور قبول شد‌ه بود‌م و می‌خواستم به د‌انشکد‌ه فنی بروم، از قبول بورس بانک مرکزی برای تحصیل د‌ر رشته اقتصاد‌ اکراه د‌اشتم. یاد‌م می‌آید‌ مامور آموزش بانک مرکزی، آقای پسران را به عنوان فرد‌ی که با استفاد‌ه از همین بورس، برای تحصیلات عالی از کشور خارج شد‌، مثال زد‌. که البته این کار او باعث شد‌ من هم قد‌م د‌ر همان راه بگذارم. چه همان زمان و چه زمانی که د‌کترایم را گرفتم، آقای پسران را می‌شناختم و از رفتار علمی او خیلی‌خیلی د‌رس می‌گرفتم. همچنین شانس این را نیز د‌اشتم که زمانی که آقای پسران ریاست اد‌اره تحقیقات اقتصاد‌ی بانک مرکزی را بر عهد‌ه د‌اشت و من بر روی تزم تحقیق می‌کرد‌م، حد‌ود‌ چند‌ ماه د‌ر آنجا کار کنم. آن موقع آقای پسران گفت «بیا اینجا میزت را بچین و مشغول به کار شو». من گفتم این کاری که می‌خواهم انجام د‌هم راجع به جمعیت و اقتصاد‌ است و به کار بانک مربوط نمی‌شود‌. آقای پسران گفت اشکالی ند‌ارد‌ و این روحیه علمی شما مهم است. او گفت شما اگر اقتصاد‌د‌ان هستید‌، بانک مرکزی جای شماست. این سخنان آقای پسران- به‌خصوص که من د‌انشجوی بانک مرکزی هم بود‌م- خیلی روی من اثر گذاشت.</sup>

کارشناسان نظر می دهند: سازمان برنامه به چه کار اقتصاد ایران می آید؟

^{سازمان مدیریت و برنامه ریزی، همواره نهادی به شمار می آمده که با رشد درآمدهای ارزی کشور به حاشیه کشیده شده و اکنون قرار است پس از احیای مجدد بار دیگر وظایفش را اجرایی کند. برای بررسی بهتر وظایف این سازمان و همچنین فرد مورد نظر برای ریاست این سازمان در دوره جدید خبرگزاری خبرآنلاین با فعالان بخش خصوصی،گفتگو کرده و از آنها در خصوص ویژگی های رئیس آینده این سازمان سوالاتی را مطرح کرده است.}

^{سازمان رئیس مقتدر می خواهد}

^{محمد مهدی راسخ/  رئیس کمیسیون امور اجتماعی و تشکل ها اتاق بازرگانی}

^{از دیدگاه من ریاست سازمان برنامه باید به کسی داده شود که اولا از نظر تحصیلات سابقه درخشانی داشته باشد و در رشته اقتصاد یا برنامه ریزی به خصوص در اقتصاد تحصیلات آکادمیک داشته باشد. نکته دوم اینکه از تجربه کافی برخوردار باشد و حداقل 25 سال سابقه کار در مسائل مختلف کشور داشته باشد. از سوی دیگر این فرد باید اشراف کاملی به برنامه ریزی های کلان در کشور و سازمان دهی کارآمد داشته باشد. رئیس منتخب قاعدتا باید شخصیتی در حد معاون و وزیر کشور داشته باشد. به صراحت عنوان می کنم که آقای نیلی می توانند گزینه مناسبی برای ریاست سازمان برنامه باشند زیرا ایشان هم تحصیلات خوبی در زمینه اقتصاد دارند و هم تجربه بسیار درخشانی در سازمان برنامه و بودجه داشته اند و از دیدگاه من فردی شایسته برای به کرسی نشستن در این سمت به حساب می آیند.}

تحلیل یک اقتصاددان از تاثیر کاهش قیمت نفت بر بودجه کشور

^{مهدی تقوی، تحلیلگر اقتصادی و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی بر این باور است که کاهش قیمت نفت تاثیر بسیار جدی بر اقتصاد و البته بودجه کشور خواهد گذاشت.}

 

^{بهای طلای سیاه در حالی این روزها در حدود 79 دلار است که تا پیش از این گفته می شد نفت شیل آمریکا توانایی تولید نفت با قیمت زیر 80 دلار را نخواهد داشت. این در شرایطی است که عرضه نفت شیل به بازارهای جهانی طی ماه های اخیر به عنوان یکی از دلایل اصلی افول قیمت نفت عنوان شده است. قیمت نفت در آخرین روز کاری هفته در بازارهای جهانی تا 78.21 دلار پایین آمده بود تا به پایین ترین میزان خود در 4 سال گذشته رسیده باشد. بر اساس پیش بینی برخی نهادهای بین المللی جامعه جهانی در آینده نزدیک دیگر شاهد افزایش قیمت این حامل انرژی نخواهیم بود. از سوی دیگرآژانس بین‌المللی انرژی طی گزارش ماهیانه خود پیش بینی کرد، قیمت جهانی نفت در سال 2015 با کاهش بیشتری همراه خواهد بود.}

^{در این میان کاهش دنباله دار قیمت نفت نگرانی کشورهای صادرکننده طلای سیاه را افزایش داده است. بودجه های وابسته به نفت در این شرایط با دشواری هایی همراه خواهند شد که قطعا اقتصاد این کشورها را تحت تاثیر قرار خواهد داد. اوپک آستانه تحمل کشورهای وابسته به نفت را مرز 100 دلار برای قیمت نفت اعلام کرده بود اما طی هفته های اخیر این مرز شکسته شده و حدود 20 دلار نیز کمتر از آستانه تحمل بودجه های نفتی قرار گرفته است.}

گفت‌وگو با کیم اندرسون اقتصاددان سرشناس اقتصاد کشاورزی

مزیتِ مزیت نسبی 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{کیم اندرسون، استاد دانشگاه آدلاید استرالیا، هم‌اینک بر اساس آخرین رتبه‌بندی وب‌سایت IDEAS، نخستین اقتصاددان جهان در زمینه اقتصاد کشاورزی محسوب می‌شود. من (احسان برین) با کمک مشاور علمی هفته‌نامه «تجارت فردا» (دکتر پویا جبل‌عاملی) سوالاتی آکادمیک و کاربردی در حوزه اقتصاد کشاورزی آماده کردیم و نظرات علمی و کارشناسی این اقتصاددان برجسته را جویا شدیم. اندرسون معتقد است در تجارت باید به سمت تولید و صادرات مزیت‌های نسبی رفت و اگر در تولید کالایی مزیت نسبی وجود ندارد، به صرفه‌تر است که آن را وارد کنیم. او در این گفت‌وگو اشاره کرد که مزیت نسبی ایران در تولید میوه‌جات است و بهتر است به جای آنکه در فکر خودکفایی گندم باشد، آن را از خارج وارد و در عوض منابع خود را صرف تولید و صادرات میوه کند. شرح کامل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانیم.}

مروری بر زندگی و فعالیت‌های علمی ؛ آلبرت هیرشمن

آرمان‌شهر اقتصاد 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{آلبرت اوت هیرشمن در روز 7 آوریل سال 1915 میلادی در برلین آلمان متولد شد. او یکی از اقتصاددانان بسیار اثر‌گذار و نویسنده تعداد زیادی کتاب در زمینه اقتصاد سیاسی و ایدئولوژی‌های این علم در دنیاست که تالیفاتش بارها تجدید چاپ شده است و نظراتش در مقالات علمی مختلفی مورد استناد قرار گرفته است. اولین و مهم‌ترین حوزه کاری او در علم اقتصاد را می‌توان اقتصاد توسعه دانست. او تاکید اصلی‌اش را در مطالعات حوزه اقتصاد توسعه روی رشد نابرابر اقتصادی گذاشت و بیان کرد به دلیل کمبود تصمیم‌گیران قدرتمند و عالم اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و ناتوانی تصمیم‌گیران اقتصادی در ایجاد انگیزه کار و فعالیت اقتصادی و به‌کارگیری بهینه از منابع طبیعی و منابع انرژی، امکان رشد بهینه اقتصادی با حداکثر توان در این کشورها وجود ندارد. پیشنهاد او برای تغییر این وضعیت ایجاد صنایع بزرگ در کشوری در حال توسعه بود که محصولات تولیدی آنها با صنایع و بنگاه‌های مختلف در ارتباط باشد و در واقع یا ماده اولیه واحدهای صنعتی زیادی را تامین کند یا برای ساخت آن ماده اولیه با واحدهای صنعتی مختلفی مبادله کالا و پول داشته باشد.}  

جدال بزرگ

طرفداران نظام بازار آزاد و طرفداران نظام مبتنی بر برنامه‌ریزی متمرکز چه دیدگاهی نسبت به آزادی اقتصادی دارند

 

^{همان‌گونه که هرگاه سخن از عدالت به میان می‌آید، این اقتصاددانان سوسیالیست هستند که ادعای طرفداری از آن را مطرح می‌کنند، هرگاه سخن از آزادی به میان می‌آید نیز، این اقتصاددانان معتقد به بازار آزاد هستند که ادعای طرفداری از آن را مطرح می‌کنند. در رابطه با مقوله‌های عدالت و آزادی، درست است که طرفداران هر دو این رویکردها به ابراز عقیده در مورد واژه‌های یکسانی می‌پردازند، ولی به قول مثل رایج، میان ماه سوسیالیست‌ها تا ماه بازار آزادی‌ها، تفاوت از زمین تا آسمان است!آزادی اقتصادی را در اندیشه اقتصاددانان معتقد به بازار آزاد، می‌توان به معنای رهایی از چنگال محدودیت‌های دولتی -که بر گلوی فعالیت‌های اقتصادی فشرده می‌شود- دانست. یعنی هر چه دخالت دولت در مکانیسم بازار کاهش پیدا کند و شرایط برای رقابت کارگزاران اقتصادی در فضایی که مالکیت خصوصی‌شان به رسمیت شناخته می‌شود، بهبود یابد، آزادی اقتصادی نیز بیشتر محقق می‌شود.در عین حال، آزادی اقتصادی را در اندیشه اقتصاددانان سوسیالیست، می‌توان به معنای رهایی از چنگال سرمایه‌داران -که کارگران را استثمار می‌کنند- دانست. یعنی هرچه قدرت سرمایه‌داران محدودتر شود و به مالکیت اشتراکی احترام بیشتری گذاشته شود، آزادی اقتصادی بیشتر محقق شده است.با فرض اینکه اقتصاددان نهادگرایی همچون جان کنث گالبرایث در زمره سوسیالیست‌ها جای می‌گیرد و به نوعی آرا و عقاید او بازتاب‌دهنده آرا و عقاید سوسیالیست‌هاست و با فرض اینکه میلتون فریدمن نماینده تمامی اقتصاددانان آزادیخواهی‌ همچون هایک، میزس، روتبارد و... است، در ادامه به بررسی دیدگاه‌های این دو اقتصاددان علیه یکدیگر پرداخته می‌شود.}

اقتصاد در زندگی واقعی: چرا اقتصاددانان، ورزش را دوست دارند؟

^{چه چیزی تعیین می‌کند که کدام تیم در مسابقات ویمبلدون برنده شود؟ آیا تیم‌های فوتبال، در یک چهارم نهایی تصمیمات درستی می‌گیرند؟ چه مقدار از موفقیت یک تیم به بازیکن اصلی (ابرستاره) آن بستگی دارد؟ آیا داوران فوتبال به نفع تیم خانگی سوت می‌زنند؟ و نقش مربی در عملکرد و موفقیت یک تیم ورزشی حرفه‌ای تا چقدر مهم است؟}

 

<sup>پرسش‌هایی از این گونه، تنها ذهن یک طرفدار معمولی بازی‌های ورزشی را به خود مشغول نمی‌کند. این پرسش‌ها خیلی سریع توجه اقتصاددانان را نیز به سوی خود جلب کرده است. سال‌های زیادی است که اقتصاددانان به شکل منظم هر نوع ورزشی، حال می‌خواهد تنیس یا بیسبال، فوتبال یا راگبی (فوتبال آمریکایی) باشد به دقت مورد بررسی و موشکافی قرار داده‌اند. آنها این کار را فقط برای سرگرمی نمی‌کنند، ورزش‌های حرفه‌ای، بیش از هر چیز دیگری، به کار تحلیل پدیده‌های اقتصادی معین می‌آیند...

رشته کلام را به اقتصاددانان فرانک کلاسن از موسسه تینبرگن و یان‌ماگنوس از دانشگاه تیلبورگ می‌سپاریم که می‌گویند «رشته آمار ورزشی (و اقتصاد ورزش) از حوزه‌ای حکایت‌گونه که آمارها جمع‌آوری می‌شد (تعداد خطای دوبل، تعداد امتیازهای سرویس) بسیار فراتر رفته و به رشته تقریبا آبرومندانه‌ای تبدیل شده است. یک دلیل مهم چنین تحولی این است که آمار ورزشی توانایی پاسخ دادن به پرسش‌های رفتاری را دارد.»</sup>

حکایت دو نوبلیست / گونار میردال و فردریش فون هایک

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{نهم اکتبر 1974 میلادی، خبری شگفت‌انگیز مخابره شد: «آکادمی سلطنتی علوم سوئد، جایزه یادبود آلفرد نوبل برای علم اقتصاد را به این افراد اختصاص داده است: پروفسور گونار میردال و پروفسور فردریش فون هایک». علت اعطای این جایزه به دو اقتصاددان نامبرده نیز «به دلیل کارهای پیشتازانه‌شان در زمینه نظریه پول و نوسانات اقتصادی و همچنین به دلیل تحلیل‌های نافذشان در مورد پدیده‌های به هم وابسته اقتصادی، اجتماعی و نهادی» بوده است. در شگفت‌انگیز بودن این خبر همین بس که هایک را به عنوان یکی از سردمداران اقتصاددانان مکتب اتریش می‌دانند و میردال را به عنوان یکی از سردمداران اقتصاددانان مکتب نهادگرایی؛ و کیست آن کس که نداند اختلافات عمیق میان این دو رویکرد اقتصادی را؟ و این شاید به عنوان نقطه آغازی بود برای شگفتی‌هایی که کمیته نوبل طی سال‌های پس از آن آفرید! شگفتی‌هایی که آخرین آنها به آخرین جایزه نوبل اقتصاد مربوط می‌شود؛ یعنی جایزه مشترکی که به غیر از لارس هانسن، هم به یوجین فاما اعطا شد و هم به رابرت شیلر.}

چرا انجمن‌ها و گروه‌های اقتصادی تاسیس شده‌اند؟

حلقه عقلانیت 

 

 

 

^{مرور زندگی افراد تاثیرگذار در حوزه‌های علمی و غیرعلمی، می‌تواند این نتیجه را القا کند که اکثر این افراد، با عضویت یا تاسیس گروه‌ها و انجمن‌های گوناگون، راه را برای پیشرفت خود در آینده هموار کرده‌اند. این موضوع زمانی جالب می‌شود که وقتی گروهی از افراد تاثیرگذارِ همفکر در یک حوزه خاص را غربال و سوابق آنها را بررسی کنیم، درمی‌یابیم که بخش قابل توجهی از آنها از نقطه‌ای یکسان و در کنار یکدیگر کارشان را شروع کرده‌اند و هر یک به تنهایی بعدها جریان‌ساز شدند.}

گفت‌وگویی منتشرنشده از میلتون فریدمن درباره حلقه مو‌نت‌پلرین / لیبرتارین هستم

 

 

 

 

 

 

 

^{یکی از اعضای مشهور انجمن مونت پلرین، میلتون فریدمن است. او در مصاحبه‌ای در کتاب اقتصاد کلان مدرن که توسط اسنودن و وین تالیف شده است، از خود و افکار سیاسی و اقتصادی‌اش می‌گوید. هر چند این کتاب پیش از این ترجمه ‌شده اما مصاحبه‌های آن در نسخه فارسی ترجمه نشده بود. انتشارات دنیای اقتصاد به تازگی بخش مصاحبه‌های این کتاب را با عنوان فرعی مصاحبه با بزرگان مکاتب مختلف اقتصادی به چاپ رسانده است، که در اینجا قسمتی از مصاحبه فریدمن را می‌خوانید.
■■■
‌چه چیزی باعث شد شما به اقتصاد علاقه‌مند و بعداً اقتصاددان شوید؟
من در سال 1932 از کالج فارغ‌التحصیل شدم. در کالج من هم اقتصاد خواندم و هم ریاضیات و وقتی از آنجا فارغ‌التحصیل شدم دو بورسیه تحصیلی به من پیشنهاد شد. بورسیه‌های آن زمان مثل حالا جامع و دست و دلبازانه نبود. موسسات تنها حاضر می‌شدند شهریه را بپردازند. من بورسیه‌ای برای ریاضیات از دانشگاه براون و اقتصاد از دانشگاه شیکاگو داشتم. حالا فرض کنید سال 1932 است و یک‌چهارم جمعیت بیکار هستند. آیا اقتصاد را انتخاب نمی‌کنید؟ من هیچ تردیدی نداشتم که باید اقتصاد را ادامه بدهم. وقتی من دروس کالج را شروع کردم نسبت به این مسائل بی‌تفاوت بودم، زیرا در خانواده‌ای با درآمد پایین متولد شده بودم که فهم مشخصی از محیط پیرامون خود نداشتند. من عاشق ریاضیات بودم و می‌خواستم با آن پول در‌بیاورم و فهمیدم برای این کار باید متخصص حوزه آمار بیمه شوم. برای همین برای این شغل تلاش می‌کردم و چندین امتحان آمار بیمه را نیز در دو سال ابتدایی کالجم گذراندم، اما هرگز آن را ادامه ندادم.}

مروری بر تاریخچه انجمن مونت‌پلرین و اعضای آن

 ^{انجمن مونت پلرین، یک سازمان بین‌المللی است که از اقتصاددانان (از جمله هشت نفر از برندگان جایزه نوبل در زمینه علوم اقتصادی)، فیلسوفان، مورخان، روشنفکران، رهبران تجاری و دیگر افرادی که خود را متعهد به حفظ آزادی شخصی و سیاسی می‌دانند تشکیل شده است. افرادی مانند فردریش هایک، کارل پوپر، لودویگ فون میزس، جرج استیگلر و میلتون فریدمن از پایه‌گذاران این انجمن بوده‌اند. انجمن از مفاهیمی مانند آزادی بیان، سیاست‌های اقتصادی بازار آزاد و ارزش‌های سیاسی یک جامعه باز حمایت می‌کند، در حالی که پایه‌های اساسی آن بر روی لیبرالیسم کلاسیک قرار داده شده و اعتبار خود را از نئولیبرالیسم به دست آورده است.} 

^{هم‌اکنون رئیس انجمن مونت‌پلرین، آلن مِلتزر، استاد اقتصاد سیاسی دانشگاه کارنِگی‌ملون است. مطالعه انجام شده از سوی مِلتزر تحت عنوان «تاریخ فدرال‌رزرو» جامع‌ترین تاریخ‌نگاری در مورد بانک مرکزی به حساب می‌آید. همچنین اعضای کمیته اجرایی این انجمن را نیز آلن مِلتزر، دیپَک لَل، عضو هیات علمی دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس، ایمون باتلر، مولف و  برنامه‌ساز اقتصادی اجتماعی و مدیر و یکی از بنیانگذاران موسسه آدام اسمیت، و همچنین ادوین جان فولنِر، رئیس سابق بنیاد هریتیج، تشکیل می‌دهند. معاونان انجمن مونت‌پلرین نیز شامل چهار عضو به نام‌های دیپَک لَل، سوری راتناپالا، استاد حقوق عمومی در دانشگاه کویینزلند استرالیا، وِسِلین ووکوتیچ، اقتصاددان اهل مونته‌نگرو و استاد دانشگاه دونجا گوریچا، و همچنین ژراردو بونژیوانی اهل آرژانتین هستند.}

اقتصادانی که مشاور وزیر کار شد

^{علی ربیعی وزیرتعاون، کار و رفاه اجتماعی طی حکمی بایزید مردوخی یکی از سرشناس ترین چهره های اقتصادی سازمان مدیریت و برنامه ریزی سابق را به عنوان مشاور خود منصوب کرد.}

^{بایزید مردوخی در دسته اقتصاددانانی جایی می گیرد که در نگارش برنامه های توسعه ای کشور طی سه دهه گذشته نقش کلیدی داشته است. مردوخی طی سال های گذشته تنها در فضای دانشگاهی به تدریس پرداخته است ولی از زمان آغاز نگارش برنامه ششم توسعه در دولت یازدهم به عنوان یکی از چهره های با سابقه برنامه نویسی در تیم نویسندگان برنامه جایی گرفته است. علی ربیعی نیز به تازگی و طی حکمی او را به سمت مشاور در زمینه سیاست گذاری منصوب کرده است. در حکم علی ربیعی برای مردوخی آمده است:«  نظر به دانش گرانبها، شناخت دقیق مختصات اقتصاد و نظام برنامه‌ریزی کشور، باور و تعهد به ضرورت توسعه، و یک عمر تجربه ارزشمند، جنابعالی به موجب این ابلاغ به سمت «مشاور وزیر در زمینه  سیاست‌گذاری و توسعه »  منصوب می‌شوید.}

قانون هشتاد بیست

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{شاید چندین بار موضوع ۸۰/۲۰ را شنیده باشید، به نظر من ارزش دهها بار شنیدن و مطالعه را دارد، در متن زیر خلاصه ای از بحث ۸۰/۲۰ آورده شده است، امیدوارم کمال استفاده را ببرید.}

^{در سال ۱۹۰۶ یک اقتصاددان ایتالیایی به نام ویلفر دو پارتو در حین تحقیق راجع به توزیع ثروت در ایتالیا متوجه شد که ۸۰% ثروت کشورش در دست ۲۰% افراد است، او ۲۰% بانفوذ و ثروتمند را، اقلیت مهم و بقیه ۸۰% جمعیت جامعه را اکثریت کم اهمیت نامید، بسیاری از محققان این پدیده را در امور تخصصی خود مورد بررسی قرار دادند و به نتایج مشابه جالبی رسیدند.}

 

^{پیشتاز مدیریت کیفیت، دکتر ژوزف جورانکه در سال ۱۹۴۰ در آمریکا می زیست، یک اصل جهان شمول را شناسایی کرد و آن را به پارتو نسبت داد، او این اصل را اصل پارتو یا قانون ۸۰/۲۰ نامید.}

چرا تیرول برنده نوبل اقتصادی شد؟

^{امسال، اقتصاددانان فرانسوی در اقتصاد جهان کولاک کرده‌اند. حدود پنج ماه پیش توماس پیکتی با کتاب «‌سرمایه» خود دوباره روح «سرمایه» مارکس را زنده کرد و پس از آن یک اقتصاددان دیگر از فرانسه توانست، نوبل اقتصادی 2014 را نصیب خود کند، آن هم بدون هیچ شراکتی!}

^{ژان تیرول، 61‌ساله، خبر برنده شدن خود را قبل از آنکه مادر 90‌ساله‌اش هم به او خبر دهد از چند نفر شنیده بود، اما خبری که مادرش داد برای او بسیار هیجان‌انگیزتر از هر چیز دیگر بود. «او 90 سالش است و من اول از او خواستم که قبل از اینکه بگوید کنار من بنشیند.» او این نکته را به تلویزیون بلومبرگ گفت.}

^{تیرول جایزه نوبل اقتصادی سال 2014 را به خاطر این کار گرفته که حکومت‌ها چگونه می‌توانند صنایع از بانکداری گرفته تا ارتباطات را در شرایط غیررقابتی طوری تنظیم کنند که انحصار درست نشود.تنظیم‌کنندگان مقررات می‌توانند از تحقیق تیرول برای تشویق بنگاه‌های پرقدرت استفاده کنند تا هم مولدتر شوند و هم آنکه مانع از آن شوند تا رقبا و مشتریان آنها را تحت فشار قرار دهند.}

راهکارهای جدید تیرول در زمینه مقررات / منع‌کننده انحصار و تبانی

 

^{بعد از سال‌ها تحقیق و شرکت در بسیاری از همایش‌های بین‌المللی و انتشار مقالات تحقیقی در دفاع از آزادی‌های اقتصادی، بسیار خوشحال شدم که شاهد تفوق جمیع اندیشه‌هایی باشم که در مورد بهینه بودن آنها در میان انواع اندیشه‌های مستاصل ناشی از شرایط سال‌های اخیر مورد تاکید و تمجید مراکز آکادمیک و فرهنگی بنیاد نوبل قرار گرفت. این خود می‌تواند به کلیه ممالکی که درگیر مجادلات اقتصادی در گزینش سیاست‌های اقتصادی بهینه هستند کمک چشمگیری کند. پروفسور ژان تیرول استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تولوز فرانسه به واسطه تحقیقات مفیدش در زمینه قدرت بازارها و کنترل دولتی آنها برنده جایزه نوبل ۲۰۱۴ در زمینه علم اقتصاد شد.
از عقاید او می‌آموزیم که چون صنایع گوناگون و متفاوتی در هر اقتصادی موجود است، کنترل مفید شرکت‌ها و صنایع مربوطه آنها می‌باید متفاوت باشند. در برخی از آنها یک بنگاه تولیدی متفوق و در برخی دیگر تعداد بسیار قلیلی حاکم هستند. از اواسط سال‌های ۱۹۸۰ میلادی او به تحقیقات در زمینه شکست برخی از بازارها و چگونگی کنترل اقتصادی صحیح کارتل‌ها و شرکت‌های انحصاری پرداخت. دستورالعمل‌های او صنایع متفاوتی را از بانک‌ها گرفته تا صنایع ارتباطات تلفنی در بر گرفته است. قبل از تمایز نظرات مفید او، اکثر تئوری‌های مطروحه آن زمان در تقویت رقابت بازارها مختصر می‌شد به ارائه یکسری سیاست‌های واحد در کنترل انحصارات و تبانی آنها. مثلاً تثبیت کردن قیمت‌ها که از یک طرف در کنترل قیمت‌ها موثر بود و از طرف دیگر با کاهش هزینه‌های تولیدی، سود سرشار و نهایتاً نوعی تفوق در بازار ایجاد می‌شد.}

محسن رنانی: پروژه توسعه پروژه تحول در عقلانیت است

^{محسن رنانی اقتصاددان نام آشنای کشور به تازگی کتابی به نام «عقلانیت نابه روال» اثر استیون لندزبرگ را به همراه اصلان قودجانی ترجمه کرده است. این کتاب وارد بازار شده است. آنچه می خوانید، متن سخنرانی محسن رنانی در نشست معرفی کتاب در موسسه دین و اقتصاد  است  او به بهانه معرفی این کتاب به موضوع «عقلانیت» پرداخت است. آنچه می خوانید متن گفته های محسن رنانی در این زمینه است:}

^***

^{من مساله عقلانیت را یک پروژه ملی می دانم و توسعه از نگاه من به معنی عبور یک ملت از یک سطح عقلانیت به سطح دیگر عقلانیت است.}

^{هیچ علمی بدون نردبان عقلانیت ‌به بام شناخت راه نخواهد برد و هیچ ملتی بدون سرمایه‌گذاری در پروژه عقلانیت، جاده توسعه را نخواهد یافت. پس لازم است تا درباب عقلانیت بسی بیش از آنچه تاکنون سخن رفته است اندیشه و گفت‌وگو کنیم.}

مروری بر فعالیت‌های علمی ژان تیرول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۱۴ به استاد اقتصاد دانشگاه فرانسوی تولوز، ژان تیرول، تعلق گرفت. این اقتصاددان ۶۱‌ساله به علت کارهای تحقیقاتی خود در زمینه اقتصاد خرد و به ویژه بحث‌های مرتبط با سازماندهی صنعتی موفق به کسب با‌ارزش‌ترین جایزه در علم اقتصاد شده است.
ژان تیرول متولد شهر ترویز فرانسه در سال ۱۹۵۳ است. او موفق به کسب مدرک دکترای خود از دانشگاه MIT در سال ۱۹۸۱ شده است. تیرول پیش از پیوستن به دانشگاه تولوز، از سال ۱۹۸۴ تا سال ۱۹۹۲ در دانشگاه MIT به تدریس مشغول بود. او بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در زمینه اقتصاد و فاینانس در رزومه خود دارد. همچنین تیرول مولف کتاب‌هایی است که از جمله آنها می‌توان به کتاب تئوری‌های سازماندهی صنعتی و نظریه بازی‌های او اشاره کرد. برای نشان دادن اهمیت کارهای تیرول دانستن این امر کافی است که کتاب تئوری‌های سازماندهی صنعتی‌اش از اصلی‌ترین کتاب‌ها در این شاخه از اقتصاد است. به طور کلی پژوهش‌های تیرول بازه وسیعی از شاخه‌های سازماندهی صنعتی، قاعده‌مندی و کنترل، تئوری‌های سازمانی، نظریه بازی‌ها، فاینانس، اقتصاد کلان و اقتصاد و روانشناسی را دربر می‌گیرد.}

معرفی ژان ژاک لافونت، اقتصاددان فقید

 

 

 

^{لافونت طی سال‌های 1975 تا 1987 میلادی در اکول پلی‌تکنیک پاریس تدریس کرد و از سال 1980 تا سال 2004 میلادی نیز استاد اقتصاد مدرسه مطالعات پیشرفته در علوم اجتماعی فرانسه بود. او همچنین از سال 1991 تا 2001 میلادی در دانشگاه تولوز 1 نیز تدریس کرد. در سال 1991 میلادی، موسسه اقتصاد صنعتی تولوز را پدید آورد، که کمی بعد به یکی از برجسته‌ترین مراکز تحقیقاتی علم اقتصاد در اروپا تبدیل شد. لافونت، از سال 2001 میلادی تا زمان مرگش در یکم می سال 2004 میلادی، نخستین دارنده کرسی استادی جان الیوت در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی بود (که هم‌اکنون این کرسی در اختیار پروفسور محمدهاشم پسران، اقتصاددان بزرگ ایرانی است). او طی دوران فعالیت علمی‌اش، 17 کتاب و بیش از 200 مقاله نوشت.} 

اقتصاددانان بزرگی که هنوز نوبل نگرفته‌اند

 

^{اکتبر هر سال، زمانی است که برندگان یکی از مهم‌ترین جایزه‌های علم اقتصاد معرفی می‌شوند: جایزه نوبل. جایزه نوبل اقتصاد، موسوم به جایزه بانک مرکزی سوئد برای علم اقتصاد، شور و هیاهویی را برپا می‌کند و موجب توجه ویژه افکار عمومی و جامعه اقتصاددانان به حوزه‌ای می‌شود که جایزه به آن تعلق گرفته است. گاهی شاخه‌ای که به اقتصاددانان فعال در آن نوبل تعلق می‌گیرد، بسیار مشهور و معمول است؛ همچون شاخه اقتصاد مالی که جایزه نوبل 2013 به آن اختصاص یافت. گاهی نیز به اقتصاددانان فعال در شاخه‌ای نوبل تعلق می‌گیرد که چندان نزد عموم شناخته‌شده نیست؛ همچون شاخه طراحی مکانیسم که جایزه نوبل 2012 به آن اختصاص یافت. اما فارغ از تمامی این مسائل، اقتصاددانان فعال در هر حوزه‌ای که جایزه نوبل به آنها تعلق می‌گیرد، در تیررس نگاه‌های تیزی قرار خواهند گرفت که همراه خود انبوهی از پرسش‌ها را دارند. موضوع پایان‌نامه‌های دانشجویی، مقالات و پژوهش‌های اقتصادی، به شدت تحت تاثیر کارهای نوبلیست‌ها قرار خواهد گرفت و شاید بتوان ادعا کرد سرعت رشد علم در حوزه مربوط به نوبلیست‌ها، نسبت به قبل، افزایش می‌یابد. اهمیت جایزه نوبل اقتصاد به قدری است که اثراتش فراتر از مرزهای جغرافیایی است. به عبارت دیگر برای بخشی از اقتصاددانان تمامی کشورها مهم است که بدانند چه کسی برنده جایزه نوبل می‌شود.}

معرفی ژان تیرول . برنده نوبل اقتصاد 2014

 

^{ژان مارسل تیرول متولد نهم آگوست سال 1953 در حومه شهر تروی، در جنوب شرق پاریس در کشور فرانسه است. تیرول پس از دریافت مدرک مهندسی و فارغ‌التحصیلی از دانشگاه اکول پلی‌تکنیک (École Polytechnique) در سال 1976 و ادامه تحصیل در دانشگاه دافین پاریس برای دریافت مدرک دکترا از موسسه تکنولوژی ماساچوست (MIT) به آمریکا رفت و در سال 1981 موفق به اخذ این مدرک شد. او تا سال 1984 به عنوان پژوهشگر فعالیت می‌کرد. از سال 1984 تا 1991 به عنوان استاد مدعو در دانشگاه MIT تدریس می‌کرد و پس از فعالیت به عنوان استاد و برخی فعالیت‌های علمی دیگر در چند دانشگاه و موسسه، تیرول اکنون استاد و رئیس هیات‌مدیره بنیاد ژان ژاک لافونت در مدرسه اقتصاد تولوز و مدیر علمی موسسه اقتصاد صنعتی است و هنوز با دانشگاه MIT در ارتباط است. از حوزه‌های مطالعاتی تیرول 61ساله می‌توان به اقتصاد خرد، نظریه بازی‌ها و سازماندهی صنعتی، بانکداری و مالی و اقتصاد و روانشناسی، همچنین زمینه‌هایی مانند پرداخت، صنعت بانکداری و کارمزد کارت‌های اعتباری اشاره کرد. او همچنین موفق به اخذ مدارج افتخاری از دانشگاه‌های متعددی شده است.}