


دلیل مطرح شدن مفهوم هزینه فرصت در اقتصاد محدودیت منابع در مقابل خواسته های بی شمار بشر می باشد.
آنچه که ما با یک تصمیم یا انتخاب از دست می دهیم هزینه فرصت آن تصمیم یا انتخاب می باشد.دلیل مطرح شدن مفهوم هزینه فرصت در اقتصاد محدودیت منابع در مقابل خواسته های بیشمار بشر میباشد.
منحنی امکانات تولید :
کلیه ترکیبهای مختلف از تولید دو کالا که میتوانند با هم تولید شوند را منحنی امکانات تولید نشان میدهد، مشروط بر اینکه از کلیه عوامل و منابع جامعه به شکل کارآمد استفاده شود.
حامد مظاهریان
در ادبیات کلان اقتصادی نرخ سود بانکی بهعنوان یکی از ابزارهای نظام پولی در راستای تحقق اهداف کلان اقتصادی مشتمل بر کنترل تورم و رشد اقتصادی به حساب میآید. این متغیر میتواند مستقیما توسط مقام پولی یا غیرمستقیم و از طریق تحولات بازار پول به ایفای نقش بپردازد. با توجه به تورم 7/ 34 درصدی سال 1392، سیاست افزایش نرخ سود بانکی توسط بانک مرکزی اتخاذ شد با این رویکرد که بخشی از نقدینگی قابل ملاحظه در گردش اقتصاد را از سایر بازارها جمع و آثار تخریبی آن را بر بازار تمامی داراییها، کنترل کند.
با توجه به کاهش نرخ تورم به 6/ 15 درصد در سال 1393 و انتظار تداوم این حرکت در سالجاری، اکنون مقام پولی با هدف بهبود رشد اقتصادی و استمرار کاهش تورم، سیاست کاهش نرخ سود بانکی را مورد توجه قرار داده است.
از دیدگاه تولیدی، نرخ سود بانکی یکی از اقلام هزینههای تولید است که با کاهش آن قیمت تمام شده محصول کاهش مییابد و از این طریق منجر به کاهش نرخ تورم میشود. از سوی دیگر در دیدگاه نظری با کاهش نرخ سود بانکی، تقاضا برای اخذ تسهیلات بهمنظور افزایش سرمایهگذاری افزایش یافته و از این نظر منجر به افزایش رشد اقتصادی نیز خواهد شد. تقاضا برای افزایش سرمایهگذاری در چنین شرایطی به معنای کاهش تمایلات عمومی برای حفظ سپردههای بانکی و کاهش جذابیت سپردهپذیری بانکها خواهد بود.
اما اینکه خروج سپردهها از بانکها به افزایش سرمایهگذاری و در نتیجه رشد اقتصادی منجر شود بستگی به حساسیت سرمایهگذاری نسبت به نرخ سود بانکی در هر کشور دارد. براساس تجربیات گذشته، در فضای اقتصادی ایران حساسیت سرمایهگذاری نسبت به نرخ سود بانکی پایین است؛ بنابراین تنها با کاهش نرخ سود بانکی نمیتوان انتظار افزایش حجم سرمایهگذاری در کشور را داشت بلکه باید فضای ایمن و قابل اتکایی برای دوره بلندمدت در اقتصاد کشور نیز ایجاد کرد.
دکترمصطفی طهماسبی
محقق مرکز تحقیقات اقتصادی گرونویل فرانسه
از مالیات بهعنوان مهمترین ابزار انحصاری دولتها بهمنظور تحصیل درآمد جهت پوشش هزینههای عمومی در راستای اهداف مختلف اعم از اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی میتوان یاد کرد.
به بیان دیگر، مالیات نوعی انتقال توانایی خرید از افراد و بنگاهها به دولت است. به اعتقاد فریدمن، مالیات هرچقدر باشد باز هم زیاد است. بنابراین نسبت مالیات پرداخت شده به حجم درآمد مورد انتظار از وصول مالیاتها بهگونهای منعکسکننده میزان اطمینان مردم به دولت است. از دیدگاه مردم اخذ مالیات وقتی توجیهپذیر است که دولت در مقابل دریافت مالیات، کالا و خدمات عمومی مورد نیاز جامعه را به بهترین نحو مهیا سازد. مالیات به هر صورت و شکلی ضدانگیزه سرمایهداری و تولید است و همواره این پرسش مهم مطرح است که مالیات چگونه میتواند موجب تحرک و پویایی اقتصاد شود؟
چرا در این شرایط سخت و حساس بازار سرمایه پیشنهاد ریاست سازمان بورس را قبول کردید؟
یک عده دوانند پی چیز گرفتن
عنوان دهان پُر کنی و میز گرفتن
البته فقط دغدغهی خویش نبوده
پُستی که طرف از نفر قبل ربوده
هشدار که در ظاهر آنان نشوی گم
در باطنشان نیست بجز خدمت مردم
گنجی که رسیده است به یکباره به ایشان
تقسیم شده بین عزیزان و رفیقان
با حفظ سمت، حضرت منزل شده آنجا
مسئول امورات خصوصی و خفایا
مادر زن و خواهر زن و دیگر نسَب زن
هیات اُمنایند بلاشک همه حتماً
مسئول حراست پسر هیکلی اوست
از قُطر، همین بس که به اندازهی سیلوست
مسئول اداری و همه کارهی دفتر
یا خواهر ایشان شده یا اینکه برادر
بعد از همه در مرحلهی آخر آخر
مادر/ پدرش را بدهد پست مشاور
پیداست که او اهل مدیریت جمعی است
در مسلک ایشان ابداً کار، تکی نیست
شرمندهی اینگونه مدیران عزیزید
باید همگی هی عرق شرم بریزید
چون سوءتفاهم شد و بیهوده و بیجا
کردید قضاوت همه در مورد آنها
المنت لله که مدیران همه عالی،
هستند و بگردند الهی متعالی
تا رتبهی کشور بشود تک رقمیتر!
هم در وسط خاور و هم اینور و آنور
رضا احسانپور
کمال اطهاری/ تحلیلگر
ظاهر فریبنده الغای تحریم ها می تواند معیشت را سخت تر کند. بعد از توافق هسته ای و لغو تحریم ها اگر وضعیت کنونی اصلاح نشود، باز ازهمان سوراخ های گذشته گزیده خواهیم شد. وقتی به گذشته نگاه کنیم، می بینیم که ریشه های رانت جویی کنونی از دهه هفتاد قوت گرفت. چرا که دولت های قبلی به صورت اصلاح گرانه سامان دهی طبقه مولد را انجام ندادند. آن ها عمدتاً مردم و طبقه کارگر را به پای بورژوازی قربانی کردند. در آن زمان برای به بازار سپردن جامعه، سراسیمگی وجود داشت. در نتیجه این آشفتگی نوعی پوپولیسم رواج یافت و آنها توانستند رانت بیشتری ببرند. در حال حاضر نیز وقتی نظام بانکی وجود دارد که در شرایط رشد منفی سود صد درصدی می دهد، معلوم است که اقتصاد رانتی است و دیگر به تحریم مربوط نیست. در کره جنوبی زمانی که رانت های زیاد شکل گرفت، هیئت وزرا دسته جمعی خودکشی کردند. نه به خاطر عذاب وجدان، به این خاطر که قوانین سخت گیرانه و نگاه منفی نسبت به رانت در جامعه آن ها آنقدر شدید است که خودکشی برایشان آسان تر بود. اما در کشور ما رانت به عنوان یک فرهنگ عمومی گسترش یافته. برای افرادی که از دانشگاه های سراسری در مقاطع بالا فارغ التحصیل می شوند، شغل نیست و منزلت اجتماعی هم ندارند. جوانی که بخواهد دنبال نوآوری رود نه سیستم حمایتیِ دموکراسی از او وجود دارد، نه سیستم بانکی کارآمدی که بتواند وامی بگیرد. حتی نکاه منفی هم وجود دارد که او دنبال علم رفته نه ثروت. ثروتی که عمدتاً بقیه با رانت به آن رسیده اند.
اگر همین اوضاع ادامه یابد، با این سیستم ایران بدتر از گذشته می شود. چرا که الان سرعت توسعه و نوآوری بسیار بیشتر شده. امیدواریم در نتیجه رفع تحریم ها، خوشحالی برگشتن رانت به جیب عده ای خاص، و آسودگی دولت مردان از اینکه می توانند یارانه ها را سر موقع دهند، مانع جدیدی برای توسعه جامعه نشود. چرا که ظاهر مثبت لغو تحریم ها، ممکن است نتایج منفی به بار آورد. مانند زمانی که در دولت قبل بحث یارانه دادن به مردم و بریز و بپاش های این چنینی شروع شد. آن زمان در نتیجه واریز یارانه ها، مدتی مردم خوشحال بودند و اجساس می کردند وضعیت چندان هم بد نیست. ولی فاجعه خیلی زود خودش را در همه چیز نشان داد.
محسن صفایی فرهانی و لیلاز در گفت و گویی به تشریح ابعاد توافق نامه لوزان پرداخته اند. در این گفت و گو صفایی به ابعاد مختلف نتیجه بخشی توافق لوزان پرداخته و لیلاز نیز نیازهای مالی اقتصاد ایران را برشمرده است.
بحث ما درباره اثرات توافق هسته ای روی فضای اقتصادی کشور اس ت؟ می خواهیم بدانیم به باور شما توافق لوزان تا چه اندازه در فضای اقتصادی کشور موثر بوده یا اینکه می تواند موثر باشد؟
صفایی فراهانی : یک نکته مهم و مثبت این است که بالاخره بعد از 12 سال مذاکره به خودمان جرات دادیم تا این توافق اولیه را انجام دهیم وامدواریم تا تیر ماه توافق نهایی صورت پذیرد ،هر چند عده ایی تندرو بدون توجه به منافع ملی از ادبیات نا صحیحی از ان نام میبرند ، مثلا توافقی بد تر از عهد نامه ترکمنچای ! در حالی که توجه ندارند ان عهد نامه هم توسط لیقترین افراد زمان خودش یعنی « عباس میرزا و قایم مقام فراهانی » تنظیم شد ولی در چه شرایطی ؟ ایا حوصله کردید که دلیل انرا بررسی کنید ؟ درست مثل همین حالا ! اگر در سال ۸۴ دولت وقت به منافع ملی توجه میکرد واقای روحانی که درگیر مذاکرات با اروپایی ها بود وهنوز امریکا دخالتی نداشت تعویض نمیش و حداقل تا پایان مذاکرات دبیر شورای امنیت ملی باقی میماند ، و همین خط قرمزها در ان زمان که هیچ قطع نامه ایی از شورای امنیت علیه ایران صادر نشده بود ، برای توافق میرفت مطمنا امتیاز های قابل توجهی دست میافت ،یا اینکه همان زمان اقای ظریف نماینده ایران در سازمان ملل بود ،میتوانستند با یک انتخاب مناسب نگذارند شرایط اینچنین شود که از دی ماه ۸۵ پای شورای امنیت به قضیه باز شود و قطعنامه های پشت سر هم بسیار شدید وغلاظ علیه ایران صادر نماید و مبنایی شد برای تحریم های بیشتر توسط اتحادیه اروپا و امریکا !

تازه ترین تحلیل تکنیکال نشان می دهد که سطح حمایتی قیمت طلا در کوتاه مدت 1202 دلار خواهد بود و اگر این سطح شکسته شود قیمت طلا با افت بیشتری روبرو خواهد شد.
به گزارش پایگاه اینترنتی اف ایکس استریت، تحلیل تکنیکال حاکی است اگر سطح حمایتی 1202 دلاری برای قیمت هر اونس طلا شکسته شود قیمت این فلز زرد در کوتاه مدت به کمتر از 1200 دلار خواهد رسید.
بر اساس این گزارش سطح مقاومتی قیمت طلا نیز در شرایط کنونی 1207 دلار است و اگر این سطح شکسته شود قیمت طلا به بیش از 1210 دلار افزایش خواهد یافت.
انتشار آمارهای ناامید کننده تجاری در چین موجب شده تا قیمت طلا در بازارهای آسیایی در مبادلات امروز دوشنبه با افت نسبی روبرو شده و به کمتر از 1205 دلار در هر اونس برسد.
تفاهم هستهیی لوزان که در روز 13 فروردین بر سر پرونده هستهیی ایران با 6 قدرت جهانی حاصل شد بعد از 12 روز هنوز موضعگیریهای سیاسی هم در ایران و هم در امریکا را در پی دارد.
آنچه دیپلماتها به عنوان ماحصل چندین دوره گفتوگوی رسمی اعلام کردند یک بیانیه مشترک حول محورهای کلی بود. بعد از موضعگیری رسمی روسای جمهور ایران و امریکا، تندروها در هر دو کشور برداشتهای خود از این تفاهم را رسانهیی و هر دو طرف آن را یک «توافق بد» خواندند. امریکاییها و بعضی کشورهای غربی حاضر در مذاکرات فکتشیتهایی درخصوص جزییات این تفاهم منتشر کردند تا بتوانند فشار ناشی از برداشتهای سیاسی تندروها را مهار کنند. در ایران مقامات دولت یازدهم همگی به استقبال این توافق رفتند و در مقابل کسانی هم بودند اگر چه با احتیاط اما به این تفاهم سیاسی تاختند. بعضا روایتهای مختلف دیپلماتهای حاضر در این مذاکرات تاثیرهای متفاوتی در عرصه اقتصاد جهانی و در اقتصاد داخلی کشورهای درگیر گذاشت. این روایتها تا جایی پیش رفت که وزیر امور خارجه ایران هم وعده داد تا فکتشیت ایرانی را منتشر کند و به قول خودش دست غربیها در بازگو کردن خلاف واقع را رو کند اما دیروز رییس سازمان انرژی اتمی تلویحا انتشار یک فکتشیت مکتوب را رد کرد و اظهارات دیپلماتها را فکتشیت ایرانی خواند. اما سوال اینجاست که آیا منظومهیی از فکتشیتها که در بعضی موارد هیچ سنخیتی با هم ندارند از کجا ناشی میشود!؟
طبق آخرین قیمتهای خرید و فروش شده طی 3 هفته اخیر در بازار مسکن منطقه 6 تهران، بیشتر معاملات به واحدهای مسکونی چند سال ساخت و حتی به املاک کلنگی مربوط میشود.
این موضوع نشان میدهد که قدرت خرید متقاضیان در بازار مسکن با واحدهای نوساز و چند سال ساخت فاصله دارد و همین مساله باعث شده تا ملکهایی که از عمربنای کلنگی بهرهمند هستند بیشتر مورد استقبال خریداران قرار بگیرند.
از سوی دیگر در بین واحدهای فروخته شده از ابتدای ماه جاری تا به امروز ، اغلب واحدها از متراژ متوسط برخوردار بودهاند البته همانطور که اشاره شد این واحدهای متراژ متوسط، نوساز یا تازهساز نیستند.
خصوصیات معاملات مسکن چند روز اخیر و همچنین جزئیات واحدهای فروخته شده در منطقه6 بهعنوان منطقه مرکزی تهران، براساس اطلاعات درج شده در سامانه اطلاعات بازار املاک ایران در چند روز گذشته، به این شرح است:
فروشندهای ملک مسکونی 150 متری خود را در خیابان قنبری واقع در خیابان یوسفآباد با قیمت قطعی متری 5 میلیون و 126 هزار تومان به خریدار واگذار کرده است. قدمت این ملک 44 سال است.
همچنین در خیابان فاطمی، ملکی به متراژ 150 متر مربع ، 47 سال ساخت متری 8 میلیون و 466 هزار تومان به متقاضی عرضه شده است.
تراز تجاری (به انگلیسی: Balance of trade) که در برخی از منابع از آن به «صادرات خالص» (با نماد NX)، یاد میشود، تفاوت میان ارزش پولی واردات و صادرات خروجی در طی یک دوره معین گفته میشود. در حقیقت تراز تجاری معیار رابطه بین واردات و صادرات کشورها است.
مقدار مثبت (اگر صادرات بیشتر از واردات باشد) به نام «مازاد تجاری» مشخص و مقدار منفی به نام «کسری تجاری» یا «شکاف تجاری» مشخص میشود.
به طور خلاصه تراز تجاری نتیجه خالص صادرات یک جامعه اقتصادی است و مانده مثبت نشاندهنده صادرات بیشتر و مانده منفی نشاندهنده واردات بیشتر خواهد بود.
افزایش صادرات با افزایش تقاضا برای ارز در کشور صادرکننده، رابطه مستقیمی دارد. چراکه کشور واردکننده کالا و خدمات، بایستی پول جاری کشور صادرکننده را خریداری کند. بنابراین هر چه صادرات افزایش یابد پول کشور صادرکننده تقویت میشود.
گزارش تراز تجاری اثر قابل اغماضی روی اوراق قرضه و بازار سهام دارد.
مسعود کیمیایی برآمده از آن نسلی است که بر اساس شهود و تجربههای شخصی به جهان پیرامونش مینگرد، دربارهاش حرف میزند، فیلم میسازد و مینویسد. حالا او با جهانبینی از جنس شهود با دکتر موسی غنینژاد اقتصاددان پای میز مباحثه نشسته است. کنار میز کار مسعود کیمیایی در کارگاه فیلمسازی او، در اتاقی که عکس قاب گرفته و بزرگی از دکتر محمد مصدق کنار عکس گاندی قرار دارد، این دو با هم دیدار کردند. عکسهایی که فضای گفتوگو را به شدت متاثر از خود کرد. موسی غنینژاد اقتصاددانی که از هیچ فرصتی برای نقد عملکرد نخستوزیر ملیگرای ایرانی در دهه 30 نمیگذرد، حرفهای دیگری داشت، حرفهایی که مسعود کیمیایی آنها را برنمیتابید و در نهایت این رویارویی بدل به مباحثه هنرمند و متفکر اقتصادی ایران امروز شد.
قرار بود این مباحثه حول محور سینمای مسعود کیمیایی و نگاهش به طبقه ثروتمند و مردانی که یکشبه با زد و بند به عرش اعلای ثروت میرسند، بچرخد. اما عکس دکتر محمد مصدق در اتاق کیمیایی گفتوگو را بدل به مناظرهای کرد که در فضای دیگری بیرون از فیلمهای مسعود کیمیایی میگذشت. مسعود کیمیایی از آدمهایی گفت که دیده و در زندگیاش نقشی پررنگ ایفا کردهاند، از دکتر محمد مصدقی که برای او اولین ترسیمگر آزادی و انسان مستقل بود و موسی غنینژاد هر جا که نامی از مصدق و ایدههای او در دهه 30 میآید نقدهایش را مطرح کرد. دو چهره اثرگذار در عرصه فرهنگ و شکلگیری تفکر اقتصادی ایران امروز، روبهروی هم نشستهاند و از دو جهان متفاوت حرف زدهاند، رودررویی این ایدهها را شاید بتوان نشانگر گسستی دانست که میان متفکران ایرانی درباره تاریخ این سرزمین وجود دارد. این گفتوگو با همکاری و پیگیری همکار خوب ما مینا اکبری به سرانجام رسید.
نخستین کشور تولیدکننده گاز دنیا برای تنوع بخشی به صنعت خود دچار مشکل است
هر دوره ای شوک خود را دارد. اقتصاد روسیه پس از الحاق کریمه در بهار گذشته، تشدید تحریم ها در تابستان و کاهش شدید بهای مواد سوختی در پاییز، دچار سقوط ارزش روبل در ماه نوامبر شد. با سرباز کردن زخم های سال های دهه ۱۹۹۰، این بحران ارزی اثر خود را به جا خواهد گذاشت زیرا بحران ساختاری ای که قدرت حاکم مدتی طولانی آنرا دست کم گرفته بود خود را به نمایش می گذارد.
با آن که الحاق کریمه برای کرملن به عنوان یک موفقیت نظامی و سیاسی ارزیابی شده، ترازنامه اقتصادی سال ۲۰۱۴، با اعمال تحریم های غرب علیه روسیه، از داشتن وجه مثبت به دور است. گستره سقوط روبل دربرابر دلار (۴۲ درصد بین اول ژانویه ۲۰۱۴ و اول ژانویه ۲۰۱۵) دستاوردهای قدرت اقتصادی پس از سال ۲۰۰۹ را ازبین برده است. رشد تولید ناخالص ملی به نرخ جاری (PIB) کشور از جایگاه دهم جهانی به شانزدهم سقوط کرده است. مقامات کشور کاهش نرخ تورم ۵ درصدی را هدف قرارداده بودند، این نرخ بیش از دوبرابر شده و به ۱۱.۵ درصد رسیده است. دربهترین حالت نرخ رشد درسال ۲۰۱۴ صفر خواهد بود و درسال ۲۰۱۵ به رکود خواهد انجامید (بنابر پیش بینی دولت بین منفی ۳ درصد تا منفی ۴.۵ درصد). ایجاد تنوع در صنعت می باید اجرایی می شد: تولید خودرو به نحوی سنگین سقوط کرده است. «آوتوواز» پیشرو صنعت خودروسازی تاکنون بیش از ۱۰ هزار شغل را حذف نموده و اخراج های دیگری را نیز مد نظر دارد. اگر وخامت وضعیت ادامه یابد، تردیدی نیست که رقبا جای آن را خواهند گرفت.
علیرضا عسکری مارانی
مدیرعامل شرکت سرمایهگذاری ملی ایران و کارشناس ارشد بورس
سال 1393 در حالی سپری شد که شاهد موفقیت دولت در کنترل تورم و اجرای سیاستهای مرتبط با حوزه روابط خارجی بودیم. باوجود سیاست تثبیت قیمتها در نیمه نخست سال و نیز سیاستهای انقباضی، در سال جاری بازگشت به مکانیزم بازار و تعیین قیمتها توسط عرضه و تقاضا در جهت تحریک اقتصاد و خروج از رکود اجتنابناپذیر به نظر میرسد.
پس از انتشار بیانیه لوزان سوئیس که همه فعالان بازار را به انجام توافق نهایی تا مهلت 10 تیرماه امیدوار کرده است، شاهد چند تغییر اساسی هستیم:
1- ریسک سیستماتیک سیاسی کاهش پیدا کرده و به خصوص پس از سخنرانی مقام معظم رهبری و حمایت ایشان از این مذاکرات میتوان امیدوار بود که با کاهش ریسک سیستماتیک سیاسی، P/ E بازار بالا رود و شاهد استقبال بیشتر سرمایه گذاران از بازار سرمایه باشیم.
2- با توجه به اینکه تورم در ماههای گذشته کمتر از نرخ سود بانکی بوده و بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نیز بارها به لزوم متعادلسازی نرخ سود بانکی تاکید کردهاند و از سوی دیگر با توجه به اینکه بسیاری از بانکها از ورود به قراردادهای بلندمدت به دلیل احتمال کاهش نرخ سود خودداری میکنند، به نظر میرسد سود بازار پول باوجود برخورداری از معافیت مالیاتی کاهش خواهد یافت و ضمن افزایشP/ E بازار پول، P/ E بازار سرمایه نیز متعاقبا افزایش خواهد یافت.
دکترپویان مشایخ آهنگرانی
تحلیلگر مالی
بهتر است قبل از اینکه در مورد آثار سیاست کاهش نرخ بهره بانکی نظر دهیم این سوال را مطرح کنیم که نرخ بهره چیست و چگونه تغییر میکند؟
نرخ بهره نرخی است که توسط بازار پولی و با توجه به عرضه و تقاضای پول تعیین میشود. نرخ بهره در این بازار دستوری تعیین نمیشود و متناسب با تغییرات عرضه و تقاضای پول بالا و پایین میشود. از آنجایی که بازار رسمی وشفافی برای نرخ بهره وجود ندارد، مقدار دقیق این نرخ ممکن است مشخص نباشد ولی بازارهایی وجود دارند که متاثر از نرخ بهره هستند و میتوان نرخ بهره مستتر در آنها را حساب کرد. بازار رهن و اجاره مسکن یکی از این بازارها است که رهندهندگان مسکن با توجه به نرخ بهره مورد انتظار میزان رهن و اجاره را تعیین میکنند. بازار دیگر معاملات وام مسکن بانکی است. اگر نرخ بهره وامهای مسکن با نرخ بهره واقعی برابر بود دیگر کسی حاضر نبود برای در اختیار گرفتن وام مسکن مبلغ کلانی بپردازد؛ از اینرو نرخ بهره را میتوان از میزان قیمت وامهای مسکن محاسبه کرد. بازار دیگری که نرخ بهره تقریبا بدون ریسک اعتباری را نشان میدهد بازار پولی بین بانکی است که تقریبا در همه دنیا نشاندهنده نرخ بهره پایه است (نرخ لایبور در دنیا). در صورتی که وامگیرنده اعتبار صددرصدی نداشته باشد و متناسب با ریسک عدم بازپرداخت، وام نرخ بهره پیشنهادی به وامگیرنده کمی بیشتر از نرخ بهره بدون ریسک اعتباری باشد؛ از اینرو بازارهای مورد اشاره بالا میتوانند مبین نرخ بهره بدون ریسک باشند.