لزوم نهادسازی برای اقتصاد دانش‌بنیان

گزارش رقابت پذیری جهانی اقتصادهای جهان را به سه دسته اصلی منبع پایه به معنی تولید کننده منابع خام (نفت، مواد معدنی و ...)، کارایی محور در به معنی اقتصادهایی که می توانندکالاها را با قیمت کمتر تولید نمایند (مانند چین، ویتنام و ...) و نهایتا نوآوری محور(دانش بنیان) که مبنای تولید آنها نوآوری می باشد (مانند ژاپن، آلمان و ...) تقسیم نموده است. جایگاه اقتصاد ایران در این گزارش، اقتصاد رو به گذار از منبع پایه به کارایی محور تبیین شده است. سومین نوع اقتصاد دارای بیشترین ارزش افزوده برای کشورها می باشد. سیاست گذاری کلان گذار به اقتصاد دانش بنیان توسط رهبری نظام، رئوسای جمهور، مجالس و گروه های مختلفی سیاسی کشور در سال های گذشته مورد تایید و تصدیق قرار گرفته است.

وضعیت بیکاری در 16 استان مرزی

^{با وجود قرار داشتن 16 استان در حاشیه مرزها با جمعیتی بالغ بر 36.5 میلیون نفر؛ اما عدم سرمایه گذاری های مناسب در دهه های اخیر، نبود صنایع اشتغال زا و تمرکز سرمایه گذاری ها در برخی مناطق کشور مانند تهران، باعث مهاجرت اجباری هزاران نفر} به داخل کشور به امید یافتن کار و دسترسی به امکانات بهتر شده است. در حال حاضر، بیکاری در برخی از شهرهای مرزی باعث شده تا در ساعاتی از روز که افراد باید در جایی مشغول به کار باشند، از بیکاری در میادین شهرها به وقت گذرانی بپردازند!

کم‌آبی و مزیت‌های نسبی کشور

شاید کمتر کارشناسی را سراغ داشته باشیم که در زمان تصمیم‌گیری برای ایجاد یک طرح صنعتی یا به وجود آوردن یک شهرک صنعتی متذکر شده باشد که آن منطقه در آینده با مشکل کم‌آبی مواجه خواهد شد؛ زیرا کم‌آبی در پیش‌روی کشور است یا وضعیت آب در آن منطقه مزیت نسبی صنعت مورد‌نظر را از بین خواهد برد. برای آنکه مطمئن شویم حتی در برنامه‌ریزی توسعه‌ای کشور هم به این مساله مهم به درستی نپرداخته‌ایم مناسب است به برنامه سوم توسعه کشور (1383-1379) مراجعه کنیم که... 

2 تذکر اقتصادی به دولت

1- اقتصاد به هزینه فرصت از دست رفته بسیار حساس است و این خود به عنوان یک هشدار تلقی می‌شود. مقوله از دست رفتن زمان در معادلات مربوط به دولت با توجه به زمان اندک باقی‌مانده مقوله حساسی است. دولت باید با شبانه‌روزی کار کردن و تحرک بیشتر هزینه فرصت از دست رفته را جبران کند. رفتار دولت در زمینه پروژه هدفمندی یارانه‌ها از این سنخ است. در حالی که انتظار می‌رفت داستان پروژه هدفمندی به سرعت سامانی یابد، از سوی وزارتخانه اقتصاد رفتاری در خور ندیدیم. 

جزئیات معاملات بورس در مردادماه

 

 

مرداد ماه امسال، تعداد 11 میلیارد و 324 میلیون سهم به ارزش 31 هزار و 284 میلیارد ریال در بورس اوراق بهادار تهران خریداری شد. حجم معاملات در قیاس با تیرماه، 1.3 درصد و ارزش معاملات 0.5 درصد کاهش داشت.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آمارها نشان می دهد که معاملات انجام شده در مرداد ماه، طی 865 هزار و 298 دفعه انجام شد و 248 هزار و 394 نفر هم در این ماه اقدام به خرید سهام کردند. از میان سهام خریداری شده، هشت میلیارد و 816 میلیون سهم به ارزش 22 هزار و 368 میلیارد ریال به صورت خرد و بلوک جابه جا شد. ارزش معاملات خرد و بلوک در قیاس با تیرماه 8.9 درصد کاهش و حجم آن 4.9 درصد افزایش داشت. البته مردادماه امسال 19 روز کاری و تیرماه 22 روز کاری داشت.

گره کور مسکن مهر چگونه باز می شود؟

از زمانی که دولت نهم عملیات برنامه ریزی و اجرای مسکن مهر را کلید زد، خانوارهای بسیاری با هدف خانه دار شدن آن هم از نوع ارزان قیمت دولتی، ثبت نام کردند تا با آورده حداقلی بتوانند در شهرهای جدید یا محدوده هایی که دولت برای ساخت واحدهای مسکن مهر تعیین کرده بود، مالک یک آپارتمان مسکونی شوند.

فارغ از اینکه پس از گذشت هشت سال از عمر دولت قبل، هم اکنون دولت یازدهم با چه مسائلی دربرابر واحدهای باقی مانده از مسکن مهر مواجه است، مساله تامین مالی هم اکنون مهم ترین گره کوری است که فراروی تکمیل واحدهای باقی مانده قرار دارد.

زنگ خطر گرانی مسکن به صدا درآمد

در حالی دولت کارنامه موفقی در کاهش نرخ تورم در یکسال اخیر داشته که با درخواست وزیر راه و رئیس کل بانک مرکزی در پرداخت ۵۰ درصدی ارزش واحد مسکونی در قالب تسهیلات زنگ خطر افزایش قیمت مسکن و به تبع آن افزایش تورم به گوش می رسد.

 کنترل تورم یکی از وعده‌های انتخاباتی روحانی بود و تیم اقتصادی دولت یازدهم نیز در یکسال اخیر تمام تلاش خود را به کار بسته تا در گام اول از افزایش تورم در کشور جلوگیری کرده و در گام دوم زمینه‌های کاهش تورم را فراهم کند.

مسکن، غذا نیست که با پول خریداری شود / آثار مخرب حذف «وام خرید مسکن» چه بود؟

تحریک این بازار غرق شده در رکود را تورم‌زا اعلام کردند و خواستار تجدیدنظر در برنامه پیشنهادی دولتمردان شدند. دولت بنا دارد با راه‌اندازی صندوق پس‌انداز مسکن، قدرت خرید تقاضای‌موثر –خریداران مصرفی- را از طریق پرداخت وام‌مسکن معادل 50درصد قیمت‌ها، تقویت کند تا امکان صاحب‌خانه شدن برای طرف تقاضا و فروش واحدهای مسکونی خالی از  سکنه برای طرف عرضه به صورت همزمان فراهم شود. این مسیر، به حرکت درآوردن بخش مسکن را که مواد و مصالح مصرفی آن با تولیدات حداقل 100 رشته صنعتی در ارتباط است تعقیب می‌کند تا در نهایت کل اقتصاد بتواند از رکود فعلی خارج شود.

موافقان و مخالفان برنامه های اقتصادی دولت چه می گویند؟

 موافقان و مخالفان ایده های اقتصادی دولت براین باورند حتی با وجود مشکلات فراوان اولویت اقتصادی دولت یازدهم باید ایجاد اشتغال در اقتصاد کشور باشد.

 

 در حال حاضر یکی از سخت ترین چالش های پیش روی دولت به موضوع افزایش نرخ بیکاری مربوط است. در صورتی که دولت موفق به ایجاد سطح بالایی از اشتغال شود و قدرت خرید خانوارها را افزایش دهد، افزایش تورم نیز مانند گذشته به زندگی شهروندان آسیب وارد نمی کند.

درهمین حال جمشید پژویان اقتصاددان اعتقاد دارد کلیات ایده های دولت برای خروج از رکود مناسب است ولی در برخی مفاد اشکالاتی وجود دارد. او در این مورد می گوید:«به صورت کلی این لایحه ارائه شده از سوی دولت خوب است و برخی از مشکلات و موانع اقتصادی در آن طرح شده است اما این لایحه مشخصه برنامه را دارد نه مشخص بسته اقتصادی و لایحه را ولی خب در کل برنامه خیلی خوبی است. باید در نظر گرفت که این لایحه تنها یک برنامه اقتصادی است که از زوایای مختلف مشکلات اقتصادی در آن بررسی شده است. البته به اعتقاد من اهداف بلند مدت دولت در اصلاح این مشکلات و رویه ها غلط طراحی شده است.»

عمق بورس تهران در مرز هشدار

شاخص بازار سرمایه از نیمه دی‌ماه سال گذشته تا کنون از کاهش 17.4درصدی و در سال جاری از کاهش 6.5 درصدی برخوردار بوده است. در تشریح دلایل این کاهش باید به آخرین آمارهای منتشره از سوی بانک مرکزی اشاره کرد که به موجب آن، مانده سپرده‌ها و تسهیلات شبکه بانکی تا پایان اسفندماه سال گذشته با رشد 3.7 درصدی به حدود 684 هزار و 416 میلیارد تومان رسیده است. 

دولت روحانی چه دستاوردهای اقتصادی مهمی داشت؟ / اقتصاد ایران پس از یک سال

ئیس‌جمهور ایران،‌ حسن روحانی،‌ پیش از هر چیز به خاطر وعده‌هایش در مورد بیرون کشیدن اقتصاد از شدیدترین رکودش از زمان جنگ تحمیلی تا به امروز،‌ به این مقام انتخاب شد. با گذشت یک سال، به‌سختی می‌توان علائم بهبود را مشاهده کرد، اما دولت او چند دستاورد مهم نیز داشته است.

نمایان‌ترین دستاورد روحانی، کاهش تورم به نصف تورم 40 درصد سال پیش است. افزایش برق‌آسای تورم در طول سه سال گذشته که طبقه متوسط و حتی بسیاری از اصولگرایان حامی رئیس دولت پیشین را از او جدا کرد، اکنون از نظر بسیاری از ایرانی‌ها به حالت عادی برگشته است.

آیا اکنون زمان مناسبی برای سرمایه‌گذاری در بازار نفت است؟

برخی از اقتصاددان‌ها عصر حاضر را عصر نفت معرفی می‌کنند و این درحالی است که تنها تعداد کمی از مردم جسارت سرمایه‌گذاری مستقیم در آن را دارند.

سوخت‌های نفتی جهان امروز را تغذیه می‌کنند و نفت در تولید مواردی همچون بنزین، پلاستیک، پتروشیمی، حلال‌ها،‌ آسفالت، رنگ، کود، مواد خام و کالاهای بهداشتی همچون شامپو، محصولات مراقبت از پوست و آرایشی و خوشبوکننده در سراسر جهان استفاده می‌گردد.
همین کاربرد گسترده سبب شده تا از نفت به نام طلای سیاه یاد شود.
 

اما آیا نفت گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری است؟

چه چیز اقتصاد آلمان را زمینگیرکرد؟

داده های جدید در مورد عملکرد اقتصاد منطقه یورو در ماه ژوئن نشان داد که بحران سیاسی در اوکراین و افزایش تنش های میان غرب و روسیه چگونه می تواند اقتصاد شکننده منطقه یورو را تهدید کند. تولید کارخانه ای در منطقه یورو در ماه ژوئن به میزان 0.3 درصد کاهش یافته و همچنین نگرانی هایی جدی در مورد تاثیر این بحران سیاسی بر اقتصاد آلمان وجود دارد. اقتصاد آلمان بزرگترین اقتصاد منطقه یورو است و یک چهارم اقتصاد این منطقه را به خود اختصاص داده است. بحران سیاسی در اوکراین باعث وضع تحریم هایی متقابل میان روسیه و غرب شده است و این در شرایطی است که اگرچه اقتصاد روسیه تنها 3 درصد اقتصاد جهان را تشکیل می دهد اما این کشور در میان ده شریک تجاری بزرگ آلمان قرار داد و حدود سه هزار شغل در آلمان به صادرات محصولات این کشور به روسیه وابسته است. روزنامه فایننشال تایمز نوشته که 30 درصد کاهش صادرات آلمان به روسیه باعث خواهد شد که رشد اقتصادی آلمان به میزان 0.3 درصد کاهش یابد. ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپا، نیز هفته گذشته گفته بود که پیامدهای اقتصادی تنش های ناشی از بحران سیاسی در اوکراین احتمالا بیش از هر منطقه دیگری در منطقه یورو احساس خواهد شد. اقتصاد منطقه یورو از سه ماهه دوم سال 2013 میلادی از رکود خارج شده اما بسیاری از چالش های این منطقه مشترک پولی مانند نرخ بالای بیکاری هنوز پابرجا هستند و حتی برخی نگرانند که رشد شکننده این حوزه پولی نیز قربانی بحران سیاسی اوکراین شود. گمانه زنی ها نشان می دهد که اقتصاد آلمان در سه ماهه دوم سال جاری میلادی احتمالا رشدی منفی را تجربه خواهد کرد و در حالتی خوشبینانه، رشد اقتصادی آن صفر خواهد بود.

علت رانت بازی در کشور چیست

اقتصاد کشور تحت تاثیر رانت و رانت خواری است و این تنها مربوط به دولت ها نمی شود. بلکه سیستم های پولی و مالی کشور است که از منشا های بروز چنین مسایلی می شوند. البته به اعتقاد محسن بهرامی ارض اقدس، مشاور معاون اجرایی رئیس جمهور، انواع مختلفی برای رانت می توان مطرح کرد. انواعی از جمله، رانت مستقیم، رانت ارتباطی و اطلاعاتی که همه آنها می توانند به نوعی امتیازی خاص برای افرادی خاص به وجود آورند. بهرامی می گوید: «دولت نهم و دهم، رانتی ترین دولت در ایران بوده است.»

راه مقابله با رکود تورمی

در حال حاضر کشورمان در رکود تورمی به سر می‌برد یعنی کشور از نرخ رشد اقتصادی و نرخ رشد اشتغال پایینی برخوردار است و از طرفی با تورم بالا در کشور روبه‌رو هستیم. البته این وضعیت در دولت‌های نهم و دهم به اوج خود رسید به طوری که رکود تورمی در تاریخ ایران بی‌سابقه بود. در حال حاضر دولت تلاش می‌کند که مشکلات را حل کند و راه‌حلی برای برون از رفت از رکود تورمی اتخاذ کند.

هواپیمایی که نباید پرواز می کرد

سقوط هواپیمای ایران ۱۴۰ در نزدیکی فرودگاه مهرآباد، حاشیه ها و ناگفته های این هواپیما را یک بار برای همیشه روی دایره آورده و انگشت اشاره را به سوی سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان مجوزدهنده پرواز این هواپیما نشانه رفته است.

سقوط هواپیمای ایران ۱۴۰ در نزدیکی فرودگاه مهرآباد، حاشیه ها و ناگفته های این هواپیما را یک بار برای همیشه روی دایره آورده و انگشت اشاره را به سوی سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان مجوزدهنده پرواز این هواپیما نشانه رفته است.

درد بی‌درمان اقتصاد ایران

دولت یازدهم میراث دار اقتصادی بود با دو سال رکود عمیق. رکودی که خود را در رشد منفی 6 درصدی اقتصادی در سال 91 و رشد منفی 2.2 درصدی در سال 92 نشان داد.

آیا قیمت خودرو منطقی است؟

در شرایطی که قرار است نتایج بازنگری در قیمت خودروهای داخلی این هفته توسط کارگروه مشترک مجلس و شورای رقابت اعلام شود، ظاهرا دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت هنوز هم بر سر «منطقی بودن یا نبودن قیمت خودرو» به تفاهم نرسیده و اختلاف‌نظر دارند.

آیا بورس از رکود بزرگ خارج می ‌شود؟

بورس تهران و دماسنج بازار سهام، اگرچه پس از سه هفته متوالی بالاخره هفته گذشته با روند نزولی به کار خود پایان داد و زیان 0.3 درصدی هفتگی را برای فعالان این بازار بر جای گذاشت، اما با شرایط متفاوتی نسبت به ماه‌های اخیر مواجه است؛ ...

گفت‌و‌گوی تفصیلی با محمد حسنی / پشت پرده واردات کاغذ چه می‌گذرد؟

صنعت نشر ایران طی سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسیر رو به رشدی را سپری کرده است،‌ هر چه بر طول این مسیر افزوده می‌شود،‌ توجه به عرض مسیر و کیفیت صنعت نشر نیز ضرورت بیشتری می‌یابد. اما مدتی است که حوزه نشر و بازار کتاب در کشور با سختی‌ها و مسائلی روبروست. بطور خلاصه باید گفت در سال‌های اخیر مسئله اقتصاد نشر، تهیه کاغذ، شبکه‌های‌ توزیع، فروشگاه‌های کتاب، حقوق نویسندگان، تهیه محتوای مناسب و ممیزی از جمله مسائل اصلی این حوزه بوده‌اند. با این وجود کمتر مسئولی برای حل مشکلات ریشه‌ای نشر قدم برداشت.

در همین راستا برای شنیدن دغدغه‌ها و راه‌حل‌های اصلی حوزه نشر از زبان ناشران، این بار و پس از پایان مدیریت محمد حسنی بر «بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان» با او به شنیدن تجربیاتش از حوزه نشر نشستیم‌.