نرخ سود بانکی باید 4 درصد باشد نه 22 درصد/ فهرست کامل 32 چالش بانکداری بدون ربا

اکنون چرا باید نرخ سود 20 تا 22 درصد باشد. کجای قانون این نرخ ذکر شده است،  حال اگر از یک مدیر بانکی سئوال کنیم می‌گوید هزینه تجهیز منابع این رقم است. حق الوکاله هم برای سود به آن اضافه می‌شود و نرخ سود حاصل می‌شود. اما اگر انگیزه قرض‌الحسنه بالا رود، هزینه تجهیز منابع نزدیک صفر و حدود 2 تا 4درصد و شامل هزینه‌های سربار خواهد بود نه 22 درصد. بنابراین اگر براساس اصول اسلامی حرکت شود، سود هزینه تجهیز منابع ارزان تمام می‌شود.

حذف کامل ربا به مفهوم حذف تمام شبهاتی است که در عملیات مالی و بانکداری وجود دارد. پس با این تعریف می توان گفت ربا در نظام بانکی کشور وجود دارد. این برداشت را می توان از صحبت‌های مهدی رضوی رئیس موسسه عالی آموزش بانکداری که زیر نظر بانک مرکزی است، داشت. 

رضوی می گوید: برای اینکه به حذف کامل ربا در سیستم بانکی و مالی برسیم، باید به سمت ایجاد فرهنگ و انگیزه قرض‌الحسنه حرکت کنیم. اگر برای رضای خدا در بانک پول بگذاریم این پول بالای 100 درصد بازده دارد.

او بر خلاف بسیاری از کارشناسان مشکل را در اجرای بانکداری اسلامی می داند نه در قوانین. به اعتقاد او کلیات قانون بانکداری اسلامی همان قرآن است، بنابراین قانون کاملی است. 

اتکای 50 درصدی بودجه 94 به مالیات

 

^{رئیس سازمان امور مالیاتی گفت: درآمدزایی ۸ ماهه امسال از مالیات ۳۷ هزار میلیارد تومان بوده و همچنین سهم مالیات از بودجه ۹۴ بیش از ۵۰ درصد است.}

 علی عسکری رئیس سازمان امور مالیاتی کشور امروز در حاشیه هشتمین همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی در مورد دو لایحه مالیات ارزش افزوده و مالیات استفاده و نظارت بر صندوق‌های فروش اظهار داشت: سازمان مالیاتی به لحاظ پیشبرد کارهای آینده نظام مالیاتی نیازمند تحول در قوانین و مقررات است. لایحه قانون مالیات‌های مستقیم دو سال پیش تقدیم مجلس شد که روزهای نهایی خود را می‌گذراند و تا یک ماه آینده ابلاغ می‌شود. لایحه دوم، مربوط به مالیات بر ارزش افزوده است که قانون آزمایشی پنج ساله اجرا شد و لازم بود به صورت دائمی درآید. 
 وی افزود: این لایحه با استفاده از نظرات کارشناسان و استادان جمع‌بندی و به زودی تقدیم دولت می‌شود. لایحه دیگر مربوط به قانون استفاده نگهداری و نظارت بر صندوق‌های فروش است که به عنوان یکی از حلقه‌های اخذ مالیات بر ارزش افزوده و مالیات مستقیم است، تا براساس واقعیت‌ها و شفافیت اقتصادی بتوان مالیات اخذ کرد.

مسعود خوانساری : مبنای دلار 3 هزار تومانی برای بودجه واقعی تر است

 

^{تحلیلگران اقتصادی در مورد تاثیرات دلار 2هزار و 850 تومانی در بودجه به جمع بندی واحدی نرسیده اند. گروهی اعتقاد دارند، این قیمت برای دلار در نهایت منجر به افزایش بهای این ارز معتبر در بازار آزاد می شود. در همین حال مسعود خوانساری رئیس کمیسیون حمل و نقل و ارتباطات اتاق تهران اعتقاد دارد، مبنای دلار 3 هزار تومانی در بودجه واقعی تر از رقمی است که در حال حاضر وجود دارد.}

^{به نظر شما کاهش قیمت جهانی نقت تا چه میزان بروضعیت مالی کشور بخصوص طی سال آینده اثرگذار است؟}

^{سال آینده برای کشور ما سالی حساس و نسبتا سخت خواهد بود؛ چالش های ناشی از کاهش قیمت جهانی نفت از یک سو و مسائل مربوط به مذاکرات هسته ای و تحریم های اقتصادی از سوی دیگر.
به این ترتیب لایحه بودجه سال آینده هم ویژگی های خاص خود را می طلبد. دولت با تمام مسائل پیش رو، لایحه بودجه انقباضی خوبی تدوین و به مجلس تحویل داده است. 
کلیات بودجه انقباضی دولت نشان میدهد که اهتمام رویکردهای اقتصادی برای سال آینده به تدوام شیب نزولی تورم و تلاش برای رشد اقتصادی معطوف است. اما به طور کلی لایحه پیشنهادی بودجه دولت تقریبا متعادل بسته شده است.}

ریزش‌های سنگین بورس چرا شکل گرفت

^{علی رحمانی، مدیرعامل سابق بورس تهران درباره دلایل رفتارهای هیجانی بورس بازان و ریزش سنگین شاخص پس از اعلام نتایج مذاکرات وین توضیح می دهد.}

بورس تهران شاید تنها بازار اقتصادی ایران باشد که پس از اعلام نتایج مذاکرات در وین دچار جو هیجانی منفی شد و ریزش سنگینی را در پی داشت. تالار حافظ از سال گذشته گرفتار رکود شده است و تنها امیدش به سرانجام رسیدن مذاکرات هسته‌ای بود تا در ادامه با برداشته شدن تحریم‌ها رخوت رکود از صنایع بورسی را بزداید اما اعلام تمدید دوباره مذاکرات ایران با گروه 1+5 اگرچه این بار نشان از پیشرفت در عرصه دیپلماسی ایران داشت اما این اتفاق چندان به مذاق بورس بازان تالار شیشه‌ای خوش نیامد و آنها با فروش‌های سنگین خود یک روز بعد از سوم آذر روز تلخی را برای بورس تهران رقم زدند. هرچند کارشناسان بازار سهام رفتار هیجانی بورس‌بازان تالار شیشه‌ای پس از اعلام نتایج مذاکرات را مقطعی دانسته‌اند و پیش‌بینی کرده‌اند بورس تهران به حالت عادی برمی‌گردد. علی رحمانی مدیرعامل سابق بورس تهران درباره اثر اعلام نتایج مذاکرات و افت یکباره شاخص معتقد است رفتار هیجانی سهامداران از به نتیجه نرسیدن مذاکرات طبیعی بود و پس از چند روز بازار به شرایط عادی برمی‌گردد. اکنون سیاست‌های دولت در بودجه برای فعالان بازار سرمایه بسیار مهم است چرا که اگر این سیاست‌‌ها متناسب باشد باعث رشد دوباره بورس خواهد شد.

سعید لیلاز لایحه بودجه سال 94 را تحلیل کرد: امیدوارم انضباط مالی مانع کسری بودجه شود

^{لایحه بودجه سال 94 راهی مجلس شده است. تحلیلگران اقتصادی اعتقاد دارند این لایحه در قیاس با آنچه سال ها قبل در اقتصاد ایران رخ داده بود، روال منطقی و منظمی دارد. بررسی ها نشان می دهد بخش مهمی از نمایندگان مجلس و همچنین کارشناسان اقتصادی به این لایحه روی خوش نشان داده اند. سعید لیلاز، اقتصاددان در گفت و گو با خبرآنلاین نیز اعتقاد دارد که لایحه بودجه سال 94 می تواند نظم و انضباط مالی را به اقتصاد ایران بازگرداند. با این حال لیلاز براین باور است که نکات پنهانی در لایحه بودجه وجود دارد که نشان می دهد دولت چه برنامه هایی را پیش روی خود دارد.}

^{تحلیل شما از لایحه بودجه سال جاری چیست؟}

^{لایحه بودجه 94 بسیار انقباضی است. دولت سعی دارد تا با تمام قوا انضباط مالی را برقرار کند. از نیمه سال 92 شاهد تلاش بی وقفه دولت برای به انضباط درآوردن بودجه و حتی خود دولت هستیم. تقریبا می توان گفت که در تمام حوزه ها راه رفته و پیموده شده در دو دولت گذشته، در حال بازگشت و اصلاح است. از سوی دیگر بودجه عمرانی موضوعیت پیدا کرده است. سهم درآمدهای نفتی در درآمدهای دولت کاهش پیدا کرده است و ساختار بودجه دائما رو به سالم تر شدن پیش می رود. این درحالیست که تمام این موارد تا سال 82 به درستی در کشور اجرا می شد اما  از سال 84  به این طرف، مسیر متناقض و بر عکسی را پیمودیم و حال قصد داریم به همان نقطه آغازین بازگردیم.زمانی که یکباره بودجه های انبساطی و روال های فارغ از وجود هر گونه انضباط مالی در سال های 85 تا 91 به یک سمت گیری انقباضی و انضباطی محض تبدیل می شود، حتما ممکن است که شوک هایی به جامعه وارد کند. به همین دلیل دولت باید مراقب این اتفاق باشد و از بروز آن جلوگیری کند.}

مصاحبه با رابرت سولو

 

 

^{سال‌ها پیش سولو پیشنهاد داد که رشد تنها با انباشت سرمایه و افزایش نیروی کار حاصل نمی‌شود، بلکه با "پیشرفت تکنولوژیکی" که الان به عنوان رشد بهره‌وری کل عوامل شناخته می‌شود، به‌دست می‌آید. و این عامل رشد بهره‌وری کل عوامل پیشرفت در تکنولوژی و نیز در مدیریت و در تکنیک‌های سازمانی را در بر دارد. با نگاه به صنایع مشابه در بین کشورها، همیشه تفاوت عمیقی هم در بهره‌وری نیروی کار آنها و هم در بهره‌وری کل عوامل آنها وجود دارد و بیشتر مواقع این تفاوت در بهره‌وری- در صنایع خودرو یا صنایع فولاد یا صنایع ساخت و ساز مسکونی در آمریکا و اروپا- مسئله قابل توجهی نبوده و نمی‌تواند بطور جدی با تفاوت در دست‌یابی به تکنولوژی توضیح داده شود. همچنین دریافتیم که تفاوت بهره‌وری نمی‌تواند با تفاوت در دست‌یابی به سرمایه برای سرمایه‌گذاری دنبال شود.
بنابراین به نظر شما مدیریت عامل اولیه در تفاوت بهره‌وری است؟
رابرت سولو : بله. با توجه به شواهد موجود، رقابت شدید مدیران را تحریک می‌کند تا توانایی خود را بالا ببرند. و این عقیده که هرکسی در هرکجا به دنبال حداکثر کردن سود خود است همیشه درست نیست. ما می‌دانیم که در هر صنعتی، یک توزیع کلی از سطوح بهره‌وری بین بنگاه‌ها و حتی گهگاه در موسسات داخل بنگاه‌ها وجود دارد. تجارت بین‌الملل یک هدفی در ورای استثمار مزیت نسبی را دنبال می‌کند. و افشا می‌کند که مدیران سطوح بالا در کشورهای مختلف نگرانی کمتری داشته باشند. برای هر شرکتی دسترسی به بازار بین‌المللی بسیار اهمیت دارد.}

توضیح علی دینی درباره عدم افزایش صادرات نفت به دو میلیون بشکه در روز: کسری بودجه سال آینده حتمی است

^{«این یک تصوری واهی و خام پردازانه است که ظرف مدت کوتاه بتوانیم از اقتصاد نفتی رهایی یابیم. » علی دینی ترکمانی رهایی از اقتصاد نفتی را نیازمند 10 سال برنامه‌ریزی و فراهم کردن زیرساخت‌ها و کمک به تولید و صادرات غیرنفتی می‌داند. به همین دلیل هم صحبت برخی تحلیلگران مبنی بر عدم تکیه بر درآمدهای نفت را در شرایط حاضر واهی عنوان می‌کند. نکته قابل تامل در صحبت‌های این استاد دانشگاه کسری بودجه میلیاردی امسال و سال بعد در صورت عدم افزایش فروش نفت از یک میلیون و 100 یا 200 هزار بشکه فعلی به دو میلیون بشکه است. او معتقد است در پی افت قیمت نفت امسال به شدت درآمدهای ارزی کاهش پیدا کرده و مساله کسری بودجه جدی‌تر هم می‌شود . دینی راه‌های پیش روی دولت را برای جبران کسری‌ها تشریح می‌کند. به اعتقاد او یک راهکار این است که هزینه‌ها را تا ایجاد تراز عملیاتی بین هزینه‌های جاری و عمرانی با درآمدهای نفتی و غیرنفتی کاهش دهیم. راهکار دیگری که او تا حدی قابل اجرا می‌داند افزایش درآمد مالیاتی است البته از طریق لغو معافیت مالیاتی نهادها نه افزایش مالیات تولیدکنندگان. چه اینکه اگر روش دوم اتخاذ شود به گفته دینی اثرات رکودی قبال توجهی در اقتصاد ایجاد خواهد شد که مغایر با برنامه‌های دولت است. و راهکار سومی هم هست که دم دست‌ترین و آسان‌ترین راه به نظر می‌رسد اما تبعات منفی گسترده‌ای برای اقتصاد خواهد داشت و آن اینکه دولت تن بدهد به استقراض از بانک مرکزی، که با این کار افزایش پایه پولی و رشد دوباره نرخ تورم در اقتصاد حتمی خواهد بود. مشروح گفت و گوی علی دینی ترکمانی کارشناس اقتصاد را در ادامه می‌خوانید:}

کمپانی های بزرگ جهانی چگونه مدیریت می شوند؟

^{برنارد فونتانا از سال 2012 به مدیر عاملی شرکت سیمان سوییسی «هالکیم» انتخاب شده است و پیش از آن،‌ مدتها به عنوان مدیر کل منابع انسانی در شرکت «آرسلور میتال» فعالیت می‌کرده است که شرکتی است با 320 هزار کارمند که در بخش معدن و تولید فولاد در سطح بین‌المللی فعال است. او با هاروارد بیزینس ریویو درباره این گفتگو می‌کند که کار به عنوان یک مدیر منابع انسانی، برای مدیر عامل شدن بسیار مفید است.}

^{* آیا شما همیشه دوست داشتید که یک مدیر منابع انسانی باشید؟}

^{نه. اما وقتی که 30 ساله بودم، برای شرکت فرانسوی کار می‌کردم و با مدیر عامل به هنگ کنگ سفر کردم. در طول سفر، مدیر عامل گفت که قبل از این که در این سمت باشد، از او درخواست شده بود که مدیر منابع انسانی باشد. او به من گفت که این درخواست چیزی نیست که برای هم پیش بیاید اما اگر وقتی فرصتی دست داد که مدیر منابع انسانی باشی، من به تو نصیحت می‌کنم که آن را از دست ندهی. او گفت که تو از آن سمت خیلی چیزها یاد می‌گیری و اگر یک مدیر عامل شدی،‌ تجربیات آن به دردت می‌خورد. او درست می‌گفت.}

بازار غذا در انحصار 500 نفر است

 

^{دبیر کل خانه کشاورز گفت: دولت برای کوتاه‌کردن دست دلالان باید با ایجاد بازار‌های موازی انحصار بازار صنایع غذایی کشور که در اختیار 500 نفر است را بشکند.}

عیسی کلانتری - وزیر اسبق جهاد کشاورزی - اظهار کرد: در حال حاضر انحصار بازار صنایع غذایی کشور در اختیار 500 نفر است و وزارت جهاد کشاورزی که متاسفانه یا خوشبختانه مسوولیت ساماندهی بازار محصولات کشاورزی را در اختیار دارد، باید برای تنظیم این بازار به نفع تولید‌کننده یا مصرف‌کننده برنامه‌ی خود را ارائه دهد.

وی افزود: در این شرایط مصرف‌کننده بیشتر از تولید‌کننده متضرر شده است، چرا که می‌بینیم بازار کشور از تولیدات کشاورزی داخلی یا خارجی مملو است، اما مصرفی وجود ندارد و این نشان می‌دهد که جامعه قدرت خرید و مصرف را با این قیمت‌ها ندارد و این نشان می‌دهد که تولید‌کننده و مصرف‌کننده توسط واسطه‌ها در حال قربانی‌شدن است.

ارزیابی محمدمهدی بهکیش از امکان شکل‌گیری اتاق ایران و آمریکا

 ^{این روزها بحث راه‌اندازی اتاق ایران و آمریکا داغ داغ است. عده‌ای در ایالت مریلند آمریکا مدعی تاسیس تشکلی جدید برای مناسبات بازرگانی تهران و واشنگتن می‌شوند و عده‌ای دیگر سعی می‌کنند با وعده ارتباط با سناتورهای آمریکایی، تجار و بازرگانان ایرانی را برای عضویت در تشکلی نامعلوم راضی کنند. اما اینجا، در تهران بعد از سال‌ها اتاقی رسمی برای شکل دادن به مناسبات تجاری و بازرگانی ایران و آمریکا در حال شکل‌گیری است. اتاقی که بنا به دستور غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و توسط محمد بهکیش معمار اتاق‌های دوجانبه بازرگانی ایران و کشورهای جهان در حال راه‌اندازی است. تشکیل این اتاق بهانه خوبی برای گفت‌و‌گویی شد که نوید‌دهنده روزهای خوش در مناسبات تجاری تهران-‌واشنگتن است.}

^■■■

عیسی کلانتری: مدیریت آب پوپولیستی بوده است

^{عیسی کلانتری دبیر ستاد احیا دریاچه ارومیه، وزیر کشاورزی دوره اصلاحات و دبیرکل کنونی خانه کشاورز امروز مهمان نشست ویژه بررسی منابع آب در اتاق ایران بود. او نسبت به وضعیت کنونی منابع آبی کشور هشدار داد و اعلام کرد «نسل آینده کشور نسل سوخته آب شیرین» خواهند بود.}

^{او گفت:« اگر برای هزار بارهم موضوع آب مطرح شود بازهم کم خواهد بود، متاسفانه مسئله آب و مدیریت منابع در گذشته کم تر مورد توجه بوده است ولی اخیرا به خاطر فشارها و چالش ها مورد توجه حاکمیت و دولت قرار گرفته است.» کلانتری با اشاره به اینکه آب یک عنصر طبیعی تجدید پذیر تلقی می شود، گفت:« برخی منابع مانند نفت، ذخایر معدنی و... تجدید پذیر نیستند ولی آب منبعی تجدید پذیر محسوب می شود که البته دیگر در کشور ما تجدید پذیر نیست و این تنها به دلیل برداشت های بسیار زیاد بوده است. ما در کشور به خصوص پس از انقلاب با آب به شکلی برخورد کرده ایم که از حالت تجدید پذیر خارج شده است و این بزرگ ترین خطری است که کشور را تهدید می کند؛ موضوع کاهش رشد اقتصادی، افزایش تورم و نقدینگی و... قابل احیا و حل است و حتی با تغییر برنامه ها قابل جبران است ولی مسئله آب خیلی جدی تر از این مسائل است.»}

استاد ایالتی شیکاگو از رفع تحریم‌ها سخن گفت

^{پروفسور ابوالحسن جلیلوند، عضو هیات علمی دانشگاه ایالتی شیکاگو چشم‌انداز اقتصاد ایران را بسیار مثبت می‌داند و معتقد است که مذاکرات میان ایران و 1+5 درنهایت به نتیجه خواهد رسید از همین رو شرکت‌های بورسی و غیربورسی ایرانی باید خود را برای مواجهه با ریسک‌های پس از رفع تحریم‌ها علیه ایران آماده کنند.}

دکتر ابوالحسن جلیلوند با بیش از 30سال تجربه اجرایی در سطح بین‌المللی، رییس دانشکده و پژوهشگر ارشد در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی برتر امریکا (دانشگاه لویولا شیکاگو) و کانادا (دانشگاه دالهوزی) است. همچنین انجام پروژه‌های پژوهشی درمورد سیاست‌های تامین مالی از طریق استقراض، مدیریت ریسک، بدهی‌های مستقل، تجدید ساختار و حاکمیت که از طریق کمک‌های مالی پژوهشی مورد حمایت قرار گرفته، بخشی از فعالیت‌های وی را شکل می‌دهد. وی عنوان ویراستار ارشد ژورنال کانادایی علوم اجرایی و رییس واحد شرقیAACSB و مشاور دانشگاه در کشورهای امریکا، کانادا، هند و خاورمیانه را در کارنامه تخصصی خود جای داده است. ضمنا پروفسور جلیلوند به‌عنوان متخصص مالی و نظارتی، از طرف شرکت‌های دولتی و خصوصی نیز فعالیت کرده است. در سال2009 به سبب مهارت در آموزش اخلاق تجاری، توسط موسسه اتیسفر نیویورک به‌عنوان یکی از 100فرد برتر در زمینه خلاقیت تجاری انتخاب شده است. وی مدرک دکتری خود را در رشته فاینانس از دانشگاه کارولینای شمالی، مدرک MBA را از دانشگاه اوکلاهاما و لیسانس خود را از موسسه بانکداری ایران اخذ کرده است و در حال حاضر در دانشکده بازرگانی کوئین لان دانشگاه لویولای شیکاگو مشغول به فعالیت است و عضویت هیات مشاوره دانشکده بازرگانی دانشگاه ایالتی شیکاگو را برعهده دارد.

"کار رئیس کل اطاعت از دولت نیست"

^{حضور کوتاه‌مدت دکتر هادی صالحی‌اصفهانی در ایران در اواخر مهر فرصتی بود تا درباره وضعیت و چالش‌های اقتصاد ایران گفت‌وگویی داشته باشیم. صالحی‌اصفهانی باوجود دوری از ایران به‌دقت پیگیر و نگران وضعیت اقتصادی کشور است.}

او یکی از اصلی‌ترین مشکلات اقتصاد ایران را کمبود تخصص و محدودیت در استفاده از افراد متخصص می‌داند و در توضیح این نکته به «تعادل» می‌گوید: «متاسفانه در ایران برای احترام به تخصص در علوم اجتماعی به‌خصوص اقتصاد فرهنگ‌سازی نشده است. به‌نحوی که بسیاری از افراد در این زمینه خود را متخصص می‌دانند ولی درک کافی برای اینکه چه کسی در چه جنبه از اقتصاد متخصص است، وجود ندارد. از سوی دیگر روند‌ها و مکانیسم‌های لازم برای تشخیص میزان تخصص و شناخت توانایی‌های افراد و ایجاد اعتماد به آنها به‌درستی عمل نمی‌کند. اما در کشورهای پیشرفته و موفق راهکارهای مناسبی را برای ارزیابی دانش و توانایی‌های متخصصان از طریق دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و احزاب و امثالهم برقرار کرده‌اند.»

فقر سواد اقتصادی

^{اصول و فنون مالی و اقتصادی دیر یا زود بر تصمیمات تک‌تک افراد جامعه تاثیرگذار است. کسانی در آینده برنده‌اند که در گذشته خود راه و چاه را شناخته و در انتخاب‌های سرمایه‌گذاری خود عقلایی رفتار کنند. رفتار بخردانه تمام مشارکت‌کنندگان بازارها لازمه رشد و ثبات اقتصادی است. لازمه این امر آشنا کردن افراد از کودکی با مفاهیم مالی و اقتصادی است. در این راستا با بهروز خدا‌رحمی دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران به گفت‌وگو پرداختیم. وی که مدیرمسوول نشریه «معیشت» از نشریات مالی اقتصادی خانواده نیز هست، معتقد است اگر از قبل با دانش اقتصادی آشنا نشده باشیم، انتخاب نهایی مشارکت‌کنندگان در آینده انتخاب درستی نخواهد بود.}

^■■■

  ^{اخیراً با امضای توافقنامه‌ای بین سازمان بورس و وزارت آموزش و پرورش، دیپلم بورس راه‌اندازی شد. با توجه به حضور شما در بازار سرمایه چه نیازی به ایجاد این رشته و در این مقطع احساس شد؟}

^{با توجه به شاخص‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری، ضرورت است که همه خانواده‌ها به سمت یادگیری مفاهیم اقتصادی بروند. اگر ما عمر کاری خود را 30 تا 40 سال در نظر بگیریم نیمه اول آن معمولاً درآمدهایمان از مخارج‌مان بیشتر است. یعنی به عبارتی مازاد دریافتی داریم. اما در نیمه دوم با کسری مواجه خواهیم شد. به این دلیل که اتفاقاتی همچون ازدواج صورت می‌گیرد و خانواده شکل می‌گیرد. پس احتمالاً پتانسیل‌های کسب درآمد آرام‌آرام در نیمه دوم کمتر می‌شود، برای جبران آن کسری‌ها هیچ چاره‌ای نداریم جز اینکه به دانش‌های مالی و اقتصادی مسلط باشیم و مازاد نیمه اول عمر کاری‌مان را به‌گونه‌ای سرمایه‌گذاری کنیم که تکافوی کسری نیمه دوم را بکند. پس همه باید حداقل دانش مالی و اقتصادی داشته باشند. کشورهای غربی هم یکی دو دهه است که روی حوزه سواد مالی افراد کار می‌کنند. نظام آموزشی ما، تنها روی پرورش هوش ریاضی و منطقی افراد تاکید دارد و به بقیه ابعاد هوشی افراد برای موفقیت در زندگی که یکی از آنها هوش کسب و کار است، توجه نکرده‌ایم. لذا حداقل دانش مورد نیاز برای تصمیم‌گیری بهتر در حوزه‌های مالی و اقتصادی و زندگی و معیشت را نادیده گرفته‌ایم.}

منافع رشد اقتصادی برای طبقات فرودست در گفت‌وگو با جواد صالحی اصفهانی

^{شکاف فقر} 
 

^{جواد صالحی‌اصفهانی می‌گوید وضع زندگی طبقات فرودست در یک سال و نیم گذشته بهتر شده است / عکس: سعید عامری}

 

 

 ^{از میان اقتصاددانان ایرانی مقیم خارج از کشور، کمتر کسی به اندازه دکتر جواد صالحی‌اصفهانی تحولات هرروزه اقتصاد ایران را پیگیری می‌کند و بر آنها مسلط است؛ آنقدر که بخشی از پژوهش‌های او در دانشگاه محل تدریس و تحقیقش، همواره به اقتصاد ایران اختصاص دارد. صالحی‌اصفهانی که فارغ‌التحصیل دانشگاه «هاروارد» است، سابقه تدریس در دانشگاه‌های آکسفورد و پنسیلوانیا را هم دارد، اما در سال‌های اخیر در موسسه پلی‌تکنیک ویرجینیا یا همان «ویرجینیا تک» به تدریس اقتصاد مشغول بوده است. در طول مصاحبه درباره دلایل کاهش «تورم روستایی» در یک سال و نیم اخیر، از تسلط او بر جزیی‌ترین آمارهای منتشرشده توسط مرکز آمار و بانک مرکزی ایران شگفت‌زده می‌شوم؛ اتفاقی که در مورد بسیاری از اقتصاددانان و اقتصادخوانده‌های داخلی به‌ندرت مشاهده می‌شود. صالحی‌اصفهانی معتقد است دلیل اصلی کاهش نرخ تورم در مناطق روستایی ایران، نه سیاست‌ها یا برنامه‌های دولت، بلکه کاهش قیمت جهانی مواد غذایی است که اثر خود را بر تورم روستایی، بیش از مناطق شهری نشان داده است. با این حال می‌گوید: وضع زندگی روستانشینان و طبقات فرودست جامعه ایران در یک‌ سال ‌و نیم اخیر بهبود یافته که دلیل آن «افزایش درآمدهای واقعی» آنها بوده است.}

^■■■

گفت‌وگو با فرهاد نیلی درباره امکان‌سنجی استقرار ساز و کار دولت رفاه در ایران

 ^{چندی پیش نشستی در کمیسیون علمی-راهبردی چشم‌انداز مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد که یکی از سخنرانان آن دکتر فرهاد نیلی، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بود. فرهاد نیلی نتایج پژوهشی در زمینه فقر، نابرابری و رفاه در ایران را ارائه کرد. او با اشاره به فعالیت‌هایی که بعد از انقلاب در حوزه رفاه اجتماعی صورت گرفته، سه دهه بحث نافرجام در مورد تقدم عدالت بر رشد و تقدم توزیع بر تولید را علت اقدامات منفعل، کوتاه‌مدت و غیرمنسجمِ معطوف به توزیع دانست و موثرترین خط‌مشی برای نجات خانوارهای فقیر از دام فقر را گسترش فعالیت‌های اقتصادی و افزایش درآمدزایی این فعالیت‌ها عنوان کرد. رئیس پژوهشکده پولی و بانکی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را به لحاظ نظری یکی از قوی‌ترین پشتوانه‌های حقوقی یک دولت رفاه می‌داند، ولی معتقد است سخن از تاسیس دولت رفاه در ایران بسیار زودرس است. این استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه شریف که سمت مشاور رئیس بانک مرکزی را نیز بر عهده دارد معتقد است باید با ایجاد یک گفت‌وگوی شفاف میان دولت و مردم، توهم دولت رفاه را از بین برد.}

روایت بهمن فرمان‌آرا از اقتصاد سیاسی سینما و کسب‌وکار خانوادگی‌اش: بی‌ثباتی در اقتصاد آزارم می دهد

 

^{خلاصه برخی اظهارات بهمن فرمان آرا در ادامه آمده است:}

^{درسینمای آمریکا مشغول به کار بودم که پدرم خواست برگردم و مدیریت شرکت کارخانجات پیله را بر عهده بگیرم.}

^{با شروع کارم احساس کردم وارد یک بازی سخت و پیچیده شده‌ام.}

^{شرکت خانوادگی ما سال‌ها زیان می‌داد اما سال گذشته ماشین‌آلات جدید وارد کردیم و دو سال است که شرکت سود ده شده است.}

^{زمین کارخانه امروز میلیاردها تومان ارزش دارد اما در تمام سال‌های گذشته که کارخانه به ورطه زیان‌دهی افتاده بود، هیچ‌وقت به فکر فروش کارخانه نیفتادیم.}

^{کسی که فیلم محمد رسول‌الله را به ایران آورد و درآمد زیادی هم به دست آورد، تاجر نخود و لوبیا بود.}

^{به نظر من بعد از ابلاغ اصل44 قانون اساسی، موجودیت بنیاد فارابی زیر سوال است.}

^{من فکر می‌کنم بزرگ‌ترین مشکل سینمای ایران این است که بازار آن به درستی شکل نگرفته است.}

^{از بچگی به فیلمسازی علاقه داشتم و راه خودم را انتخاب کردم اما صنعت نساجی هم دغدغه بزرگی است که هیچ‌وقت نمی‌خواهم کنارش بگذارم.}

^{کارخانجات پیله زمانی 450 کارگر داشت امروز هم  150 خانواده سر سفره‌اش نشسته‌اند و این شرکت برای من و خانواده‌ام حکم عبادتگاه را دارد.}

^{بی‌ثباتی آزاردهنده‌ترین چیزی است که در اقتصاد ما وجود دارد.}

^{کار کردن در سینما به مراتب سخت‌تر از کار کردن در اقتصاد است  البته این هم از بدشانسی‌های من است که در دو صنعت ورشکسته سینما و نساجی کار می‌کنم.}

^{آرزو می‌کنم درهای سینماهای کشور به فیلم‌های جهانی باز شود تا تماشاچیان دوباره به سالن‌ها برگردند.}

^{سینما اول باید زیرساخت خوب داشته باشد بعد بازار آن شکل می‌گیرد و بعد فیلم خوب ساخته می‌شود. ما چسبیده‌ایم به ساخت فیلم و به زیرساخت‌ها فکر نمی‌کنیم.}

^{نگاه امنیتی و سلیقه‌ای به سینما خیلی آزارم می‌دهد.}

^{من شبیه شخصیت گنج قارون نیستم اما اگر اتفاقی به رودخانه می‌افتادم و دو جوان نجاتم می‌دادند، می‌بردم‌شان کارخانه و می‌گذاشتم‌شان پای خط تولید تا  احساس خوشبختی کنند و من هم احساس رضایت خاطر می‌کردم.} 

 

چرا برخی مشاغل متصدی‌ای ندارند؟

^{حسن طایی، معاون توسعه اشتغال وزارت کار و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به همراه زهرا کریمی، عضو هیات علمی دانشگاه مازندران بررسی کردند که چرا برخی مشاغل متصدی ندارند؟}

طایی در این باره می‌گوید: نیروی کار با مهارت و جوان ما، دلش می‌خواهد یک کار امن، پربازده و کم ریسک را پیدا کند و جایی مشغول به کار شود که این ویژگی‌ها را داشته باشد، اما متاسفانه اکنون این شرایط مهیا نیست و توصیه‌ ما به نیروی کار جوان و کارجو این است که یک مقدار خواسته‌های خودشان را تعدیل کنند. کریمی هم در این مورد عنوان می‌کند: تولید در کشور ما تولید سنتی است و انگار نیازی به نیروی متخصص ندارد. به همین علت ترجیح می‌دهند در واحدها افراد با میزان تحصیل پایین را با یک مزد بسیار پایین جذب کنند که البته در کنار این، مسائل فرهنگی هم ممکن است موثر باشد.

ـ خانم دکتر، اخیرا وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده که دو میلیون شغل بدون متصدی در کشور وجود دارد و البته از نگاه اقتصاددانانی مانند دکتر مسعود نیلی هم پدیده مشاغل بدون متصدی، چند سالی است که در اقتصاد ایران ظهور کرده است. از نگاه شما، علت وقوع این چنین پدیده‌ای در بازار کار ایران چه است؟
زهرا کریمی: بازار کار ما به عنوان یک کشور صادر کننده نفت، تحت تاثیر افزایش سطح رفاه و افزایش سطح تحصیلات قرار گرفته است. ما شکل خیلی افراطی این مشکل را در کشورهای کم جمعیت و بسیار ثروتمند صادر کننده نفت می‌بینیم.

آفت‌های روزنامه‌نگاری دولتی در میزگردی با حضور سعید لیلاز، علی میرزاخانی و محمد قوچانی

چرا «اکونومیست» نداریم؟ 
 

 

 

^{دعوت کردن سه دوست برای ناهار آنقدرها سخت نیست اما قانع‌‌کردن‌شان برای گفت‌وگو سخت است. سه چهره مطرح مطبوعاتی که هرکدام در حوزه‌ای سرآمد و سرشناس هستند. سعید لیلاز که نویسنده و صاحب نظری نام‌آشنا در عرصه سیاست، اقتصاد و تاریخ است؛ محمد قوچانی با نبوغی که در خلق مطبوعات مدرن ایران دارد و علی میرزاخانی که از یک دهه پیش، رسانه قدرتمند و اثر‌گذاری همچون دنیای اقتصاد را مدیریت می‌کند. با این حال هر سه حاضر می‌شوند در تجارت فردا کنار هم بنشینند و در مورد دشواری‌های نشر مطبوعات در ایران گفت‌وگو کنند. پاسخ به این سوال که چرا در ایران نشریه‌ای به ماندگاری اکونومیست نداریم؟ آن قدرها سخت نیست اما توضیحش زمان زیادی می‌خواهد تا آنجا که میزگرد در بستری تاریخی پیش می‌رود و گاهی همراه با اختلاف‌نظر است. آنجا که سعید لیلاز می‌گوید «ماده مسیر خودش را می‌رود» و علی میرزاخانی پاسخ می‌دهد «اندیشه می‌تواند به ماده تبدیل شود» و محمد قوچانی هم می‌گوید «اندیشه می‌تواند ماده را صورت‌بندی کند».ما دو ساعت گفت‌وگو می‌کنیم و در انتها این محمد قوچانی است که با تحلیلی خوشایند، پایانی خوب برای این گفت‌وگوی خانوادگی رقم می‌زند.}

استاد اقتصاد دانشگاه بولونیا مطرح کرد؛ تجارت‌ آزاد سد راه جنگ

 

هرقدر رابطه تجاری و مراودات بازرگانی میان دو کشور بیشتر باشد، به همان میزان نیز احتمال بروز درگیری و اختلاف کمتر می‌شود چراکه یکی از ارکان اصلی هر تجارتی امنیت بازار‌ها و عدم ریسک است و با مروری بر میزان سهم کشورها از تجارت جهانی به این نکته پی خواهیم برد. ازسوی دیگر با نگاهی به اقتصاد ایران در می‌یابیم که با وجود دارا بودن موقعیت جغرافیایی خاص همچنین مزیت‌های رقابتی، سهم ما از این خوان گسترده بسیار ناچیز است. پرسش این است؛ چه چیزی راه تجارت آزاد در ایران را مسدود کرده است؟ چرا ایران نتوانسته مانند ترکیه و مالزی سهم زیادی از این بازار داشته باشد. این‌گونه مسایل و پرسش‌هایی از این قبیل محور گفت‌وگو با دکتر علیرضا نقوی است.

علیرضا نقوی در حال حاضر دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه بولونیا در ایتالیا و استاد مهمان در دانشگاه جان هاپکینز است. وی همچنین مشاور در سازمان جهانی‌ مالکیت فکری (ویپو) بوده است. نقوی در سال ۲۰۰۰ مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه کنستانز (آلمان) و دکترای اقتصاد خود را در سال۲۰۰۴ از دانشگاه دوبلین (ایرلند) دریافت کرده است. او در سال‌های ۲۰۰۳-۲۰۰۵ در دانشگاه اقتصاد پاریس (فرانسه) فوق دکترای خود را در مرکز پژوهش‌های سیاست‌گذاری‌های اقتصادی گذرانده است. وی در دانشگاه‌های زیادی ازجمله دانشگاه اقتصاد برگن (نروژ)، دانشگاه کوب (ژاپن)، دانشگاه نیو ساوت ولز (استرالیا)، دانشگاه لیل (فرانسه) و دانشگاه سینیکا (تایوان) پژوهشگر مهمان بوده است. وی در مجلات و نشریات علمی‌ بین‌المللی مقاله‌های زیادی چاپ کرده است. زمینه‌های پژوهشی او شامل تجارت بین‌الملل و مهاجرت، نوآوری و حقوق مالکیت معنوی و اقتصاد سیاسی و توسعه است. او همچنین در سال‌های ۲۰۰۹-۲۰۱۲ یک پروژه بزرگ پژوهش در کمیسیون اروپا در رابطه با جهانی‌ شدن شبکه‌های نوآوری را مدیریت کرده است که شامل ۷ کشور اروپایی‌ و چهار کشور نو ظهور بود.