معرفی اقتصاددان: دانیل کانمن Daniel Kahneman

 

 

دانیل کانمن (Daniel Kahneman) روانشناسی است که نامش در زمره اقتصاددانان بزرگ قرار گرفته است. این بدان خاطر است که وی در دو حوزه اقتصاد تجربی و اقتصاد رفتاری پیشگام بوده و تلاش کرده رفتار واقعی مردم در موقعیت‌های اقتصادی را درک نماید. کانمن با فرض انسان عقلایی مخالفت کرده زیرا معتقد است که این فرض توصیفی خوبی از رفتار واقعی انسان‌ها ارائه نمی‌دهد. او با کمک تحقیقات تجربی نشان داد که افراد هنگام تصمیم‌گیری، به جای حداکثر کردن مطلوبیت، از میان‌‌برها استفاده می‌کنند. افراد ممکن است کاری را انجام دهند که دوستانشان انجام می‌دهند. آنها همچنین ممکن کاری را انجام دهند که فکر می‌کنند سایر مردم نیز آن کار را انجام می‌دهند.

به علاوه، افراد به هنگام تصمیم‌گیری به مسأله انصاف نیز توجه دارند. بنابراین، استفاده از میان‌برها و توجه به مسأله انصاف در تصمیم‌گیری بدین معناست که افراد گاهی اوقات تصمیماتی می‌گیرند که عقلایی نبوده و در آن نفع شخصی لحاظ نمی‌شود. 

نظریه‌های اقتصادی برای کنترل عرضه و تقاضا

^{مروری بر برخی از راهکارهایی که اقتصاددانان برای مدیریت عرضه و تقاضا پیشنهاد می‌دهند}

 

 

 

 

 

 

 

^{یکی از مهم‌ترین ابزارهای سیاستگذاری اقتصاددانان قیمت است. نوع برخورد با چنین ابزاری می‌تواند روند را به سمتی که مد نظر سیاستگذار است، کانالیزه کند. ابزار دیگر سیاستگذاری، کنترل عرضه و تقاضا با مکانیسم‌هایی نظیر سهمیه‌بندی تولید و مصرف است. این سهمیه‌بندی‌ها می‌تواند از طریق اعمال محدودیت‌هایی از نوع قانونگذاری یا اعطای مجوز صورت بگیرد. گاهی نیز اقتصاددانان، با تلفیق دو ابزار قیمت و سهمیه‌بندی، مکانیسم‌هایی را تعریف می‌کنند که بر اساس آنها به اهداف سیاستگذاری مورد نظر خود دست یابند. در ادامه این مطلب، ابتدا مروری بر نقش‌های قیمت در اقتصاد خواهیم داشت، سپس به برخی روش‌های استفاده از ابزار سهمیه‌بندی اشاره خواهیم کرد و در نهایت برخی ابداعات اقتصاددانان را که حاصل تلفیق قیمت و سهمیه‌بندی است توضیح خواهیم داد.}

معرفی اقتصاددان : سیمون کوزنتس

 

 

سیمون کوزنتس (Simon Kuznets) به دلیل تلاش‌هایش برای تبدیل اقتصاد به یک علم تجربی شهرت یافته است. وی این کار را از طریق طراحی سیستم حساب‌های درآمد ملی، که همه کشورها می‌توانند از آن برای سنجش فعالیت‌های اقتصادی خود استفاده کنند، انجام داد. کوزنتس با اندازه‌گیری توزیع درآمد و بررسی چگونگی تغییر توزیع درآمد در ایالات متحده در قرن بیستم نیز، گامی دیگر در تجربی کردن علم برداشت. اما کارهای کوزنتس فراتر از اندازه‌گیری پدیده‌های اقتصادی بود. وی به دنبال تعیین علل رشد اقتصادی و تغییر در نابرابری درآمدی بود و به مطالعه چرخه‌های رشد اقتصادی پرداخت و تلاش کرد تأثیرات رشد اقتصادی بر توزیع درآمد را درک کند. اگر اقتصاد را به عنوان علم مطالعه رفتار اقتصادها در دنیای واقعی تعریف کنیم، کوزنتس را باید یکی از شش چهره برتر این علم برشمرد.

ایمن سازی سیستم مالی جهان

 

 

 

 

 

 

 

^{هر چند حجم زیادی از اقدامات اصلاحی در حیطه مقررات‌گذاری، در سراسر جهان جهت ایمن‌سازی سیستم مالی در حال انجام است؛ اما بررسی‌های IMF نشان می‌دهد که اقدامات انجام نشده زیادی وجود دارد که مورد غفلت واقع شده است و باید توسط مسئولان دولتی و بخش خصوصی دنبال شود. 5 سال پس از شروع آغاز بحران مالی جهانی، IMF مطرح کرد که بازسازی‌ها ـ که با هدف اصلاحات انجام می‌شود ـ تاکنون برای ایجاد یک مجموعه ایمن ساختارهای مالی ادامه دارد و [هنوز هم برخی مسائل مهم مغفول باقی مانده است].}

معرفی اقتصاددان : رابرت سولو

 

 

 

 

 

 

 

رابرت سولو (Robert Solow)، عمده شهرت خود را مدیون کار بر روی نظریه رشد اقتصادی است. وی به همین دلیل جایزه نوبل اقتصاد در سال 1987 را از آن خود کرد. در حقیقت، سولو مبتکر چارچوبی نظری است که می‌تواند در بحث عواملی که پشتوانه رشد اقتصادی هستند در دو جنبه نظری و کاربردی قابل استفاده باشد. این چارچوب همچنین می‌تواند برای اندازه گیری نقش عوامل مختلف تولید در رشد اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد.

معرفی اقتصاددان : ادموند فلپس Edmund Phelps

 

 

 

ادموند فلپس (Edmund Phelps)، نوبلیست اقتصادی است که سهم بسزایی در توسعه‌ی درک ما از بخش عرضه‌ی اقتصاد کلان داشته است. او نشان داد هیچ بده بستان پایداری بین بیکاری و تورم وجود ندارد. وی همچنین سطح بهینه‌ی اجتماعی پس‌انداز و تحقیق در راستای تکنولوژی‌های جدید را بدست آورد و نشان داد چطور پیشرفت تکنولوژیکی وابسته به بُعد جمعیت و سطح تحصیلات است. فلپس در سالهای اخیر، مدل‌های نرخ بیکاری تعادلی را با نام بیکاری ساختاری توسعه داده که می‌تواند نوسانات طولانی بیکاری را برای کشورهای مختلف توضیح دهد.

«توانمندی» از نگاه آمارتیا سن

 

 

از منظر جریان‌شناسی توسعه، رویکرد توسعه‌ی انسانی در چارچوب موج دوم نظریه‌پردازی توسعه قرار دارد. آن‌جایی که استریتن به همراه افرادی نظیر آمارتیا سن، محبوب‌الحق و آجیتا سینگ، در دهه‌ی 70 میلادی، متعاقب شکست الگوهای گوناگون توسعه‌ی اقتصادی ظهور کرد. پروژه‌‌ی اصلی موج دوم همانا مبارزه با فقر در چارچوب استراتژی «تامین نیازهای اساسی» بود. این رویکرد در واقع در اعتراض به «تأکید همه‌جانبه بر رشد» که در نظریه‌پردازی‌های موج اول دنبال می‌شد، شکل گرفت. مشکل اساسی این بود که رشد در موارد زیادی رخ داده بود، اما توزیع درآمد به طور نامطلوبی افزایش یافته بود. از سویی یکی از اشتراکات اساسی ایشان با موج اول، تکیه بر دست مرئی دولت به عنوان کارگزار توسعه می‌باشد. (هانت، 1381) مهم‌ترین مؤلفه‌های این جریان عبارتند از: (استریتن، 1992)

معرفی اقتصاددان : رونالد کوز

 

رونالد هری کوز (Ronald Harry Coase) پیشبرد مهمی در علم اقتصاد و حقوق و تئوری بنگاه داشته و نوبل اقتصادی سال 1991 او نیز به همین منظور است. اهمیت درک نقش هزینه‌های مبادلاتی در فعالیت اقتصادی و تاثیرگذاری ساختارهای نهادی جایگزین در عملکرد اقتصادی دو پیشبرد جدی اوست و بطور کلی تحلیل اقتصادی حقوق و علم اقتصاد نهادگرای جدید، زاییده‌ی تفکرات او هستند. کوز نقش مهم اما مناقشه برانگیزی در تاریخ مکتب شیکاگو دارد.

معرفی اقتصاددان : جورج اکرلف . George Arthur Akerlof

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نام جورج آرتور اکرلف (George Arthur Akerlof)، در پیوند ابدی با مقاله سال 1970 او یعنی «بازار دست دوم» (The market for lemons) است. مقاله‌ای که توانست توجه اقتصاددانان را به بازارهایی جلب کند که در آنها اطلاعات بین دو طرف معامله متفاوت می‌باشد. این مفهوم از اطلاعات نامتقارن که تاثیر عمیقی بر شاخه‌های علم اقتصاد برجای گذاشت، در سال 2001، اکرلف را (به همراه جوزف استیگلیتز و مایکل اسپنس) مستحق دریافت جایزه نوبل ساخت

هربرت سایمون

هربرت ای سایمون (Herbert A. Simon) در 15 ژوئن 1916 در ایالات متحده به دنیا آمد. او مدرک دکتری خود را از رشته‌ی علوم سیاسی دانشگاه شیکاگو در سال 1943 اخذ نمود و 7 سالی را قبل از پیوستن به دانشگاه کارنگی ملون، به کار در موسسه تکنولوژی ایلینویز مشغول بکار بود. او در سال 2001 در کسوت استادی دانشگاه کارنگی ملون درگذشت. ایشان مفتخر به دریافت جوایز و نشان‌های متعددی در سال‌های 1975، 1986 و 1978 شده است که مهم‌ترین آنها مربوط به جایزه نوبل اقتصاد می‌باشد.

توبین: کینزی‌های جدید کینزی نیستند

^{گفت‌و‌گوی برایان اسنودون و هوارد وین با جیمز توبین}

 

 

 

 

 

 

 

 

جیمز توبین به سال 1918 در چمپین الینویز به دنیا آمد. وی مدارک کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای خود را به ترتیب در سال‌های 1939، 1940 و 1947 از دانشگاه هاروارد کسب کرد و تدریس را در همین دانشگاه از سال 1946 آغاز کرد. در سال 1950 به دانشگاه ییل رفت و تا زمان مرگش در سال 2002، کرسی استادی این دانشگاه را حفظ کرد. برای یک سال و نیم از سال 1961 تا 1962 به واشنگتن رفت و عضو شورای مشاوران اقتصادی رئیس‌جمهوری کندی شد و در سال‌های 1972 تا 1973 نیز به موسسه مطالعات توسعه دانشگاه نایروبی در کنیا رفت.  جیمز توبین یکی از بر‌جسته‌ترین اقتصاددانان کینزی است. او یکی از طرفداران پر و پا قرص سیاست‌های تثبیتی کینزی بود و در صف اول منتقدان پول‌گرایان و کلاسیک‌های جدید بود. او نوآوری‌های مهمی در تئوری اقتصاد کلان و اقتصاد پولی داشته است ضمن آنکه کار‌های مهمی نیز در ارتباط با نوسانات ادواری و رشد اقتصادی انجام داده است. توبین در سال 1981 «برای تحلیل بازارهای مالی و ارتباط آنها با تصمیمات خرج‌کرد، اشتغال، تولید و قیمت‌ها» موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شد. مصاحبه ذیل را برایان اسنودون و هوارد وین در دهه 1990 با جیمز توبین به عنوان یک کینزی ارتدوکس انجام داده‌اند.

اقتصاددان : رابرت اف انگل Robert F. Engle

 

 

 

 

 

رابرت اف انگل (Robert F. Engle)، دامنه‌ی وسیعی از مطالعات اقتصادی از اقتصاد شهری تا رگرسیون طیفی (band spectrum regression)، تقاضای برق، مدلسازی فضا-حالت (state-space)، آزمون، برونزایی، داده‌های فصلی، قیمت‌گذاری اختیار(option pricing) و ساختار خرد تامین مالی بازار را در کارنامه‌ی خود دارد. پیشبرد وی در هم خطی و ناهمسانی شرطی خودهمبسته (ARCH) تحولی در زمینه‌ی اقتصادسنجی سری زمانی، مدلسازی اقتصاد کلان و قیمت‌گذاری دارایی ایجاد کرده است. همچنین زمینه‌ی تحقیقاتی اقتصادسنجی مالی و توسعه‌های متناظر در مدیریت و اندازه‌گیری ریسک بیشتر مرهون مدل‌های ARCH و سایر فعالیت‌های علمی انگل در دهه‌ی 1980 است.

مروری بر چسبندگی‌های اسمی : تجدید حیات نظریات کینز در دهه‌های پایانی قرن بیستم

 

^{یک تلاش بلند‌پروازانه در توضیح چسبندگی قیمت و دستمزد توسط «اوکان» صورت گرفته و نتایج این کار در کتاب «مکانیسم‌ها و هزینه‌های رفاهی تورم» که در سال 1975 نوشته شده، منتشر شده است. اوکان نظریه‌ هیکس در تمایز بین قیمت‌های انعطاف‌پذیر و قیمت‌های ثابت را به تمایز بین «بازارهای حراجی» و «بازارهای مشتری‌محور» تعمیم داد. در گذشته قیمت‌ها به وسیله عرضه و تقاضا تعیین می‌شدند اما در این اواخر فروشنده‌ها قیمت‌ها را ثابت نگه می‌دارند و با هدف حمایت از مصرف‌کننده تا جایی که ممکن است در برابر تغییر قیمت‌ها مقاومت می‌کنند. واکنش خریداران به افزایش و کاهش قیمت‌ها نامتقارن است.}

اقتصاددانان نئومارکسیست چه می گویند؟

 

 

 

 

 

 

 

جریان چپ نو یا نئومارکسیسم محصول نیمه‌ی دوم قرن بیستم است. این جریان در نتیجه‌ی ظهور رویکردهای درون‌گفتمانی منتقد نسبت به سوسیالیسم و کمونیسم به وجود آمد. کمونیست‌های جوانی که به نحوی از به قدرت رسیدن کمونیسم در شوروی سابق به وجد آمده بودند ولی با مشاهده‌ی اعمال قدرت خشن از سوی این سیستم سرخورده شده بودند و در راستای ارائه‌ی تفسیری نوین (مخصوصاً توجه به دموکراسی) از سوسیالیسم برآمدند. (کلارک، 1389). از این منظر توسعه مسئله‌ای است که بعد از جنگ جهانی دوم، از سوی کشورهای جهان اول به مسئله‌ای جهانی بدل شد تا همه‌ی کشورهای در معرض تفکرات رقیب سرمایه‌داری، در گیرودار برخورد و مواجهه با این مسئله‌ی حیاتی و جهانی، از فکر افتادن در دامن رقیب تفکر مسلط بر جهان اول یعنی سوسیالیسم برحذر باشند.

نوبلیست‌های اقتصاد روی چه موضوعاتی کار کرده‌اند؟

^{مروری بر نظریه قیمت دارایی‌ها1}

 

^{یوجین فاما و لارس هانسن در حال صحبت برای رسانه‌ها، همکاران و دانشجویانشان در دانشگاه شیکاگو پس از خبردار شدن از اینکه برنده جایزه نوبل شده‌اند}

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{مفاهیم اولیه
هدف اصلی نظریه قیمت دارایی‌ها فهم قیمت یا ارزش ادعاهای مربوط به پرداخت‌های نامطمئن است. یک قیمت پایین مستلزم این است که نرخ بازدهی دارایی بالا باشد، بنابراین این نظریه را می‌توان به این صورت نیز تعریف کرد: با استفاده از این نظریه می‌توان توضیح داد که چرا برخی از انواع دارایی‌ها نسبت به سایرین به طور متوسط نرخ بازدهی بالاتری دارند.} 

کتاب شناسی توسعه / معرفی کتاب در باب توسعه

 

 

 

 

 

 

 

توسعه یعنی آزادی؛ آمارتیا سن، ترجمه محمدسعید نوری نائینی؛ نشر نی؛ 1385
آمارتیا سن، برنده جایزه نوبل در رشته اقتصاد در سال ۱۹۹۸، در این کتاب رویکردی نوین به توسعه را به مفهوم گسترش آزادی‌های اساسی ارائه می‌کند. نویسنده بر آن است که از دیدگاهی جامع‌نگر فرایند توسعه را بررسی و نقش عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در آن کندوکاو کند. او هدف نهایی توسعه را رسیدن به آزادی ترسم می‌کند و آزادی را به‌عنوان سنجه‌ای برای کیفیت زندگی انسان‌ها نشان می‌دهد. کتاب «توسعه یعنی آزادی» طی یک دهه اخیر شاید مهم‌ترین کتاب در این حوزه باشد.

کارآفرینی، دانش و رشد اقتصادی؛ پوتنوس برونرهلم، ترجمه افشین حیدرپور؛ معاونت پژوهشهای اقتصادی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ 1389

فریدمن، لوکاس و افسانه‌ی کارآمدی بازار آزاد

 

^{در میان مدافعان اقتصاد بازار آزاد میلتون فریدمن استاد فقید دانشگاه شیکاگو جایگاه ویژه‌ای دارد. برخلاف دیگر اقتصاددانانِ جریان اصلی، فریدمن به استفاده‌ی گسترده از ریاضی در بیان دیدگاه‌های خویش اعتقاد نداشت. تاجایی که خبر دارم، او حتی به بگومگوهایی که درباره‌ی «تعادل عمومی» می‌شد هم بی‌باور بود، از جمله به این دلیل که معتقد بود کارآمدی بازار آزاد چنان عیان است که دیگر نیازی به این الگوهای ریاضی در اثبات آن نیست. هرچه که بحث و جدل برسر استفاده از معادلات ریاضی در اقتصاد باشد ولی به احتمال زیاد این ادعا واقعیت دارد که از زمان آدام اسمیت به این سو هیچ اقتصاددانی به اندازه‌ی میلتون فریدمن درپیشبرد ادعای کارآمدی بازار آزاد موفقیت نداشته است. برای مدتی نسبتاً طولانی یک صفحه‌ی ویژه در نیوزویک می‌نوشت و بعد دو کتاب بسیار پرطرفدارش «سرمایه‌داری و آزادی» (۱۹۶۲) و «آزاد برای انتخاب» (۱۹۸۰) که با همسرش منتشر کرد تأثیرات شگرفی در سیاست‌پردازی اقتصادی داشتند}

اقتصاددان : اولیور ویلیامسون Oliver Williamson

 

 

^{اولیور ویلیامسون (Oliver Williamson)، شاگرد اساتیدی نظیر رونالد کوز، هربرت سایمون و ریچاد کایرت است و در اقتصاد هزینه مبادله تخصص دارد. او از سال 1965 تا 1983 استاد دانشگاه پنسیلوانیا بود و بعد از آن تا سال 1988، سمت استادی اقتصاد حقوق و سازمان دانشگاه یئل را داشت. او از سال 1988 استاد تمام مدیریت کسب و کار، اقتصاد، و حقوق دانشگاه‌های برکلی است و در حال حاضر استاد افتخاری مدرسه کسب و کار HAAS نیز می‌باشد. ویلیامسون در سال 2009، به خاطر «تحلیل حکمرانی اقتصادی، بویژه مرزهای شرکت» به همراه خانم  الینور اُستروم جایزه‌ی نوبل اقتصادی را دریافت کرد.}

معرفی اقتصاددان : کنت ارو (Kenneth Arrow)

کنت ارو (Kenneth Arrow) به عنوان یک اقتصاددان نظری با حوزه علایق بسیار گسترده و متنوع معروف شده است. سهم‌های بسیار مهم وی از حوزه علم اقتصاد نیز فراتر رفته و شامل برنامه‌ریزی ریاضی، فلسفه سیاسی و اجتماعی و بهداشت می‌شود. با این وجود، دو سهم بسیار فنی، یعنی فرضیه عدم امکان (که انتخاب اجتماعی را به یکی از موضوعات علم اقتصاد تبدیل نمود) و اثبات وجود تعادل عمومی، بیش از همه باعث شهرت ارو شده‌اند.

میلتون فریدمن: نظرات من شبیه پوپر است

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{گفت‌وگوی زیر، خلاصه‌ای است از گفت‌وگوی مفصلی که نویسندگان کتاب «اقتصاد کلان مدرن»، یعنی اسنودون و وین، با پروفسور فریدمن در سال 1996 در آپارتمان او در سانفرانسیسکو انجام داده‌اند؛ زمانی که وی قصد داشت در کنفرانس سالانه انجمن اقتصاد آمریکا شرکت کند.}

^■■■

^{چه چیزی باعث شد تا شما به اقتصاد علاقه‌مند شوید و بعداً اقتصاددان شوید؟
من در سال 1932 از کالج فارغ‌التحصیل شدم. در کالج من هم اقتصاد خواندم و هم ریاضیات و وقتی از آنجا فارغ‌التحصیل شدم دو بورسیه تحصیلی به من پیشنهاد شد. بورسیه‌های آن زمان مثل حالا جامع و دست و دلبازانه نبود. موسسات تنها حاضر می‌شدند تا شهریه را بپردازند. من بورسیه‌ای برای ریاضیات از دانشگاه براون و اقتصاد از دانشگاه شیکاگو داشتم.}